گرد گرانی به سیگار رسید

خرید و فروش مواد دخانی، باتوجه به آنکه برای سلامت انسان و محیط زیست، ضررهای بسیاری دارد، رونق بالایی گرفته و دیگر در دکه هایی که نام آن ها روزی دکه مطبوعاتی بود، خبری از روزنامه نیست. دکه ها عمدتا به کار فروش سیگار مشغول هستند و فروشندگان اعلام می کنند که این کار درآمد بسیار بالایی دارد. عمده فروش دکه ها و سوپر مارکتی ها از سیگار است و فروش سیگار برایشان تا ماهی ۷۰ میلیون تومان سود به همراه دارد.

افزایش قیمت سیگار در شروع سال جدید شاید بیش از هر کالای مصرفی دیگری به چشم می‌خورد. گرچه متخصصان سلامت این محصول را عامل اصلی سرطان معرفی می‌کنند و نسبت به مصرف آن هر بار هشدار جدیدی می‌دهند، اما ضریب بالای نفوذ آن در جامعه ایرانی را نمی‌توان انکار کرد. موضوعی که در نهایت معیشت شهروندان را تحت‌الشعاع خود قرار می‌دهد.

قیمت سیگار چقدر افزایش یافت؟

بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد قیمت برخی از انواع سیگار نسبت به سال گذشته، افزایش چشمگیری پیدا کرده است. در اردیبهشت ۱۴۰۳، وینستون لایت با قیمت ۳۱ هزار تومان و G۱ به قیمت ۲۰ هزار تومان به ازای هر پاکت در بازار به فروش می‌رسد. همچنین بهمن سوئیسی ۱۷ هزار تومان و مونتانا طلایی ۱۸ هزار تومان قیمت‌گذاری شده‌اند.

قیمت سیگار‌هایی نظیر کمل آبی با رشد چشمگیر از ۲۷ هزار تومان در اردیبهشت ۱۴۰۲ به ۳۵ هزار تومان در اردیبهشت ۱۴۰۳ رسید. مونتانا آبی با افزایش ۵۴ درصدی از ۱۳ هزار تومان به ۲۰ هزار تومان رسید.

چرا قیمت سیگار تا این حد افزایش یافته است؟

شاید ریشه این ماجرا به مصوبه مجلس شورای اسلامی در تاریخ ۲۹ مهر ۱۴۰۲ بازگردد که با مالیات ۱۵ تا ۵۰ درصدی بر محصولات دخانی نظیر سیگار و تنباکو از شروع سال ۱۴۰۳ و در طول اجرای برنامه هفتم توسعه موافقت کرد.

بنابراین، مالیات هر نخ سیگار تولید داخل با نشان ایرانی ۱۵ درصد، سیگار تولید داخل با نشان بین‌المللی ۲۵ درصد و سیگار وارداتی با هر نشان ۵۰ درصد افزایش یافت.

علاوه بر این، مالیات هر بسته تنباکو ۵۰ گرمی تولید داخل، ۲۰ درصد و مالیات هر بسته تنباکو ۵۰ گرمی وارداتی آماده مصرف ۵۵ درصد افزایش یافته است.

افزایش قیمت سیگار منجر به کاهش مصرف آن می‌شود؟

بررسی‌ها حاکی از آن است که افزایش مالیات بر سیگار بر کم شدن مصرف آن تاثیری ندارد. زیرا وقتی قیمت سیگار افزایش پیدا می‌کند مصرف‌کنندگان دائمی به سمت مصرف سیگار ارزان‌تر یا قاچاق می‌روند..

اگر تجارب سایر کشور‌های جهان در این موضوع مورد بررسی قرار بگیرد، مشخص می‌شود در صورتی افزایش مالیات بر سیگار می‌تواند منجر به کاهش مصرف شود که کشور توانایی کنترل ورود کالای قاچاق را داشته باشد. در صورتی که کشور توانایی کنترل ورود کالای قاچاق را نداشته باشد سیگار قاچاق وارد کشور می‌شود و مصرف‌کنندگان، سیگار قاچاق و ارزان‌تر را جایگزین می‌کنند.

بر این اساس به نظر می‌رسد مبارزه با سوءمصرف دخانیات بیشتر از آنکه از طریق مسائل مالی راهگشا باشد، نیاز به بسترسازی‌های فرهنگی دارد. در چنین شرایطی به نظر می‌رسد دولت بیشتر قصد درآمدزایی از پول‌هایی را دارد که همه‌روزه دود می‌شوند تا اینکه قصد ریشه‌کنی یک آسیب فرهنگی را داشته باشد.

شایان ذکر است که هر پاکت سیگار با قیمت درج شده روی آن فروخته نمی شود و میانگین تا ۷ هزار تومان بالا تر عرضه می شود. با این حساب اگر یک مغازه دار، پاکت سیگار را ۲ هزار تومان، کم تر از قیمت درج شده خریداری کند، روی هر پاکت تقریبا ۹ هزار تومان سود خواهد کرد. با این حساب از فروش یک برند پر فروش اگر ۲۰۰ پاکت در روز بفروشد، روزانه یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان فقط از فروش سیگار سود می کند. اگر این رقم را در یک ماه ضرب کنیم مبلغ ۵۴ میلیون تومان سود می کند. پس می توان گفت که فروش سیگار در ایران یک منبع درآمد بسیار عالی است.

قطعا برای افراد سیگاری، پیش آمده است که در ساعت پایانی شب، سیگارشان تمام شده و به سراغ خرید آن می روند. بسیاری از مغازه ها که مجوز دارند تا در ۲۴ ساعت شبانه روز فعالیت کنند، نرخ متفاوتی را برای ساعت ۱۲ شب به بعد دارند. به عنوان مثال، اگر یک پاکت سیگار تا قبل از ساعت ۱۲ شب ۳۵ هزار تومان قیمت داشته باشد، از ساعت ۱۲ شب تا ۷ صبح ۴۰ هزار تومان فروخته می شود. با این حساب، سود به دست آمده چند برابر خواهد شد.

هر فرد سیگاری، میانگین روزانه ۳۰ هزار تومان پول سیگار پرداخت می کند که این رقم را اگر ضرب در ۳۰ روز کنیم، متوجه خواهیم شد که یک فرد سیگاری ماهانه مبلغ، ۹۰۰ هزار تومان پول سیگار می دهد. اگر قیمت سیگار بیشتر باید می توان نتیجه گرفت که حداکثر پرداخت ماهانه برای سیگار یک فرد سیگاری می تواند تا ۲ میلیون تومان هم بالا برود. درآمد فروش سیگار هایی با برند های خارجی آنقدر زیاد است که گفته می شود گردش مالی سالانه آن ها اندازه فروش نفت ایران است. بررسی ها نشان می دهد که بزرگ ترین شرکت دخانی جهان در چین قرار دارد. گردش مالی سالانه دخانیات در چین ۲۸۸ میلیارد دلار بود که برآورد می‌شود این مقدار در سال ۲۰۲۳ به ۲۹۴ میلیارد دلار برسد.