فاتحه دلار تک نرخی را بخوانید | چرا همه عاشق بازار غیر رسمی هستند؟

گسترش نیوز- سارا سمیع شمس: خبر از استیضاح وزیر اقتصاد به دلیل به هم خوردن آرامش بازار ارز و بالا رفتن سرسام آور قیمت دلار به گوش می رسد، اما بر خلاف این شنیده ها محمدباقر قالیباف رئیس مجلس در صحن علنی دیروز گفت: استیضاح در اوج بحران قیمت ارز یک اقدام نمایشی است!

در ماه های اخیر دلار با چالش های مختلفی روبرو شده است. سیاست دولت به سمت تک نرخی کردن ارز پیش می رود و حذف ارز نیمایی از ۲۴ آذر ماه سال جاری توسط بانک مرکزی کلید خورد که با واکنش های متعددی روبرو شد. برخی حذف ارز نیمایی را مسبب بالا رفتن قیمت دلار می دانستند. در روز جاری باز هم قیمت دلار افزایشی شده و در حال حاضر در کانال ۸۱ هزار تومان قرار دارد.

خبرنگار پایگاه خبری گسترش نیوز در گفتگو با حجت الله فرزانی کارشناس اقتصادی به بررسی عوامل موثر بر قیمت دلار و اثر حذف ارز نیمایی بر آن پرداخته است که در ادامه می خوانیم.

تک نرخی شدن ارز به کجا رسید؟

حجت الله فرزانی کارشناس اقتصادی به خبرنگار گسترش نیوز گفت: حرف از تک نرخی کردن ارز بود اما این اتفاق رخ نداد. بر اساس پیشنهادات قبلی باید بازاری تشکیل می دادند و این بازار عملیاتی می شد. این بازار تشکیل و عملیاتی شود، باز هم برای تاثیرگذاری زمان می برد. در نتیجه نمی توانیم سریع اظهار نظر کنیم که روند کار همراه با موفقیت یا شکست بوده است. باید بازاری ایجاد می شد که نرخ ارز از مکانیزم بازار بیرون بیاید و بازار نرخ نهایی را مشخص کند. این روند آثار مثبتی دارد اما روند فعلی چه آثار مثبتی داشت؟

وی افزود: آثار مثبت درباره حذف نرخ نیما این است که در بازار رفع تعهد ارزی صادرکنندگان به راحتی اتفاق نمی افتاد و صادرکننده از نهایت زمان استفاده می کردند و چون اختلاف نرخ بیش از ۳۰ درصدی با بازار داشت؛ به طبع تمام تلاش خود را می کردند که از این ظرفیت استفاده کنند و دیرتر تعهد ارزی را انجام دهند. بنابراین وقتی تعهد ارزی صادرکنندگان به موقع اتفاق نمی افتاد، ارز مورد نیاز وارد کنندگان به موقع تامین نمی شد و برای همین ثبت سفارش هایی که اتفاق می‌افتاد خیلی دیر می توانستند کالاها را خریداری کنند و وارد کشور کنند. حداقل فایده این مکانیزم بازار این است که فرایند رفع تعهد ارزی را تسریع می بخشد. یعنی فرایند فروش ارز تجاری، فرایند عرض حاصل از صادرکنندگان و تامین ارز مورد نیاز وارد کنندگان حداقل در این حالت تسریع پیدا می‌کند و این خود باعث تسهیل تجارت می شود.

این کارشناس اقتصادی خاطرنشان کرد: در ادامه تجارت خارجی ما یک مقداری سرعت آن بالاتر می رود و این اتفاق به این معنی است که سرمایه در گردش واحدهای صادر کننده زودتر به ریال تبدیل می شود و مورد استفاده قرار می گیرد. از طرفی تامین کالا مواد اولیه وارد کنندگان زودتر تامین می شود و همچنین مواد اولیه مورد نیاز زودتر تامین می شود و گردش کالا در کشور افزایش پیدا می کند. این موارد در خوشبینانه ترین شکل ممکن می تواند آثار مثبت حذف ارز نیمایی باشد.

اما و اگر ها پیش پای تک نرخی شدن ارز

فرزانی تاکید کرد: تک نرخی شدن ارز را قطعاً نمی‌توانیم داشته باشیم چون که همچنان قراره که برای کالاهای اساسی ما نرخ همچنان نرخ  ۲۸ هزار و پانصدی رو داشته باشیم، چون آثار مرتبط بر معیشت مردم رو دارد. از طرفی در خصوص بحث تسهیل تجارت می توان گفت که آثار خوبی دارد، چون مکانیزم بازار است و تعیین قیمت در بازار است و بانک مرکزی هم به عنوان مداخله گر می تواند در بازار نقش پیدا کند و به عنوان یک بازیگر نرخ را در کانالی بتواند حفظ نماید.بنابراین از این منظرها کمک کننده اقتصاد است.

وی در پایان به خبرنگار پایگاه خبری گسترش نیوز گفت: اگر که این بازار مداومت داشته باشد و ارزها به قدری شود که نشان دهد تمام تقاضاهای مورد نیاز جامعه را می تواند پوشش دهد، می توانیم امیدوار باشیم که در این شرایط نرخ ارز بازار حتی کنترل شود. این  اتفاق در صورتی رخ می دهد که ببینیم بانک مرکزی چقدر در این زمینه فعال است چقدر ارزها در این بازار معامله شود و ضمن اینکه تمام تقاضا باید پوشش داده شود. اگر ما در این بازار، تمام تقاضاهایی که مورد نیاز ارز است و یعنی هر تقاضایی که در ارز وجود دارد را بتوانیم از طریق این بازار تامین کنیم و دیگر کسی نخواهد در بازار بیرونی و به صورت غیر رسمی چیزی را تامین کند، میتوانیم امیدوار باشیم که حتی کنترل قیمت ارز هم اتفاق بی افتد. اما اگر که نه ما بخشی از نیازهای تقاضای بیرونی را نداشته باشیم و در این بازار تامین نشود، مردم در بازار غیر رسمی خرید و فروش ارز کنند، باز هم ممکن است نرخ غیر رسمی ارز داشته باشیم.