کاهش باورنکردنی صادرات فرش | اتباع وارد بازار ایران شدند

سید مرتضی حاجی‌آقا میری (رئیس کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق بازرگانی ایران) گفت: صنعت فرش و صنایع دستی در اکثر دولت‌ها به‌ویژه دولت سیزدهم، مورد بی‌توجهی قرار گرفته است. مرکز ملی فرش ایران در سال ۱۳۸۲ تاسیس شد که وزارت صمت یک طرفه و بدون توجه به قانون در تلاش برای انتقال این مرکز به وزارت میراث فرهنگی بود و اکنون نزدیک به سه سال است که به حالت تعلیق درآمده است.

وی ادامه داد: آمارهای صادراتی نیز گویای این بی‌مهری‌ها هست؛ به طوری که تنزل در صادرات، علی الخصوص بعد از وضع تحریم‌ها در سال ۱۳۹۷، ادامه دار بوده و شیب آن نیز بسیار تند است.

در نشست کمیسیون فرش، هنر و صنایع‌دستی اتاق ایران با اشاره به تبعات آمار پایین صادرات فرش دستباف کشور، اعلام شد: واردات غیرقانونی فرش افغانستانی به ایران، به حوزه فروش، آسیب جدی وارد کرده است.

در بخش دیگری از این نشست علانور توکلی، رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران نیز مشکلات صنعت فرش را زیر ذره‌بین قرار داد و گفت: در سالیان نه چندان دور درآمد حاصل از صادرات فرش ۲.۷ میلیارد دلار بوده که امروز به ۴۰ میلیون دلار تقلیل پیدا کرده‌است.

وی افزود: صنعتی که با احتساب خانوارهای استادکاران، اشتغال ۱۰ میلیونی را ایجاد کرده بود امروزه با چالش‌های بسیار جدی روبه‌رو شده است. متاسفانه قوانین خلق‌الساعه نیز همه روزه به این مشکلات دامن می‌زند. به عنوان مثال وقتی ارزی در کار نیست، قانون بازگشت ارز صادراتی دیگر چیست؟ یا مسئله بازگشت فرش‌های مرجوعی مسائلی هستند که بارها مطرح شده اما هیچ کدام به نتیجه نرسیده‌اند.

توکلی از عدم متولی دولتی نیز ابراز ناامیدی کرد و گفت: نمایشگاه صنعت فرش ۳۰ سال و به طور منظم از اول تا هفتم شهریور ماه برگزار می‌شد. ولی امسال با تغییر ساعت، در چهار روز برگزار خواهد شد و زمان آن هم تغییر کرده است. مشخص است که برگزاری نمایشگاه در این زمان و با این تعداد روز بدون شرکت کننده خواهد بود که به وضوح عدم متولی دولتی را به تصویر می‌کشد! به جای اینکه تمرکز ما بر روی افزایش صادرات، افزایش بازاریابی و نوآوری باشد، در حال جنگ و رفع مشکلات این چنینی هستیم.

حامد چمن‌رخ نایب‌رئیس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایران نیز با گلایه از عملکرد دولت سیزدهم سخنان خود را آغاز کرد و گفت: مرکز ملی فرش در گذشته جایگاه خوبی داشت و به ‌صورت هفتگی با وزیر در تعامل بود و فرش دستباف در دولت و سازمان‌های تصمیم‌گیر کرسی داشت. ولی با تصمیم دولت سیزدهم این جایگاه متزلزل شد و ارتباط خود را در دولت از دست دادیم. به طوری که کرسی معاون وزیر به کرسی معاون معاون معاون وزیر تنزل یافت.

وی در خصوص فرصت‌های صادراتی از دست رفته نیز عنوان کرد: با آغاز تحریم در سال ۱۳۹۷ حدود ۲۰۰ میلیون دلار صادرات فرش را از دست دادیم و بعد از آن نیز با تصمیم بانک مرکزی در خصوص بازگشت ارز صادراتی بار دیگر با افت ۱۷۰ میلیونی مواجه شدیم. البته برای رفع این مشکل پیگیری‌های زیادی انجام دادیم که تنها معادل ۲۰ درصد از ارز که همان تامین مواد اولیمان بود را برگردانیم. اتفاقی که تنها ۱ ماه دوام داشت و مجددا برای سال ۱۴۰۳، شخص رئیس سازمان برنامه و بودجه با آن مخالفت کرد.

چمن رخ در آخر نیز در خصوص فرش‌های افغانی هشدار داد و گفت: فرش‌های افغان‌بافت با تریلی و به‌صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند. به‌طوری که اگر از گمرک استعلام کنید رقم را صفر اعلام می‌کنند اما به‌صورت غیرقانونی شاهد ورود فرش هستیم. علت آن نیز قیمت ارزان آن‌ها و استفاده از متریال درجه ۳ است. نمونه‌ی فرش‌های افغان‌بافت تولید داخل فقط فرش بلوچ است که از گران‌ترین پشم ایرانی یعنی پشم زابل استفاده می‌شود. اما فرش‌های افغان‌بافت پشم‌های دباغی تولید اصفهان است که به افغانستان رفته و رنگرزی می‌شود.