تسلط چین بر بازار انرژی / غول بزرگ مهار شدنی نیست

چین ظرفیت های بزرگی دارد و این کشور را می توان بزرگ ترین غول انرژی در جهان دانست که اکنون به بزرگ ترین بازار انرژی پاک جهان تبدیل شده است.

چین اکنون به بزرگ‌ترین بازار انرژی پاک جهان بدل شده است، به‌طوری که در پایان سال ۲۰۲۳ ظرفیت انرژی خورشیدی این کشور به ۶۰۹ گیگاوات و ظرفیت انرژی بادی نصب‌شده به ۴۴۱ گیگاوات رسید. همچنین، فروش خودرو برقی در چین به ۹.۵ میلیون دستگاه رسیده که بیش از دو برابر مجموع ایالات‌متحده و اتحادیه اروپاست.

تازه‌ترین آمارها نشان می‌دهد ارزش صادرات خودروهای برقی، باتری‌های لیتیوم یونی و صفحه‌های خورشیدی به‌عنوان «سه محصول» صادراتی جدید چین، پارسال ۲۹.۹درصد افزایش یافت و برای اولین بار از یک تریلیون یوان (۱۳۹ میلیارد دلار) گذشت.

تسلط چین بر بازار انرژی پاک جهان یک شمشیر دولبه است: این موضوع نگرانی فزاینده‌ای را در ایالات‌متحده و اتحادیه اروپا از منظر پدیده دامپینگ محصولات انرژی پاک ایجاد کرده است که می‌تواند صنایع نوظهور داخلی آن‌ها را از بین ببرد. همچنین، تسلط چین بر تولید انرژی‌های جدید، زمانی که تغییرات اقلیمی به‌سرعت در حال تحول و گسترش است، می‌تواند این کشور را به شریکی ارزشمند برای کشورها در مبارزه با تغییر اقلیم تبدیل کند، اما صادرات ارزان‌قیمت محصولات چین، در محیطی خصمانه، از طریق رقابت با قدرت‌های بزرگ انجام می‌شود.

درنتیجه رقابت داخلی قیمت صفحات خورشیدی در چین، سال گذشته به نصف کاهش یافت و قیمت توربین‌های بادی با کاهش ۱۳درصدی روبه‌رو شد. همچنین، سازندگان خودروهای برقی چین درگیر جنگ قیمتی شدیدی شدند. در میان چالش‌های رشد داخلی و در جست‌وجوی یافتن بازارهای جدید، شرکت‌های چینی با هدف صادرات بیشتر، کالاهای خود را با قیمت‌های پایین عرضه می‌کنند.

سال گذشته حدود ۲۱۱ گیگاوات ظرفیت ماژول‌های خورشیدی چین به خارج از کشور صادر شد که حدود نیمی از آن به اروپا رفت. خودروهای برقی چین نیز حدود ۸درصد از فروش خودروهای برقی اروپا را در سال گذشته به خود اختصاص دادند. این در حالی است که متوسط این رقم در پنج سال قبل ۰.۵درصد بود.

مقام‌های چینی با انکار اینکه صادرات آن‌ها تجارت جهانی را مخدوش می‌کند، در صحبت‌های خود مزایای آن را برای جهان برجسته می‌کنند. برای نمونه، شی جین‌پینگ، رئیس‌جمهوری چین به‌تازگی در پکن به اولاف شولز، صدراعظم آلمان، گفت: صادرات چین ... نه‌تنها عرضه جهانی را غنی کرده و فشار تورمی جهانی را کاهش داده است، بلکه سهم مهمی در واکنش جهانی به تغییرات اقلیمی و گذار سبز و کم‌کربن داشته است. درحالی‌که صدراعظم آلمان در این دیدار، برای ایجاد بازار عادلانه به طرف چینی فشار آورد و درباره دامپینگ و تولید بیش از حد این کشور هشدار داد.

از طرف دیگر، مشاهده می‌شود اتحادیه اروپا درخصوص فضای رقابتی در تجارت بین‌المللی کالاهای انرژی سبز متقاعد نشده است. اوایل ماه جاری میلادی، پس از اعلام نتایج تحقیقات ضد یارانه‌ای درباره واردات خودروهای برقی چینی در اکتبر گذشته، این اتحادیه تحقیقاتی را درباره عرضه‌کنندگان چینی توربین‌های بادی به پنج کشور اروپایی آغاز کرد. افزون بر این، منشور خورشیدی اروپا که امضا شد، قصد دارد صنعت تولید فتوولتائیک خورشیدی را با کمک‌های مالی اتحادیه اروپا و کمک‌های ملی تقویت کند.

در همین حال، در ایالات‌متحده، براساس آخرین آیین‌نامه‌های اجرایی قانون کاهش تورم، حتی اگر تنها تولیدکننده یکی از قطعات خودروهای برقی ۲۵درصد از کنترل هیئت‌مدیره خود را در پکن داشته باشد، آن خودرو برقی واجد شرایط دریافت اعتبار مالیاتی مندرج در این قانون نیست.

دو هفته پیش، جانت یلن  وزیر خزانه‌داری ایالات‌متحده، در پکن تأکید کرد: ظرفیت مازاد... می‌تواند تجارت شرکت‌ها و کارگران آمریکایی را تضعیف کند؛ مذاکرات اخیر با مقام‌های چینی شامل تمرکز بر سیاست‌های اقتصادی بود که می‌تواند به رسیدگی به نبود تعادل داخلی و خارجی کمک کند.