تهدید پروژه های نفتی ایران | رفع تحریم های ونزوئلا دردسر ساز شد؟

ایران و ونزوئلا روابط بسیار خوبی را طی یک سال گذشته داشته اند و با رفع تحریم های ونزوئلا ممکن است پروژه های نفتی ایران تهدید شود.

ایران و ونزوئلا به‌خصوص در دودهه گذشته روابط تنگاتنگی را با هم داشته‌اند. این روابط به‌خصوص در دولت محمود احمدی‌نژاد به اوج رسید. با این حال پس از تغییرات ژئوپلیتیک انرژی در دنیا به‌خصوص پس از حمله روسیه به اوکراین، مواضع آمریکایی‌ها به‌تدریج در مقابل ونزوئلا تلطیف شد، تا جایی که شرکت‌های نفتی آمریکایی خرید نفت از این کشور را آغاز کرده‌اند؛ کشوری که ایران و ونزوئلا طی دهه‌های گذشته تحت تحریم‌های اقتصادی و غیراقتصادی ایالات متحده قرار داشته‌اند. تحریم‌های اعمال‌شده علیه این دوکشور سبب شده عمده‌ترین منبع ارزآوری و درآمد آنها یعنی فروش نفت تحت تاثیر تحریم‌ها محدود شود و مشکلات زیادی از جمله تورم، رکود اقتصادی، کاهش ارزش پولی ملی را برای اقتصاد آنها ایجاد کند.

به دنبال حمله روسیه به اوکراین و تحریم‌های غرب علیه روسیه، قیمت نفت در مسیر افزایشی قرار گرفت و از این‌رو کمپانی‌های نفتی آمریکایی برایشان صرفه اقتصادی بیشتری داشت که از ونزوئلا نفت خریداری کنند تا آنکه نفت را از کشورهای دیگر وارد کنند. هرچند دونالد ترامپ رییس‌جمهور سابق آمریکا همزمان تحریم‌های نفتی علیه ایران و ونزوئلا را اعمال کرده بود، با این حال افزایش قیمت نفت باعث شد دولت بعدی آمریکا- جوبایدن- روی خریدهای نفتی و حتی سرمایه‌گذاری در صنعت نفت این کشور چشم‌پوشی کند. شبیه این الگوی رفتاری برای ایران هم اجرا شدف با این تفاوت که آمریکا روی فروش نفت ایران به چین و برخی کشورها چشم‌پوشی کرد و فروش نفت ایران طی دوسال گذشته دوباره به دوران برجام رسید.

ادامه سیاست‌های محدودکننده اوپک‌پلاس که از سوی روسیه و عربستان حمایت می‌شود، همچنان قیمت نفت را در بازار جهانی بالا نگه داشته است. برای آمریکا و کشورهای صنعتی که با سیاست افزایش نرخ بهره به دنبال کنترل نرخ تورم خود هستند، قیمت نفت بالاتر یعنی خنثی شدن اثر این سیاست‌ها؛ به همین دلیل هم آنها روی خرید نفت از ونزوئلا و کاهش تحریم‌های نفتی این کشور چشم‌پوشی می‌کنند.

هرچند فروردین ماه امسال، آمریکا بار دیگر تحریم‌های نفتی فلج‌کننده‌ای را علیه ونزوئلا اعمال کرد و به تلاش‌های رییس‌جمهور نیکلاس مادورو برای تحکیم حکومت خود هشدار داد، اما گزارش‌ها نشان می‌دهد که همچنان مراودات نفتی ونزوئلا و آمریکا ادامه دارد و این موضوع می‌تواند در بلند‌مدت به زیان پروژه‌های مشترک ایران و ونزوئلا تمام شود.

سال گذشته، زمانی که ابراهیم رییسی در قید حیات بود، سفری به ونزوئلا داشت که در جریان این سفر، ۳قرارداد نفتی در حوزه بازسازی و نوسازی پتروشیمی‌های فراسرزمینی، توسعه پایانه نفتی خوزه و صادرات و تجهیز پنج ایستگاه تقویت فشار گاز امضا شد.

