وضعیت قرمز در بازار برنج | انفجار قیمت در راه است؟

محمد مختاریانی، رئیس انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران، در نامه‌ای به محمدرضا عارف، معاون اول رئیس‌جمهور، شرایط حاکم بر بازار کشور را توضیح داد. او به تأثیر توقف واردات برنج بر افزایش قیمت ۲۰ تا ۳۰ درصدی برنج‌های پرمحصول داخلی به عنوان جایگزین محصولات وارداتی اشاره کرد و این وضعیت را واکنش اولیه بازار به کمبود عرضه دانست.

در این نامه آمده است: امروز شاهد تکرار اتفاقات سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ هستیم که دلالان منفعت‌طلب آمار نادرست از وضعیت تولید و واردات ارائه و دولت به دلیل نداشتن تجربه به آن آمار استناد و نتیجه آن رشد ۳۰۰ درصدی قیمت برنج بود، با این تفاوت که آن زمان انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران ایجاد نشده بود که به پشتوانه اعضای خود که در رسته‌های مختلف صنعت برنج فعال هستند، اطلاعات و آمار مستند در اختیار دولت قرار دهد و سودجویان با پنهان شدن پشت ادعای حمایت از تولید داخل، منافع خود را تأمین می‌کردند.

در بخش دیگری از این نامه شرایط بازار را به‌گونه‌ای تحلیل کرده است که از وضعیت هشدار و بحران در حال ورود به وضعیت قرمز هست و این وضعیت نگران‌کننده در حالی بر بازار تحمیل شده است که هم‌ اکنون برنج‌های رسوب کرده در گمرکات که به‌صورت قانونی وارد و در مرحله ترخیص با آغاز دوره ممنوعیت روبرو شده است، می‌تواند وارد بازار شده و با ایجاد توازن میان عرضه و تقاضا مانع از تداوم شرایط کنونی شود.

همچنین در این نامه از نگرانی انجمن تولیدکنندگان و تأمین‌کنندگان برنج ایران به‌عنوان تنها تشکل فراگیر صنعت برنج کشور به دلیل ادامه گرانی و سپس خالی شدن سطح عرضه از برنج، خبر داده و بر این مهم تأکید شده است که انجمن آمادگی دارد تمام ظرفیت خود را برای همراهی با دولت و تأمین برنج موردنیاز هم‌وطنان از منابع داخلی و خارجی به کار گیرد.

متن نامه انجمن برنج ایران خطاب به معاون اول رئیس‌جمهوری
جناب آقای دکتر عارف

معاون اول محترم ریاست جمهوری اسلامی ایران

با سلام

احتراماً، ضمن تبریک مجدد انتصاب شایسته حضرت‌عالی و آرزوی موفقیت در انجام امور دولت محترم چهاردهم، پیرو نامه شماره ۰۱۸۶-۱۴۰۳/ت. ب مورخ ۰۸/۰۵/۱۴۰۳ در خصوص تنظیم بازار برنج و تأکید این مهم که حفظ دستاوردهای کشور و انتقال آن به آیندگان در راستای تأمین امنیت غذایی کشور از وظایف فعالان اقتصادی و مسئولین محترم می‌باشد به استحضار می‌رساند تنظیم بازار مطلوب اقلام اساسی در گرو تأمین مکفی و به‌موقع این اقلام می‌باشد، لذا شایسته است تمامی دستگاه‌های ذی‌ربط ازجمله بانک مرکزی، وزارتخانه مربوطه، گمرک و سایر دستگاه‌های اجرایی در راستای تحقق سیاست کلی دولت، هماهنگ و به‌صورت یکپارچه عمل نمایند.

لازم به ذکر است دلایل کارشناسی این انجمن در مکاتبات صورت گرفته با دبیرخانه ستاد محترم تنظیم بازار کشور که موردقبول اعضاء و کارشناسان محترم قرار گرفت و در آن به علل عمده از میزان واردات تا کمبود کانتینر و مشکلات لجستیک (حمل‌ونقل با کشتی) و نهایتاً آثار آن که گرانی و خالی شدن مطلق بازار از برنج اشاره شده گردید که هم‌اکنون در مرحله گرانی پیش‌بینی شده هستیم این در حالی است که تصمیمات تنظیم بازار محترم وزارت صنعت و معدن و تجارت مورخ ۱۸/۰۴/۱۴۰۲ در خصوص محموله‌های برنج که قبل از شروع دوره ممنوعیت واردات (۰۱/۵/۱۴۰۳) وارد کشور شده‌اند و اجازه ترخیص در دوره ممنوعیت را دارند تاکنون به دلیل تغییر و تحول دولت و خلأ قانونی در ابلاغ آن معطل مانده و خسارت‌های جدی را به بار آورده و در صورت ادامه با کمبود برنج در مرز هشدار قرمز، هزینه‌های جبران‌ناپذیری را در پی خواهد داشت، لذا عدم اجرای این تصمیم موجب گردیده مقادیر قابل‌توجهی برنج که به علت زمان‌بر بودن انجام تخلیه و انجام امور اداری ترخیص که قبل از مورخ ۳۱/۰۴/۱۴۰۳ وارد کشور شده بود در گمرکات رسوب نماید.

عدم واردات کافی در چهارماهه اول سال، تقاضای افزایشی برنج در ماه‌های محرم و صفر (خروج معکوس برنج از کشور برای اربعین)، تهدید و کمبود و گرانی برنج خارجی و اثر مستقیم آن در گران‌تر شدن برنج پر محصول ایرانی می‌باشد در حال حاضر با افزایش قیمت برنج خارجی که نیاز سفره شش دهک آسیب‌پذیر را فراهم می‌کند در بازار نسبت به سال قبل در حدود ۲۰ الی ۳۰ درصد مواجه هستیم و تهدید به اینجا ختم نمی‌شود عرضه برنج‌های با رتبه‌های پایین‌تر نیز با قیمت بالا ازنظر موجودی در سطح عرضه به حداقل رسیده و با اتمام سطح عرضه بیم آن می‌رود که شوک جدی کمبود مطلق به بازار برنج که قوت غالب مردم است وارد شود.

با افزایش قیمت برنج‌های پر محصول ایرانی در حدود ۲۰ الی ۳۰ درصدی و عدم کنترل و تنظیم بازار آن که با واردات کسری برنج کشور انجام می‌شود دغدغه رکود بازار برنج ایرانی نیز در راه است. اعضاء این انجمن با دارا بودن زنجیره صنعت برنج از مرحله تولید و فرآوری برنج ایرانی، توزیع زنجیره‌ای و مستقیم به مصرف‌کننده، صادرات و واردات، تجربه نشان داده مسئولیت‌های ناشی از ایجاد بحران‌های احتمالی بسیار سنگین خواهد بود.

بنا به وظیفه تشکلی این هشدار وضعیت قرمز را به مسئولین محترم تصمیم‌گیر و تصمیم‌ساز اعلام نموده و امیدوار است با دستور مساعد و با تکیه به اطلاعات واقعی موجود و رعایت حقوق مکتسبه فعالان اقتصادی نسبت به ترخیص کلیه محموله‌های برنج وارد شده به آب‌های سرزمینی و مرزهای زمینی که دو ماه است رسوب کرده و علاوه بر تحمیل هزینه‌های انبارداری و دموراژ، سلامتی آنان در شرایط بد آب و هوایی گمرکات کشور تهدید می‌شود، اقدام عاجل را به عمل آورند.