ناترازی بزرگ تامین آب / بحران در راه است؟

کمبود آب و همچنین کاهش بارندگی، شرایط سخت و پیچیده ای را برای صنعت آب به وجود آورده است و نیاز به صرفه جویی و رعایت الگوی مصرف بیش از گذشته احساس می شود.

بخشی مدیر آب و فاضلاب تهران: در شرایط فعلی تمام پروژه‌ها را در بخش تأمین و انتقال آب انجام دادیم یک بخش عمده‌ای را داریم در نظام تقاضا، ما شاهد یک ناترازی هستیم. در مطلب زیر گفت و  گویی را درباره ناترازی آب با مدیر آب و فاضلاب تهران می خوانید.

سؤال: امروز قرار است که نشست قرارگاه تنش آبی در تهران تشکیل بشود جناب آقای بهنام بخشی سخنگوی سازمان آب و فاضلاب استان تهران مهمان ما هستند، دستور جلسه‌ی امروز چیست؟

بخشی: قرارگاه تنش آبی که در آب و فاضلاب استان تهران تشکیل شد برنامه ریزی و هماهنگی را من باب سازگاری با شرایط خشکسالی است ما در هیچ دوره‌ای نخواهیم داشت که کسی بتواند مقابله بکند با خشکسالی، برنامه ریزی و تمهیداتی را همکاران خوب من در آب و فاضلاب استان تهران دارند که بتوانند هم نظام توزیع، هم نظام مصرف را هماهنگی بکنند که در شهر و گستره‌ی عظیم تهران شاهد افت فشار یا کمبود آب در مناطقی نباشیم.

سؤال: عنوان مجموعه‌ی شما قرارگاه است یعنی بر اساس یک شرایط خاص این جمع و این مرکز شکل گرفته با عنوان قرارگاه تنش آبی، یک قدری به عقب برگردیم از همین منظر بفرمایید که در چه شرایطی قرار داشتیم که قرارگاه تنش آبی .. خود تنش هم یک نگرانی ایجاد می‌کند؟

بخشی: سال گذشته به جهت اینکه ما تقریباً سومین سال خشکسالی را با آن مواجه شده بودیم پیش بینی می‌شد که اگر بارش‌های مناسبی اتفاق نیفتد باید یک آمادگی داشته باشیم برای اینکه بتوانیم پایداری شبکه را در تهران ایجاد کرده باشیم همکاران من و حوزه‌ی فنی و بهره برداری با جلسات دورهمی که صبحگاهی تشکیل می‌دادند خدمت شما عرض بکنم که منابع در اختیار را رصد می‌کردند ظرفیت منابع زیرزمینی را پایش می‌کردند و شرایط مصرف تهران را لحظه به لحظه، شاهد بودید در ادوار گذشته در یکی دو تا از شهر‌های کشور یک دفعه بعضی از سد‌ها خالی شد و بعضاً بعضی از شهر‌ها دچار تنش و قطع آب شدند فلذا این دستور کار به جهت پیش بینی و پیشگیری که بالاخره شهر تهران با گستره‌ی عظیم در قالب استان تهران که ما داریم آب رسانی می‌کنیم پیش بینی‌ها ۱۸ میلیون نفر جمعیتی است که از آب شرب با بهترین کیفیت برخوردارند ۱۸ هزار کیلومتر شبکه‌ی گسترده‌ی زیر زمین شهر تهران هست تصفیه خانه‌هایی که مدام و ۲۴ ساعته در مدار بهره برداری است و در تهران یک شرایط حساسی بود ما یک پویشی را آغاز کردیم به نام تهران شهر حساس به آب نه از جنبه‌ی نگرانی از جنبه تغییر نگرش و توجه‌ها بالاخره ما تهران را دوست داریم پایتختمان است زادگاه خیلی هامون هست.

بخشی: یک شرایط آب رسانی در شهر تهران داریم شهر تهران یک اختلاف ۸۰۰ متری از بالا تا پایینش هست و خدمت شما عرض بکنم که پایتخت بزرگی است که رودخانه‌ای از وسطش رد نشده، منابع تأمین کننده‌ی سطحی پیرامون این شهر است که بعضاً با فاصله‌های ۷۰ کیلومتر، ۸۰ کیلومتر یا سد طالقان تا تصفیه خانه جلالی ۱۸۰ کیلومتر طی مسیر می‌کند و آب خام تازه وارد تصفیه خانه می‌شود بعد از اینکه ۳ ساعت فرآیند تصفیه خانه کار انجام می‌شود آب به مرحله‌ی شرب می‌رسد تازه وارد شبکه‌ی مخازن می‌شود از بالای بلوار کشاورز، ما باید پمپ بکنیم مناطق بالادست را، از پایین بلوار کشاورز مراقبه‌هایی را انجام بدهیم که آن سیال بودن آب، حجم آب باعث تخریب یا آسیب نباشد خب اینها می‌طلبد که یک مدیریت جامع، هوشمند و پیشگیرانه‌ای را خدمت شما عرض بکنم که در دستور کار قرار بدهند دوستان من که قرارگاه را از این جنبه عملیاتی با نگاه اینکه موضوعات تولید که بالاخره شرایطش محدود است و می‌دانید که آب قابل تولید نیست آب تأمین می‌شود یا از منابع سطحی و یا منابع زیرسطحی و نظام توزیع و نظام مصرف، ما در شرایط فعلی تمام پروژه‌ها را در بخش تأمین آب و انتقال آب انجام دادیم یک بخش عمده‌ای را داریم در نظام تقاضا، ما شاهد یک ناترازی هستیم.

