سهم ناچیز دانش آموزان ایرانی از بودجه دولت در مقابل کودکان افاغنه/ هزینه های تدریس اتباع سرسام آور است

مهدی اسماعیلی، نائب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس، درباره وضعیت نزدیک به یک میلیون دانش‌آموز ترک تحصیل کرده در کشور، اظهار نظر کرد. او اعلام کرد که مسئله ترک تحصیل یکی از چالش‌های وزارت آموزش و پرورش است و برای رفع آن باید عللی که باعث ترک تحصیل دانش‌آموزان می‌شود را شناخت. اسماعیلی تعدادی از علل مورد شناسایی در این زمینه را نیز بیان کرد.

وی ادامه داد: یکی از دلایل نبود زیرساخت آموزشی برای ادامه تحصیل دانش آموزان در برخی مناطق است. برای مثال امکان تحصیل در دوره ابتدایی وجود دارد ولی چون فضای آموزشی متوسطه اول و دوم در محل زندگی دانش آموز نیست، به ناچار در همان مقطع ترک تحصیل می کند. دلیل دوم به مسئله فقر فرهنگی و فقر مادی خانواده ها برمی گردد. در این خانواده ها والدین به دلیل عدم آگاهی اجازه تحصیل به فرزندانشان را نمی دهند که بیشتر درباره دخترها این مسئله وجود دارد. برخی خانواده ها هم به دلیل مشکلات معیشتی به فرزندشان نگاه نیروی کار دارند. بنابراین این قبیل کودکان «مانده از تحصیل» تعریف می شوند که با مقوله ترک تحصیل فرق دارد.

نماینده مردم میانه تصریح کرد: دلیل سوم هم این است که گاهی در برخی مناطق زیرساخت آموزشی متناسب با جنسیت دانش آموزان وجود ندارد و در این فضاها دختران از ادامه تحصیل بازمی مانند. دلیل چهارم ناتوانی در پرداخت هزینه های تحصیل توسط خانواده هاست. یعنی پدر و مادر قادر نیستند هزینه تردد فرزندشان به مدرسه و خرید وسایل درسی را بپردازند، لذا مانع تحصیل آنها می شوند.

در سال جاری تحصیلی تعداد دانش آموزان ترک تحصیل کرده به حدود 600 هزار نفر کاهش یافت

اسماعیلی افزود: بیشتر افراد این چهار گروه هم در مناطق محروم و روستایی هستند. در سنوات گذشته تعداد این دانش آموزان به کمی بیشتر از 900 هزار نفر رسیده بود اما در سال جاری تحصیلی وزیر آموزش وپرورش اعلام کرد یک سوم از این رقم کاسته شده و به حدود ششصد هزار نفر رسیده است که البته این عدد هم همچنان قابل توجه است. 

وی درباره اقدامات کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در این باره گفت: این کمیسیون با توجه به وظیفه نظارتی که دارد، تاکنون چندین بار وزیر آموزش و پرورش و معاونینش را دعوت کرده و از آنها خواستار گزارش شده است. اما چیزی که ما انتظار داریم ورود وزارت آموزش و پرورش به فراهم کردن زیرساختهاست. البته بخشی از راه حل مسئله موجود، از دست این وزارتخانه خارج است و حاکمیت و دولت باید به کمک بیاید تا امکانات لازم برای ادامه تحصیل کودکان فراهم شود.

اسماعیلی در مورد راهکارهای برطرف کردن مسئله ترک تحصیل در ایران عنوان کرد: یکی از راهکارها ایجاد زیرساخت آموزشی توسط وزارت آموزش و پرورش در محل زندگی این قبیل دانش آموزان است. همچنین این وزارتخانه باید شرایطی فراهم کند تا هزینه های تحصیلی دانش آموزان محروم از طریق خیرین و یا مراکز حمایتی تأمین شود. در واقع نباید به والدین آنها بهانه ای برای ترک تحصیل فرزندانشان داد. راه حل بعدی به دولت برمی گردد. وقتی خانواده ای از فرزندش به عنوان نیروی کار استفاده می کند، یعنی مشکل اقتصادی دارد. پس دولت باید با ایجاد زمینه اشتغال و بهبود وضعیت اقتصادی، جلو قربانی شدن فرزندان برای تأمین مخارج خانواده ها گرفته شود. این مسئله نیازمند مساعدت دولت و حاکمیت است.

یکی از راهکارهای حل مسئله ترک تحصیل، تعریف فضای آموزشی مشابه پیام نور برای دانش آموزان است

نایب رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات راهکار دیگر را در تعریف فضای آموزشی مانند پیام نور برای دانش آموزان توسط وزارت آموزش و پرورش دانست و افزود: در این روش می توان با تدوین جزوات و ابزارهای کمک آموزشی، آنها را در اختیار دانش آموزان قرار داد تا بدون حضور در مدرسه بتوانند به تحصیل ادامه دهند و به نوعی مانده از تحصیل نشوند.

وی در ادامه تصریح کرد: اینکه یک سوم از دانش آموزان ترک تحصیل کرده کم شد، کافی نیست. برای حل این مشکل باید سایر ارگانهای دولتی و البته شورای عالی آموزش وپرورش نیز همکاری کنند. این موضوع باید در اولویت کار شورا باشد. من دو سال در این شورا بودم و مسئله ترک تحصیل دانش آموزان در آن دوره هم در دستور کار قرار داشت. اما در نهایت، بررسی ها باید تبدیل به دستورالعمل و بخشنامه شود تا ضمانت اجرایی پیدا کند. امیدواریم مجلس دوازدهم سازوکار لازم را برای وزارت آموزش و پرورش فراهم کند.

اسماعیلی همچنین در پاسخ به پرسشی در خصوص هزینه تحصیل کودکان افغانی و کم شدن از بودجه مورد نیاز دانش آموزان ایرانی گفت: تعداد قابل توجهی افغانه در ایران حضور دارند. دولت باید از طریق کمیساریای عالی پناهندگان هزینه تحصیل آنها را تأمین کند و بودجه عمومی کشور باید صرف دانش آموز ایرانی شود. با توجه به تعداد زیاد دانش آموزان افغانی، هر ساله بار بزرگتری برای کشور ایجاد می شود که تأمین هزینه های مربوط به فضای آموزشی، کادر آموزشی و هزینه های تحصیل آنها از عهده دولت خارج است. لذا اینجا باید کمیساریای عالی پناهندگان ورود کند تا هزینه پناهجویان افغانی و البته غیرافغانی در ایران را بپردازد.