خدمات تامین اجتماعی به بازماندگان بیمه شده / شروط واجب که در قرارداد بیمه مهم است

براساس جدیدترین داده‌های آماری تأمین اجتماعی در سال ۱۴۰۲، تعداد کل مستمری‌بگیران تحت پوشش این سازمان برای مجموعه بازنشستگان، ازکارافتادگان و بازماندگان به بیش از چهار میلیون و ۴۹۷ هزار نفر رسیده است. در این جامعه آماری، تعداد بازنشستگان بیش از ۲ میلیون و ۷۰۹ هزار نفر، تعداد ازکارافتادگان بیش از ۱۴۶ هزار نفر و تعداد بازماندگان یک میلیون و ۶۴۱ هزار و ۶۸۲ نفر می‌باشد. همچنین، تعداد پرونده‌های مستمری‌بگیران در این نهاد بیمه‌گر به بالغ بر سه میلیون و ۹۸۶ هزار مورد می‌رسد.

گروه بازماندگان طبق قوانین مختلف امکان دریافت خدمات مختلف در بخش بیمه‌ای، درمانی و بازنشستگی را از سازمان تأمین اجتماعی را دارند. یکی از مهمترین خدمات به این افراد پرداخت مستمری به شمار می‌رود.

با توجه به اینکه بیمه‌شدگان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی از روز اول اشتغال مشمول بیمه می‌شوند در صورت بروز هرگونه حادثه کاری سازمان موظف به ارائه خدمات به خانواده بازماندگان است. برای استفاده از خدمات تأمین اجتماعی در هنگام بروز حادثه سابقه فعالیت مدنظر نیست و کارگر یا فرد بیمه‌شده با هر تعداد روز بیمه‌پردازی امکان بهره‌مندی از خدماتی همچون مستمری بازماندگی را از این نهاد بیمه‌گر دارند.

قوانین مربوط به جامعه بازماندگان

ارائه خدمات به بازماندگان تحت پوشش سازمان تأمین اجتماعی براساس قوانین مربوطه انجام می‌شود که در راستای اجرای دقیق این قوانین خدمات گسترده‌ای به افراد بازمانده ارائه می‌شود. ماده ۸۰ تا ۸۴ قانون تأمین اجتماعی به این گروه از مستمری‌بگیران دریافت‌کننده خدمات از این سازمان تعلق دارد.

در ماده ۸۰ این قانون بازماندگان واجد شرایط بیمه‌شده متوفی در شرایط خاصی امکان دریافت مستمری را دارند که در صورت فوت بیمه‌شده بارنشسته یا از کارافتاده کلی و مستمری‌بگیرد و با فوت بیمه‌شده‌ای که در ۱۰ سال حیات خود حداقل حق بیمه یک سال کار را در آخرین سال حیات پرداخته باشد و یا بیمه‌شده‌ای که براثر حادثه ناشی از کار یا بیماری‌های حرفه‌ای فوت کند، می‌توانند از مستمری بهره‌مند شوند.

ماده ۸۱ قانون تأمین اجتماعی بازماندگان واجد شرایط متوفی که استحقاق دریافت مستمری را خواهند داشت شامل عیال دائم بیمه شده متوفی مادام که شوهر اختیار نکرده است و فرزندان متوفی که سن آنها کمتر از ۱۸ سال تمام و یا در حال تحصیل باشند یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی قادر به کار نباشند و پدر و مادر متوفی در صورتی که تحت تکفل آن فرد بیمه شده باشند و سن پدر از ۶۰ سال و مادر از ۵۵ سال تجاوز نکرده باشد.

در ماده ۸۲ قانون تأمین اجتماعی بازماندگان بیمه شده زن نیز شرایطی را برای استفاده از مستمری در این سازمان را خواهند داشت که شوهر مشروط بر اینکه باید تحت تکفل زن بوده یا طبق نظر کمیسیون پزشکی ازکارافتاده بود و در هر حال مستمری از سازمان دریافت نکند. فرزندان نیز در صورت حائز بودن شرایطی امکان دریافت مستمری را خواهند داشت پدر آنها در قید حیات نباشد یا واجد شرایط از سازمان مستمری دریافت نکند و سن آن کمتر از ۱۸ سال تمام و تنها مشغول به تحصیل باشد و یا اینکه تا پایان تحصیل و یا به علت بیماری یا نقص عضو طبق گواهی کمیسیون پزشکی قادر به کار نباشد.

همچنین اگر پدر و مادر تحت تکفل این فرد باشند و سن پدر از ۶۰ سال و مادر از ۵۵ سال تجاوز کرده باشد و یا اینکه به تشخیص کمیسیون پزشکی از کارافتاده باشد و در هر حال مستمری هم از تأمین اجتماعی دریافت نکند.