این ۳قرارداد شامل قرارداد بازسازی و نوسازی پتروشیمی‌های فراسرزمینی، قرارداد توسعه پایانه نفتی خوزه ونزوئلا و قرارداد صادرات و تجهیز پنج ایستگاه تقویت فشار گاز بود که بر این اساس مقرر شد تا شرکت ایرانی در قالب این قرارداد تعمیر بخشی از واحدهای یک مجتمع آمونیاک ونزوئلا را انجام دهد و با شراکت در فروش محصولات این مجتمع بازپرداخت سرمایه‌گذاری انجام شود.

براساس قرارداد پایانه نفتی خوزه ونزوئلا، افزایش ذخیره‌سازی در پایانه نفتی خوزه، ‌تکمیل مخازن ذخیره‌سازی، ‌ارتقای سیستم‌های انتقال و افزایش ظرفیت بارگیری از اهداف‌ این قرارداد اعلام شد که تامین مالی این پروژه به‌عهده طرف ونزوئلایی قرار گرفت. برای قرارداد صادرات و تجهیز پنج ایستگاه تقویت فشار گاز هم اعلام شد که یک شرکت‌ دانش‌بنیان ایرانی با حمایت وزارت نفت برای فروش خدمات دانش‌بنیان نفتی به یک شرکت خارجی اقدام کند.

البته مذاکرات و توافقات دیگری نیز بین ایران و ونزوئلا درباره نوسازی پالایشگاه ۳۱۰هزار بشکه‌ای کاردون، توسعه میادین نفتی و صادرات تجهیزات و غیره انجام شده بود که از جزئیات آن خبری در دسترس نیست.

پیشتر هم جواد اوجی وزیر نفت از راه‌اندازی نخستین پالایشگاه فراسرزمینی ایران به نام «ال‌پالیتو» در ونزوئلا و پالایش روزانه ۱۰۰هزار بشکه نفت خام میدان‌های کشور در این پالایشگاه خبر داده بود. هرچند این همکاری‌ها در ظاهر بسیار ارزنده به نظر می‌رسد، اما با نزدیک شدن ونزوئلا به آمریکا حالا پروژه‌هایی در دست اجرای ایران ممکن است به کما برود.

اگر تحریم‌های ونزوئلا برداشته شود؟!

مرتضی بهروزی‌فر کارشناس حوزه انرژی در این رابطه به ایلنا گفته است: ونزوئلا تحت تحریم آمریکا است به محض اینکه تحریم‌های این کشور لغو شود بدون شک شرکت‌های بزرگ بین‌المللی در این کشور فعالیت خواهند کرد و بدون تردید ایران کنار گذاشته خواهد شد.

او درباره مانور برخی کاندیداهای ریاست‌جمهوری روی پالایشگاه‌سازی ایران در ونزوئلا اظهار داشت: اینکه ایران در بخش پایین‌دستی کشورهای هدف صادرات نفت سرمایه‌گذاری کند اقدام مثبتی است یعنی به جای اینکه نفت را خام صادر کنیم می‌توانیم در این کشورها تولید فرآورده داشته و صادر کنیم، هرچند این سیاست مربوط به اکنون نیست.

وی افزود: قبل از انقلاب هم از سوی شرکت ملی نفت در کشورهایی مثل آفریقای‌جنوبی یا هند پروژه‌های پالایشگاه‌سازی دنبال می‌شد اما به‌خاطر مشکلاتی که در آپارتاید به‌وجود آمده بود ایران نمی‌توانست در این کشور نفت را پالایش کند، اصل موضوع اینکه ایران در پالایشگاه شخصی خود یا دولت ایران نفت ایران را در دیگر کشورها پالایش کند و به بازار ارائه دهد قابل قبول است و سیاست بیش ۶۰ تا ۷۰سال قبل ایران است‌ و کشورهای عمده تولیدکننده مثل عربستان، کویت و امارات نیز این سیاست را پیگیری می‌کنند.