رکود صنعت در فروردین

 در فروردین نسبت به وضعیت مشابه در ۱۴۰۲ شاخص تولید رشته فعالیت خودرو و قطعات کاهش ۲۳.۸ درصدی و شاخص فروش افزایش ۹.۳ درصدی داشته است. همچنین شاخص تولید و فروش رشته فعالیت شیمیایی جز دارو نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش ۴.۲ و ۵.۷ درصدی داشته است. در همین ماه، نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش ‍۱.۴ درصدی داشته و همچنین رشد نقطه به نقطه افزایش ۰.۳ واحد درصدی نسبت به پایان سال گذشته، به ۱۸.۴ درصد رسیده است.

شاخص تولید، فروش و نرخ صنایع بورسی با استفاده از داده‌های ماهانه شرکت‌های صنعتی بورسی پذیرفته‌شده در بورس محاسبه می‌شود. در تهیه این شاخص‌ها از اطلاعات ماهانه ۳۲۲ شرکت بورسی استفاده می‌شود و علاوه بر اندازه‌گیری تغییرات میزان تولید، فروش و نرخ در بخش صنعت، در محاسبات ملی نیز نقش مهمی ایفا و برآوردی از تغییرات ماهانه ارزش‌افزوده ایجادشده را در صنایع مختلف و به‌دنبال آن در کل اقتصاد منعکس می‌کنند.

به‌گزارش صمت، شاخص تولید صنعت بانک مرکزی و مرکز آمار ایران با تواتر فصلی و همچنین شاخص نرخ فصلی مرکز آمار و شاخص نرخ ماهانه بانک مرکزی منتشر می‌شود، اما الزامی به انتشار شاخص فروش صنعت ندارند. از طرفی، این آمار چندین ضعف اساسی دارد که مهم‌ترین آن وقفه سه‌ماهه در انتشار داده‌ها و گاه متوقف شدن انتشار آنها و نداشتن تواتر ماهانه است.

شاخص‌های ماهانه تولید، فروش و نرخ استخراج‌شده از اطلاعات عملکرد شرکت‌های پذیرفته‌شده در بورس اوراق بهادار تهران تا حد زیادی می‌توانند با دقت مناسب و به‌صورت بهنگام تحولات بخش صنعت و معدن کشور را توضیح بدهند و باتوجه به بررسی‌های انجام‌شده و تطبیق دادن این شاخص با شاخص تولید صنعتی بانک مرکزی و مرکز آمار ایران که به‌صورت فصلی منتشر می‌شود، مشخص شده است. این شاخص به‌خوبی می‌تواند در وقفه انتشار این شاخص‌های رسمی، شاخص جایگزین مناسبی برای آن باشد.

در فروردین امسال در مقایسه با پایان زمستان، شاخص تولید شرکت‌های صنعتی بورسی کاهش ۱.۳ درصدی و شاخص فروش افزایش ۱.۵ درصدی را تجربه کرده، ضمن آنکه شاخص تولید و فروش در فروردین امسال نسبت به پایان سال گذشته با کاهش ۱۳.۶ و ۳۳.۹ درصدی مواجه شده است که مطابق انتظارات ناشی از کاهش فعالیت‌های بخش صنعت در تعطیلات فروردین است، همچنین طبق روال دوره‌ای در فروردین، بیشتر رشته‌فعالیت‌های بخش صنعت با کاهش شاخص روبه‌رو بوده‌اند.

در سه‌ماهه منتهی به فروردین امسال، رشد میانگین متحرک سه‌ماهه شاخص تولید کاهش ۱.۳ درصدی و شاخص فروش آن کاهش ۰.۹ درصدی را ثبت کرده است.

خودرو و فلزات، پرچمدار رونق

در فروردین امسال، در مقایسه با ماه مشابه در سال گذشته، رشته‌فعالیت‌های «سایر کانی غیرفلزی»، «لاستیک و پلاستیک» و «تجهیزات برقی» بیشترین سهم را در افزایش شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «دارو» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند.

همچنین رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات‌برقی»، «لاستیک و پلاستیک» و «شیمیایی (جز دارو)» بیشترین سهم را در افزایش شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «سایر کانی غیرفلزی» و «غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر» بیشترین سهم را در کاهش شاخص فروش داشته‌اند. در ماه نخست امسال، نرخ رشد ماهانه نرخ فعالیت‌های صنعتی بورسی افزایش ۱.۴ درصدی داشته، همچنین رشد نقطه به نقطه با افزایش ۰.۳ واحد درصدی نسبت به ماه گذشته، به ۱۸.۴ درصد رسیده است.

