حباب تاریخی بورس در زمان مشاور پزشکیان!

در تیر ماه ۱۳۸۴، با انتشار یک تحلیل درباره وضعیت بورس ایران قبل از آغاز دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد، آنالیز شد که مقامات ایرانی در تلاش هستند تا روند نزولی و کاهش ارزش سهام در بازار تهران را متوقف کنند.

اما ماجرا چه بود؟ مگر بورس در آن مقطع چقدر نزول کرده بود که به مداخله مقامات احساس نیاز می شد. بررسی روند معاملات بورس تهران در نیمه دوم سال ۱۳۸۳ و در ۲ فصل آغازین سال ۱۳۸۴  نشان می دهد؛ ترکیدن حباب قیمت ها موجب سقوطی سنگین در بازار سهام شده بود. در آن زمان یک چهره آشنا در راس مدیریت بورس قرار داشت. حسین عبده تبریزی که این روزها در قامت مشاور مسعود پزشکیان ظاهر شده و بعضا ادعاهای جالب توجهی را هم مطرح می کند.

به گواه آمار در دوره مدیریت عبده تبریزی بر بورس تهران، این بازار با یکی از بزرگترین حباب های قیمت خود در تاریخ فعالیتش مواجه شد. در روز ۱۴ مردادماه سال ۱۳۸۳ شاخص کل بورس تهران بالاترین رقم خود را در طول دوران فعالیت خود، تا آن زمان، یعنی ۱۳ هزار و ۸۸۲ واحد را ثبت کرد. پس از آن شاخص در نوسان منفی گرفتار شد و به محدوده ۹ هزار واحد کاهش یافت.

طبق آمارهای موجود فقط در سال ۸۴ شاخص بورس با ۲۲ درصد کاهش به سطح ۹ هزار و ۴۹۵ واحد رسید. هم چنین ارزش بازار بورس تهران در سال ۸۴ نسبت به سال ۸۳ حدود ۱۶ درصد کاهش یافت. این ریزش شاخص موجب شد بورس تقریبا تا پایان دوره دولت نهم نتواند اعتماد سرمایه گذاران دوباره جلب کند و عملا نزد سهامداران خرد بی اعتبار شد.

بررسی گزارش های رسانه ای در همان مقطع نشان می دهد مهم ترین عامل بروز حباب قیمت ها در بورس تهران، عملکرد بحث برانگیز حسین عبده تبریزی دبیرکل وقت بورس تهران بوده است . او در آن مقطع زمانی با مصاحبه های متعدد و تشویق سرمایه گذاران خرد و هم چنین سرعت بخشیدن به پذیرش و عرضه سهام شرکت های کوچک در بورس تب خرید سهام را در سطح جامعه داغ کرد و موجب شد بسیاری از صاحبان نقدینگی دچار زیان های سنگین شوند.

اما موضوع به همین جا ختم نشد، چنان که ۱۵ سال بعد عبده تبریزی در تیر ماه ۹۹، یعنی درست بعد از آن که با سیگنال های حمایتی رییس دولت دوازدهم بورس دوباره با حبابی بزرگ و خطرناک مواجه شده بود، در یک سخنرانی لایو اینترنتی سیگنال ترس و خروج از بازار را صادر کرد و زمینه سقوط مرداد ۹۹ بورس را فراهم آورد.

ادعاهای تایید نشده حاکی از آن بود که عبده تبریزی که تا سال ۹۸ مشاور عباس آخوندی وزیر راه و شهرسازی دولت حسن روحانی بود، سبد بزرگی از دارایی ها و سهام بورسی مقامات دولت دوازدهم، از جمله عباس آخوندی را اداره می کند، اما او درست قبل از سقوط تاریخی بورس سهام این سبدها را فروخته و از بازار خارج کرده بود تا در این میان آسیبی به دارایی مقامات مزبور وارد نشود. موضوعی که البته به علت تعلل نهادهای ذی ربط هیچ گاه صحت و سقم آن مشخص نشد. حتی تا امروز نیز علل آن سقوط تاریخی برای بدنه بازار سرمایه ناشناخته و مبهم است.