ماده ۸۳ سهم مستمری برای هر یک از بازماندگان تأمین اجتماعی را تعیین کرده است که میزان مستمری همسر بیمه‌شده متوفی معادل ۵۰ درصد مستمری استحقاقی بیمه‌شده است و در صورتی که بیمه شده مرد دارای چند همسر دائم باشد مستمری به تساوی بین آنها تقسیم می‌شود البته میزان مستمری هر فرزند بیمه شده متوفی معادل ۲۵ درصد مستمری استحقاقی بیمه شده محسوب می‌شود.

ماده ۸۴ قانون تأمین اجتماعی نیز به این موضوع اشاره دارد که هرگاه بیمه شده فوت کند هزینه کفن و دفن او از طرف سازمان تأمین اجتماعی به عنوان یکی از تعهدات کوتاه مدت پرداخت می‌شود.

ارائه خدمات غیرحضوری به مستمری‌بگیران

محمدرضا رخشانی مقدم، مدیرکل مستمری‌های سازمان تأمین‌ اجتماعی درباره ارائه خدمات به مستمری‌بگیران در قالب بازنشستگان، ازکارافتادگان و بازماندگان گفت: با هدف تسهیل انجام امور مرتبط با بازنشستگان و مستمری‌بگیران، بسیاری از اقدامات و خدمات مرتبط و فرایندهای مرتبط با آنان از طریق سامانه خدمات غیرحضوری سازمان تأمین‌اجتماعی به نشانی es.tamin.ir انجام می‌شود تا این بخش از جمعیت تحت پوشش، نیازی به مراجعات حضوری به واحدهای اجرایی نداشته باشند. امکان برقراری غیرحضوری مستمری بازماندگان (اعم از بازماندگان مربوط به فوت بازنشسته، فوت از کارافتاده کلی یا فوت بیمه شده) نیز در سامانه مزبور تدارک دیده شده است.

او افزود: موضوع دیگر، اعلام غیرحضوری شماره حساب بانکی توسط مستمری‌بگیران است به این ترتیب که مستمری‌بگیران با استفاده از این خدمت می‌توانند پس از برقراری مستمری، شماره حسابی را که متقاضی واریز ماهیانه مبلغ مستمری به آن حساب هستند به شعب اعلام کنند یا شماره حساب قبلی خود را تغییر دهند.

مدیرکل مستمری‌های سازمان تأمین ‌اجتماعی اضافه کرد: فراهم شدن امکان ثبت‌نام یا انصراف بیمه تکمیلی درمان و بیمه عمر مستمری‌بگیران و افراد تبعی از طریق سامانه خدمات غیرحضوری سازمان و همچنین امکان ثبت و ارائه غیرحضوری گواهی اشتغال به تحصیلات دانشگاهی فرزندان ذکور در سامانه خدمات غیرحضوری سازمان، از برنامه‌های در دست اقدام این اداره‌کل است.

تعهدات سازمان تأمین اجتماعی به جامعه مستمری‌بگیران

جامعه آماری ۱۵ میلیون و ۷۰۰ هزار نفری بیمه‌شدگان اصلی تأمین اجتماعی، چهار میلیون و ۳۰۰ هزار نفری مستمری‌بگیران و بازنشستگان و تحت پوشش داشتن حدود یک میلیون و ۳۰۰ هزار کارگاه وظیفه و تکلیف سازمان تأمین اجتماعی را در قبال افراد دریافت‌کننده خدمات سنگین‌تر کرده است به گونه‌ای که در طول سالیان اخیر میزان تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت این نهاد بیمه‌ای در بخش‌های بیمه‌ای، درمانی و پرداخت مستمری روند افزایشی داشته است.

تأمین اجتماعی به واسطه ارائه خدمات گسترده به گروه‌های مختلف تحت پوشش، در طول سال هزینه‌های هنگفتی برای اجرای تعهدات همه‌جانبه به‌عهده دارد؛ به طوری که در سال ۱۴۰۱ میزان تعهدات این سازمان ۴۶۰ هزار میلیارد تومان و در سال ۱۴۰۲ ماهانه ۴۲ هزار میلیارد تومان محقق شد. همچنین پیش‌بینی می‌شود تعهدات در سال‌جاری با رشد بیشتری نسبت به سال‌های قبل برای ذینفعان هزینه شود.

هزینه‌کرد ماهانه بیش از ۴۲ هزار میلیارد تومان جهت ایفای تعهدات کوتاه‌مدت و بلندمدت تأمین اجتماعی در قبال افراد تحت پوشش رقم قابل توجهی است، در این راستا خدمات‌رسانی به ۵۳ درصد از جامعه کشور نیازمند تأمین و مدیریت درست منابع است که براساس آمارهای موجود، تأمین بیش از ۸۰ درصد این منابع از محل وصول حق‌بیمه‌های گروه‌های بیمه‌شده محقق می‌شود.