گفتنی است، میانگین سالانه شاخص نرخ هم در فروردین امسال نسبت به ماه گذشته بدون تغییر بوده و میزان ۲۰.۵ درصد افزایش را نشان می‌دهد.

رکود در نیمی از صنایع

در فروردین امسال نسبت به پایان سال ۱۴۰۲، از میان ۱۵ رشته فعالیت صنعتی بورسی، ۷ رشته فعالیت افزایش در شاخص تولید و ۸ رشته فعالیت کاهش در شاخص تولید داشته‌اند. رشته‌فعالیت‌های «لاستیک و پلاستیک»، «سایر کانی غیرفلزی» و «تجهیزات برقی» بیشترین افزایش در شاخص تولید و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات»، «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات» و «دارو» بیشترین کاهش در شاخص تولید داشته‌اند. همچنین در این ماه نسبت به پایان سال گذشته، از میان ۱۵رشته‌فعالیت صنعتی بورسی، ۷ رشته‌فعالیت افزایش در شاخص فروش و ۸ رشته‌فعالیت کاهش در شاخص فروش را تجربه کرده‌اند. رشته‌فعالیت‌های «تجهیزات‌برقی»، «خودرو و قطعات» و «لاستیک و پلاستیک» بیشترین افزایش در شاخص فروش و رشته‌فعالیت‌های «محصولات فلزی جز ماشین‌آلات و تجهیزات»، «چوب و کاغذ» و «سایر کانی غیرفلزی» بیشترین کاهش را در شاخص فروش تجربه کرده‌اند.

در ابتدای امسال، شاخص تولید رشته‌فعالیت خودرو و قطعات برمبنای شرکت‌های بورسی نسبت به ماه مشابه سال گذشته کاهش ۲۳.۸ درصدی و شاخص فروش آن نسبت به ماه مشابه سال گذشته افزایش ۹.۳ درصدی داشته است. نسبت به پایان سال گذشته، شاخص تولید تمام زیربخش‌ها کاهش یافته و تنها شاخص فروش زیربخش «خودرو سنگین» افزایش یافته است.

رکود در صنایع بورسی عمق یافت

بررسی شاخص نرخ رشته‌فعالیت‌های بورسی حاکی از آن است که در فروردین ۱۴۰۳، رشته‌فعالیت‌های «فلزات پایه» و «غذایی و آشامیدنی ‌جز قند و شکر» بالاترین نرخ رشد ماهانه و رشته‌فعالیت‌های «خودرو و قطعات» و «سایر کانی غیرفلزی» بالاترین نرخ رشد نقطه به نقطه را تجربه کرده‌اند.

رشته‌فعالیت دارو در فروردین، نرخ رشد ماهانه مثبت 2 درصدی داشته است. لازم به گفتن است رشد نقطه به نقطه رشته‌فعالیت دارو نسبت به ماه پیش افزایش یافته و به ۲۰ درصد رسیده و میانگین سالانه نرخ نیز ۲۹ درصد افزونی داشته است. یکی از نکات قابل‌توجه همچنان به اثرات حذف ارز ترجیحی ۴هزار و۲۰۰ تومانی مرتبط است. با حذف ارز ترجیحی مواد اولیه رشته‌فعالیت غذایی و آشامیدنی جز قند و شکر، رشد ماهانه شاخص نرخ این رشته‌فعالیت در اردیبهشت و خرداد ۱۴۰۱ به حدود ۴۵ و ۵۰ درصد رسید، اما در ماه‌های بعد و پس از تخلیه اثر این شوک به‌شدت کاهش یافت، همچنین پس از افزایش در ماه‌های گذشته، در ماه فروردین رشد ماهانه ۳.۴ درصدی داشته است. از طرفی، رشد نقطه به نقطه شاخص نرخ در این رشته‌فعالیت در فروردین به ‍۱۰.۸ درصد رسیده است. گفتنی است، میانگین سالانه نرخ در این رشته‌فعالیت از فروردین ماه نزولی بوده و به ۱۳.۲ درصد رسیده است. همچنین در ماه مذکور، شاخص تولید شرکت‌های معدنی بورسی نسبت به ماه مشابه سال گذشته با افزایش ۱۷.۸ درصدی و شاخص فروش شرکت‌های معدنی بورسی هم نسبت به ماه مشابه سال گذشته با کاهش ۷.۵ درصدی مواجه شده است. نسبت به ماه مشابه سال گذشته، افزایش شاخص تولید زیربخش‌های «کنسانتره» و «گندله» منجر به افزایش شاخص تولید و کاهش شاخص فروش زیربخش «کنسانتره» و «سایر» باعث کاهش شاخص فروش شده است.