بخشی: شهر تهران همان جور که عرض کردم با آن حساسیت‌ها حالا یک جمعیت گسترده‌ای دارد ساخت و سازش و طول و عرض و ارتفاعش هم در سال‌های گذشته بالاخره به جهت ساخت و ساز‌ها و مهاجرت‌ها افزایش پیدا کرده، ما آمدیم متمرکز شدیم در آن نظام تقاضا با یک رویکرد فرهنگی و همراهی مردم، چون هر جا در هر بخشی مردم همراه شدند کار راحت تر، کم هزینه‌تر و اثرگذارتر، ما آقای دکتر دنبال این هستیم که خود شهروندان به این باور الحمدلله در این مدت رسیدند آب سرمایه خودشان است متعلق به خودشان است متعلق به شرکت آب و فاضلاب یا مجموعه‌های دولتی نیست ما یک سقا هستیم افتخار می‌کنیم تأمین آب را انجام بدهید آب شرب با بالاترین کیفیت را در اختیار شهروندان قرار بدهیم، اما اگر این دلسوزیه و این توجه و این تغییر نگرشه چاشنی کار قرار بگیرد ما نسل‌های آینده مان راحت‌تر چه بسا ما این سرمایه‌ای که الآن داریم یادگار گذشته هایمان است.

سؤال: پویشی که اشاره کردید تهران شهر حساس به آب و از همین منظر و با این نگاه است که توضیح دادید برای سال آینده هم همین روند را دنبال خواهید کرد؟

بخشی: این پویش تهران شهر حساس به آب چند گام دارد الآن در شرایط شب عید که ما مواجه با خانه تکانی هستیم و امسال شرایط ما طوری است که ما رمضان هم با شب عید تلفیق شده، مستحضرید بالاخره در شرایط ایام نوروز و ماه مبارک رمضان ما تقریباً دو تا پیک مصرف داریم ما هر سال شاهد آن هستیم که بیشترین رشد مصرفمان در ایام و ساعاتی پایانی سال و استقبال از سنت حسنه خانه تکانی، حالا همراه شدند شهروندان یک جمله‌ای را در تکمیل این پویش ادامه دادیم وجدان‌های بیدار در شهر حساس به آب، با آب شرب فرش نمی‌شورند، ماشین نمی‌شورند، حیاط و محیط پیرامونی را نمی‌شورند بازخورد‌های مثبتی هم گرفتیم.

سؤال: چه باید کرد به جای اینکه با آب شرب بشورند باید چه کار بکنند؟

بخشی: بالاخره الآن شرایطی پیش آمده که قالیشویی‌ها و مجموعه‌هایی که بالاخره نظافت فرش را و مجموعه‌های منازل را عهده دار هستند آنها از آب غیر شرب استفاده می‌کنند بهترین شرایط و خدمت شما عرض شود مناسب‌ترین راهکار این هستش که بدون در نظر گرفتن استفاده از آب شرب این کار را انجام بدهیم و مضافاً بر اینکه بالاخره صرفه جویی، ما اگر بیاییم و خدمت شما عرض شود این دقت نظر را در سایر شرایطمان داشته باشیم مثلاً در حمام کردن، ۵ دقیقه مدت زمان استحمام کم بشود ۷۰ تا ۱۰۰ لیتر صرفه جویی در مصرف آب می‌شود یا در این حساسیت و نگرانی که عرض کردم که دنبال تغییر نگرشیم وقتی هم شهروندان وارد حمام می‌شوند آب سرد می‌خواهد به آب گرم تبدیل بشود این شیر آب باز است می‌شود با یک ظرفی این آب را حفظ کرد گل‌های آپارتمان یا مثلاً فلاش تانک‌هایی داخل سرویس‌های بهداشتی یا حمام را از آن استفاده کرد یا بعضاً در خانه‌ها می‌خواهند چای دم کنند سه نفر هستند دو نفر هستند یک کتری زیر شیر قرار می‌دهند به اندازه ۱۸ نفر مثلاً آب پر می‌شود بعد این آب جوشیده می‌شود نصفی از آن تبخیر می‌شود فردا صبح هم بعضی‌ها می‌گویند که آقا این یک بار جوشیده شده می‌خواهم عوض بکنم با همین راهکار‌های ظریف به جهت جمعیت زیادی که در شهر تهران هر کسی ۱۵ تا ۲۰ لیتر در روز صرفه جویی بکند یا یک خانواده‌ی سه نفره ۵۰ لیتر را داشته باشند ما در ارتقاء ذخیره‌ی آبی مان و بانک آبی مان تقویت خواهیم شد.

بخشی: من فقط در روز‌های پایانی از همه شهروندان خواهشم این هست که مخصوصاً در استقبال از بهار مراقبت بکنند در لحظات سال تحویل مصرف بهینه را مدنظر قرار بدهند و بدانند که با تمام قوا همکاران من در شهر تهران با افتخار سقایی شهر تهران را و مردم تهران را عهده دار هستم.