اتباع خارجی به جای کارگران ایرانی / کارفرمایان نقره داغ می شوند

حضور آسان و اشتغال اتباع خارجی در ایران، به ویژه اتباع کشور افغانستان، یک معضل است که در بازار کار کشور به یک واقعیت انکارناپذیر و مشکلی جدی تبدیل شده است. به گونه‌ای که کارگران ایرانی اعتقاد دارند که کارفرمایان نیروی کار اتباع را به کار می‌گیرند تا شرایط کاری خود را آسان‌تر کنند.

پیامدهای ورود اتباع بیگانه غیرمجاز به کشور

کارشناسان اقتصادی با هشدار نسبت به پیامدهای ورود بی رویه اتباع بیگانه غیرمجاز به کشور، اشغال فرصت‌های شغلی جوانان جویای کار توسط مهاجرین را از جمله این پیامدها عنوان می‌کنند.علیرغم تلاش بسیار دستگاه های نظارتی برای کنترل و اعمال سخت‌گیری بر مرزها، در طول سه دهه گذشته اشتغال اتباع بیگانه غیرمجاز به یکی از چالش‌های بازار کار ایران تبدیل شده و پیامدها و ناهنجاری‌هایی را به دنبال داشته است.مطابق قانون کار، اتباع بیگانه ای که فاقد پروانه کار، پروانه کار موقت یا کارت کار موقت باشند، اجازه اشتغال در کشور را ندارند و درصورت اشتغال کارفرمای آنها متخلف محسوب شده ومشمول جریمه خواهد بود.

اداره کل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون ، کار و رفاه اجتماعی طی بخشنامه ای میزان جدید جریمه کارفرمایانی که از خدمات اتباع خارجی غیرمجاز و فاقد پروانه کار استفاده می کنند را برای اجرا به ادارات کل تعاون، کار و رفاه اجتماعی استان ها ابلاغ نمود.

بر اساس این بخشنامه به استناد بند (ج) ماده(۱۱) قانون تنظیم بخشی از مقررات مالی دولت و بر اساس مصوبه اخیر شورای عالی کار مبنی بر تعیین حداقل حقوق و دستمزد روزانه در سال ۱۴۰۳ میزان جریمه کارفرمایانی که از خدمات اتباع خارجی غیرمجاز و فاقد پروانه کار استفاده کنند، بابت هر روز اشتغال غیرمجاز مبلغ ۱۱.۹۴۳.۶۴۰ ریال تعیین گردیده که در صورت تکرار تخلف، این میزان دو برابر خواهد شد.

چندی پیش داود بیگی‌نژاد درباره ممنوعیت اجاره دادن مسکن به اتباع خارجی غیرمجاز و الزام مشاوران املاک به اخذ تاییدیه برای انعقاد قرارداد با اتباع خارجی اظهار داشت: هر نوع قرارداد با اتباع خارجی غیرمجاز ممنوع است. درباره اتباع خارجی که اجازه اقامت دارند، دفتر املاک باید پس از انعقاد قرارداد مدارک و دلایل اجازه اقامت را به اداره اماکن ارائه دهند.

وی ادامه داد: اگر مشاوران املاک نسبت به ارائه مدارک آن اتباع خارجی به اداره اماکن اقدام نکنند، برابر ماده ۹ آیین نامه اجرایی ماده ۸۱ قانون نظام صنفی با آنها برخورد خواهد شد.

نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران با اشاره به افزایش درخواست اجاره مسکن از سوی اتباع خارجی در تهران تاکید کرد: میزان تقاضا از سوی اتباع خارجی برای اجاره مسکن بسیار افزایش یافته است و عمده این اتباع هم افغانستانی هستند و پس از حضور طالبان در این کشور و اتفاقات در مرزهای شرقی و افزایش مهاجرت افغان‌ها، درخواست اجاره مسکن از سوی افغان‌ها در تهران هم افزایش یافت. البته بخشی از اتباع خارجی هم اعراب هستند که جمعیت آنها بسیار اندک و محدود است.   

 تاثیر زندگی خانوادگی افغان‌ها بر اجاره‌بها

بیگی‌نژاد با بیان اینکه اتباع افغان در تهران یک کلونی متمرکز دارند، گفت: استقرار اتباع خارجی در تهران به ویژه افغان‌ها پراکنده نیست هرچند در هر مناطقی مشغول به کار هستند اما محل سکونت آنها عمدتا اغلب در منطقه ۲۰ و همچنین انتهای منطقه ۱۹ است. شاهد تمرکز سکونت افغان‌ها در حاشیه شهر تهران هستیم و در برخی مناطق از جمله حاشیه شهر جمعیت افغان‌ها بیشتر از جمعیت ایرانی‌ها است.

وی افزود: در حال حاضر، زندگی خانوادگی افغان‌ها بیشتر شده‌ است، پیش از این چند مرد با هم در خانه‌های نیمه ساخته سکونت داشتند اما الان بیشتر زندگی خانوادگی دارند و اجاره خانه برای زندگی با خانواده انجام می‌شود و همین موضوع هم باعث تغییر نرخ اجاره بها در برخی از مناطق تهران شده‌ است چراکه تقاضا از سوی افغان‌ها بیشتر شد.    

نایب رییس اتحادیه مشاوران املاک استان تهران با بیان اینکه راهکار جلوگیری از اجاره دادن ملک و مسکن به اتباع غیر مجاز این است که برای مشاوران املاک سامانه سوت‌زنی و گزارش دهی به متولی امر راه‌اندازی شود، اظهار داشت: در حال حاضر طرح شناسایی اتباع خارجی غیر مجاز در حال انجام و اجرا است اما راهکار دیگری وجود دارد اینکه سامانه یا کانال سوت‌زنی برای مشاوران املاک راه‌اندازی کنند که مشاوران بتوانند در صورت مشاهده این تخلف موضوع را به متولی رسیدگی این موضوع اطلاع دهد. در این صورت گزارش‌ها بلافاصله و مستقیما به نهاد و دستگاه مربوطه ارسال می‌شود و این اقدام می‌تواند در شناسایی اتباع خارجی غیرمجاز بسیار موثر و سریع باشد.