تکلیف فروش آنلاین دارو مشخص شد

امروزه اینترنت به عنوان یکی از ابزارهای عمده اطلاع‌رسانی شناخته شده است و تعداد کاربران آن در طیف‌های گسترده‌ای از کسب‌وکارها، گروه‌های سنی و طبقات اجتماعی مختلف رو به افزایش است. همزمان با رشد کسب و کارهای آنلاین، فروش دارو در سکوهای داخلی به مدتی مورد بحث قرار گرفته است.

درستی یا نادرستی این موضوع همچنان جای بحث دارد اما آنچه مشخص است این که سکوهای اینترنتی مانند هر کسب و کار دیگری با هدف کسب درآمد وارد این حوزه شده‌اند که بعضا به ایجاد چالش‌ها و نابه‌سامانی‌هایی در بازار منجر شده است.

یکی از این موارد خطرات فروش اینترنتی دارو و مواردی است که با سلامت افراد در ارتباط است که بدون نظارت انجام شده واز آن جمله می‌توان به تسهیل عرضه داروهای قاچاق، تقلبی، تاریخ گذشته و مبداء نامشخص، حذف داروساز از چرخه ارائه خدمت اشاره کرد. علاوه بر این، سازمان غذا و دارو بارها تاکید کرده که اطلاعات سلامت بیماران در جایگاه حاکمیتی جزو اطلاعات محرمانه است و نباید به بخش خصوصی سپرده شود؛ چراکه افراد مغرض ممکن است از این بستر سوء استفاده کرده و حتی آن را به فروش رسانند.  

در این میان جامعه داروسازی ایران هم مخالف عرضه و فروش دارو به بیمار در فضای مجازی بوده و معتقد است برای کالاهای غیردارویی مانند مکمل‌های غذایی و لوازم آرایشی و بهداشتی می‌توان از بستر اینترنت استفاده کرد. شهرام کلانتری خاندانی- رئیس انجمن داروسازان ایران - در این زمینه می‌گوید ورود سکوها یا پلتفرم‌های اینترنتی به موضوع فروش دارو به مداخله سازمان‌های غیر متخصص به بهانه توسعه کسب و کار به موضوعات سلامت بازمی‌گردد که در صورت انجام، لطمه بزرگی به شاکله مدیریت سلامت کشور وارد خواهد کرد.

بر اساس سیاست‌های ابلاغی سلامت، تولیت حوزه سلامت با وزارت بهداشت است و هر سازمانی که بخواهد در این زمینه ورود کند، باید خود را با سیاست‌گذاری‌های وزارت بهداشت تنظیم کند، اما متاسفانه در مورد پلتفرم‌های اینترنتی دارو، نهادهای اقتصادی کشور وارد شده‌اند.

به گفته آنها اگر چه تاثیر منفی این طرح بر اقتصاد داروخانه‌ها نیز تاثیر می‌گذارد اما بزرگترین دغدغه آنها مخاطرات و تاثیراتی است که بر سلامت مردم وارد خواهد شد چراکه ممکن است در این پلتفرم‌ها داروی قاچاق، داروی تقلبی، داروی سقط جنین، فروش دارو با قیمت بالاتر و... به فروش برسد و در همین لحظه یک بازار سیاه و ناصرخسرو بسیار وسیع‌تر را در فضای مجازی شاهد هستیم که غیرقابل نظارت است.  

اما با همه این تفاسیر ابتدای دی ماه سال جاری سی و هشتمین جلسه کمیسیون راهبری اقتصاد دیجیتال برگزار شد.  وزیر ارتباطات در این جلسه با اشاره به اهمیت توزیع دارو از طریق سکوهای مجاز، تاکید کرد به دلیل اینکه بستر و زمینه فعالیت در این حوزه فراهم است و سکوها نیز درخواست فعالیت در این حوزه دارند، با تصویب این آیین نامه در مدت کوتاه چند روزه امکان عملیاتی کردن این موضوع وجود دارد.

زارع‌پور درباره نوع نظارت و پاسخگویی سکوهای فعال در این حوزه توضیح داد که پیشنهادشان این است سکوها برای دریافت مجوز و پاسخگویی با یک مجموعه مرتبط باشند و مردم نیز در برخورد با تخلفات احتمالی سکوها بدانند که باید با چه دستگاهی تماس بگیرند و فقط یک مجموعه پاسخگوی آنان باشد. در همه جای دنیا نیز به همین صورت است که سکوهایی که خدمات مختلفی ارائه می کنند از طریق یک مجموعه نظارت و پاسخگویی دارند و مردم نیز فقط با یک شماره تماس امکان پیگیری مشکلات خود را در رابطه با این سکوها دارند و هماهنگی مورد نیاز دستگاه ها درباره خدمات ارائه شده بدون درگیر کردن مردم انجام می شود.  

پس از این اقدام همچنان انتقاداتی درباره این موضوع وجود دارد به طور مثال عضو کمیسیون بهداشت و درمان مجلس شورای اسلامی ضمن انتقاد از فروش اینترنتی دارو در سکوهای داخلی  گفت که اگر این سکوها یک داروی اشتباهی را به مریضی برسانند و اتفاقی برای آن بیمار بیفتد و منجر به فوت شود، آیا آنها پاسخگو هستند؟ بنابراین پلتفرم فقط می‌تواند در نقش یک پیک عمل کند.

در نهایت پس از حواشی پیش آمده چندی پیش سخنگوی سازمان غذا و دارو از تدوین آیین‌نامه عرضه اینترنتی دارو خبر داد و گفت این آیین‌نامه با اخذ نظرات دستگاه‌های تخصصی مربوطه تدوین شده و تلاش می‌شود تا پایان سال ابلاغ شود. او تأکید کرد این آیین‌نامه بندهای مختلفی دارد و شروط اصلی و خط قرمزهای سازمان غذا و دارو در آن اعمال شده و مشخصا نیز ورود پلتفرم‌ها در حوزه «حمل» دارو خواهد بود.

با این اوصاف اگرچه فروش دارو در پلتفرم‌ها می‌تواند آسیب و مخاطراتی به همراه داشته باشد اما باید به این موضوع هم توجه کرد که بیمارانی هستند که نمی‌توانند برای دریافت دارو به داروخانه مراجعه کنند، بنابراین گاهی لازم است در مواردی به صورت محدود دارو برای برخی بیماران در منزل ارائه شود اما چنین اقدامی باید محدود به بیماران خاص بوده و فقط توسط مراکز خاص و با اصول خاصی انجام شود. بنابراین طبق موارد گفته شده جامعه داروسازی ایران در مجموع مخالف عرضه و فروش دارو به بیمار در فضای مجازی است، اما برای کالاهای غیردارویی مانند مکمل‌های غذایی و لوازم آرایشی و بهداشتی می‌توان از بستر اینترنت استفاده کرد.