اختصاصی گسترش‌نیوز:
موسسه خیریه‌ای که گاو می‌دهد
بعضی کشورها معنای موسسه خیریه و اهداف و فعالیت‌های آن را متحول کرده‌اند.
گسترش‌نیوز: همه شنیده‌ایم که یاد دادن ماهیگیری بهتر از دادن ماهی است. تجاربی که بنگلادش و موسسات خیریه آن، در این زمینه اندوخته‌اند شهرت جهانی پیدا کرده است. هدف اصلی آنها، فقرزدایی است و موسسات خیریه ما می‌توانند از تجارب آنها استفاده کنند. با گسترش‌نیوز همراه باشند.
داستان زندگی سلینا آکتر، غم‌انگیز بود. او نمی‌توانست در داکا، پایتخت بنگلادش، کار مناسبی پیدا کند. مشاغل او معمولا پاره‌وقت بود و مزد ناچیزی، دریافت می‌کرد. او و شوهرش در دسته «بسیار فقیر» قرار داشتند. معنایش آن بود که حتی نمی‌توانستند شکم خود را سیر کنند.
خانم آکتر کمی بعد عضو BRAC شد. دفاتر این موسسه خیریه همه‌جا هست و حتی در دورافتاده‌ترین نواحی روستایی بنگلادش، علامت سفید و صورتی آن را خواهید یافت. BRAC به سلینا، پیشنهادی داد که نمی‌توانست آن را رد کند. به خانم آکر یک گاو شیرده داده می‌شد و علاوه بر آن، با راه و رسم گاوداری آشنا می‌شد. هفته‌ای یک‌بار هم درباره اهمیت پس‌انداز به او آموزش می‌دادند. برای آنکه مطمئن شوند در این مدت، مشکلی نخواهد داشت مقداری پول و غله به او دادند.
خانم آکر حالا دیگر فقیر نیست. خانه‌ای که در آن زندگی می‌کند مال خودش است. تعداد گاوهایش هم به ۵ رأس رسیده است. شوهرش هم موتوری خریده و کار می‌کند. ناحیه روستایی آنها روزبه‌روز ثروتمندتر می‌شود. بخش زیادی از این رشد و پیشرفت، در نتیجه برنامه‌ها و تلاش‌ّ‌های BRAC به‌دست آمده است.
از یکی از بزرگ‌ترین مؤسسات خیریه جهان صحبت می‌کنیم. BRAC در سال ۱۹۷۲ توسط فاضل عابد تاسیس شد. فقر و فلاکت کشور، فاضل را به فکر فرو برده بود. او دنبال خیریه به معنای رایج آن نبود و می‌خواست ریشه فقر را بخشکاند. بزرگ‌ترین موسسه خیریه غیردولتی دنیا اکنون بالغ‌بر ۱۰۰ هزار کارمند دارد. ۸ هزار نفر از آنها بیرون از بنگلادش کار می‌کنند. BRACE در سال ۲۰۱۸ به ۸ میلیون نفر پول قرض داده است و به بیش از یک‌میلیون کودک بنگلادشی و ۱۰ میلیون نفر از کشورهای دیگر آموزش داده است. این موسسه یک دانشگاه، یک بانک، یک شرکت کشت و صنعت، یک شرکت لقاح مصنوعی، مرغداری، موسسه آموزش رانندگی و یک فروشگاه زنجیره‌ای بزرگ دارد که تعداد شعب آن به ۲۱ فروشگاه رسیده است.
BRAC دنیای خیریه را دگرگون کرده و یکی از بهترین‌های جهان به شمار می‌آید. فرهنگ سازمانی آن تا حدی شبیه شرکت‌های مهندسی است و اندکی قدیمی به نظر می‌رسد بااین‌حال به‌خوبی جواب داده است. کارمندان BRAC بیشتر از آنکه متفکر باشند در حل مسئله، مهارت دارند و ارتباط‌گرانی خبره هستند. بعضی از ایده‌ها و ابتکارات این موسسه، شهرت جهانی پیدا کرده و کشورهای دیگر آنها را اقتباس کرده‌اند. در برنامه فقرزدایی موسسه، توجه خاصی به زنان فقیر شده است.
BRAC حالا با مشکلی مواجه شده که نمی‌تواند آن را به راحتی حل کند. به برکت صنعت پوشاک بنگلادش و صادرات ع
ظیم آن، نرخ تولید ناخالص داخلی این کشور در ۱۵ سال گذشته، همواره بیشتر از ۵ درصد بوده است. این آمار از آمار هند و پاکستان به‌مراتب بیشتر است. بنگلادش هنوز هم کشور پیشرفته‌ای به شمار نمی‌آید اما به‌زودی به‌قدری ثروتمند می‌شود که صلاحیت بهره‌مندی از وام‌های بانک جهانی پول را نخواهد داشت. البته بنگلادش هرگز جز کشورهای نبوده که بیش‌ازحد به کمک‌های خارجی متوسل می‌شوند. به‌هرحال حکومت بنگلادش بیش از هر زمان دیگری منابع مالی در اختیار دارد. در فاصله سال‌های بین ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۸ مقدار پولی که حکومت صرف آبادانی کشور کرده ۳ برابر شده است و این یک چالش بزرگ است چون دلیل اصلی شکل‌گیری مؤسسات بزرگ خیریه در بنگلادش، ضعف حکومت بوده است. حکومت بنگلادش در قحطی‌های بزرگ سال‌های ۱۹۷۰ و ۱۹۷۴ نتوانست کار خاصی انجام دهد و این به آن معنا بود که دیگران باید دخالت کنند. در همان مقطع بود که فاضل عابد BRAC را تاسیس کرد و افراد دیگری مثل دکتر محمد یونس، اقدامات مشابهی انجام دادند. اساس کار محمد یونس ساده بود: دادن وام‌های کوچ به نیازمندان (به‌خصوص زنان). دکتر یونس بانک گرامین را تاسیس کرد تا به مردم، وام خرد بدهد. اکنون‌که حکومت بنگلادش ثروت لازم را به‌دست آورده است می‌تواند کم‌کاری‌های گذشته را جبران کند. این واقعیت فلسفه وجودی خیریه‌ّ‌های بزرگ بنگلادش را به خطر افکنده است.
این مشکل باعث شد که BRAC در سال ۲۰۰۲ وارد کشورهای دیگر شود. در این سال، شعبه افغانستان آن افتتاح شد. BRAC اکنون در ۵ کشور آسیایی و ۶ کشور افریقایی فعالیت می‌کند. بسیاری از ایده‌های موسسه در کشورهای دیگر هم موثر واقع شده است. پژوهشی که بانک جهانی به تازگی درباره فقر مطلق در افغانستان انجام داده است نشان می‌دهد که برنامه‌های این موسسه به‌شدت در بهبود معیشت و اشتغال زنان موثر بوده است. اگر نگاه متفاوت بنگلادشی‌ها به مؤسسات خیریه تا به این حد کارآمد بوده است چرا در کشورهای دیگر نتوان آن را پیاده کرد؟
ارسال نظر