پیشنهاد غیرممکن دولتی‌ها به گوجه‌کاران زیان‌دیده

کشاورزان کرمانی هر کیلو گوجه را به قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان به فروش می‌رسانند. این در حالی است که قیمت خرده‌فروشی این محصول در شهرهای دیگر حداقل ۴ هزار تومان است. ده روز از وعده خرید حمایتی گذشت ولی محقق نشد.

گسترش‌نیوز : تجمع اعتراضی کشاورزان کرمانی به ارزانی گوجه و بزخری‌های دلالان، پایان یافت اما قصه پرغصه ضرر و زیان‌ آنها همچنان ادامه دارد. گوجه جنوب کرمان، «خارج از فصل» به بازار می‌آید بنابراین ارزانی آن غیرمنطقی، عجیب و البته مشکوک به نظر می‌رسد. تراژدی سال گذشته تکرار شد. تعدادی از کشاورزان، محصول خود را میان می‌برند و تعدادی هم از سر ناچاری و به قیمت ناچیز، به دلالان می‌فروشند. آیا طبق معمول باید دلالان را مقصر اول و آخر دانست؟ البته که دلال از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرد اما این چرخه تکراری و معیوب، سوالات بسیاری را درباره مدیریت فروش و توزیع محصولات کشاورزی به ذهن متبادر می‌کند. به‌راستی نقش‌ سازمان‌ّهای صمت و ادارات جهاد کشاورزی و این دو وزارتخانه چیست؟ چرا گوجه‌ای که در کلان‌شهرها حداقل چهار هزار تومان به دست مردم می‌رسد در استانی مثل کرمان ۵۰۰ تومان قیمت می‌خورد؟

علی اکبرزاده یکی از کشاورزان و صادرکنندگان منطقه درباره چندوچون به وجود آمدن این مشکل و پیگیری‌های انجام‌شده به خبرنگار گسترش‌نیوز گفت: «کشاورزی در جنوب کرمان مثنوی هفتاد من شده است هرساله نوبت فروش محصولات ما که می‌رسد آسمان به زمین می‌آید . با هزار آرزو سرمایه اندک خودمان را جمع می‌کنیم، بذر محصول را با هزار مشقت تهیه می‌کنیم و می‌کاریم. باران می‌بارد خوشحال می‌شویم. فصل برداشت که می‌رسد شک و دودلی امانمان را می‌برد. خدایا سروکله دلال پیدا نشود! خدایا باران بیاد! هم سروکله دلالان پیدا می‌شود و هم باران می‌آید ولی باز به خاک سیاه می‌نشینیم. گوجه‌فرنگی خوش‌رنگ و تودل‌بروی ما از عرش به فرش می‌رسد و هیچ‌کس نمی‌خرد. بوی گند گوجه را می‌توان در زمین‌های گوجه‌کاران استشمام کرد. ما را محکوم به شکست می‌کنند. کارخانه‌داران ورشکست، کشاورز ورشکست؛ پس سود این بازار نامتلاطم به جیب چه کسانی می‌رود؟ چه کسانی هستند که می‌خواهند بازار متلاطم بماند؟»

وی افزود: «سه هفته کشاورزان گفتند که بارش باران در این فصل از سال به ما ضرر می‌زند. قبل از شروع بارش‌ها، بارها اعلام کردیم که به فکر کشاورزان باشید چون اگر محصول گوجه روی زمین بماند فاجعه سال گذشته تکرار می‌شود. باران و سیل آمد و کسی محصول را نخرید. کمی بعد بدون آنکه اتفاق خاصی بیفتد ناگهان قیمت‌ها از سه هزار تومان به هزار تومان کاهش یافت. نچیدن محصول باعث شد که قیمت در عرض چند روز افت کند. دلالان از خرید گوجه به قیمت سابق خودداری کردند. به‌ناچار و برای نماندن محصول مجبور شدیم به قیمت ۱۲۰۰ تومان به آنها بفروشیم. کمی بعد اشباع بازار را بهانه و قیمت هر کیلو را به ۷۰۰ تومان کاهش دادند. به واسطه اعتراض‌های ما جلساتی برگزار شد. در این جلسات از مقامات جهاد کشاورزی توضیح خواستیم. نماینده سازمان گفت که سطح زیرکشت گوجه، حتی از مقدار مصوب شده کمتر بوده است.

به‌عنوان‌مثال در شهرستان lما مقدار کاشت از ۱۶۰۰ هکتار به ۱۳۰۰ هکتار کاهش یافته است. پرسیدیم که پس چرا بازار این‌گونه است، گفتند که بازار به ما ربطی ندارد! مگر می‌شود موضوعی به این مهمی به جهاد کشاورزی ربط نداشته باشد؟ مگر می‌شود بچه‌ای را به دنیا آورد و در قبالش، احساس مسئولیت قبول نکرد؟ به‌هرحال گفتند که طبق مصوبه سال گذشته این موضوع به اداره صمت مربوط می‌شود».

اکبرزاده افزود: «به‌این‌ترتیب به سازمان صمت متوسل شدیم. الان همه انواع گوجه به قیمت ۵۰۰ تومان خریداری می‌شود. از خرید تضمینی هم خبری نیست. شرکت تعاون روستایی کشور اصلاً به ماجرا ورود پیدا نکرد. سال گذشته گوجه را به شکل حمایتی به قیمت ۱۶۰۰ تومان خریداری کردند. پارسال حداقل ضرر کردیم. خرید تضمینی را به بررسی بیشتر و وجود بودجه، مشروط کرده‌اند. اداره صمت جنوب کرمان بیانیه‌ای منتشر و اعلام کرد که کشاورزان علاقه‌مند به ما مراجعه کنند تا زمینه فروش گوجه به قیمت ۵ هزار تومان در تهران را فراهم کنیم. کشاورز از عهده پرداخت هزینه حمل‌ونقل و رساندن محصول خود به تهران برنمی‌آید. کسی از این طرح استقبال نکرد. دوباره اعلام کردند که قرار است خرید حمایتی از سر گرفته شود. ۱۰ روز از این وعده گذشته و خبری نشده و گوجه ما همچنان روی زمین مانده است».

وی در ادامه افزود: «این در حالی است که گوجه و پیاز کرمان خارج از فصل است و قیمت آن نباید این‌گونه، زمین بخورد. الان در نواحی دیگر، فصل برداشت این سه محصول نیست. جالب اینجاست قیمت همین گوجه‌ای که در کرمان به قیمت ۵۰۰ تا ۷۰۰ تومان از کشاورز می‌‌خرند در بندرعباس و جیرفت ۴ هزار تومان است. قیمت‌ها در مشهد و تهران بالای ۶ هزار تومان است. فلان دلال در کرمان می‌خرید و به همکار دلار خود در تهران می‌فروشد. فکر نمی‌کنم این‌همه تفاوت قیمت، کار چند دلال باشد. به نظر من یک بازی است. به نظر می‌رسد که فردی یا افرادی مشغول ماهیگیری از آب گل‌آلود هستند».

اکبرزاده در ادامه افزود: « پیاز هم وضعیت مشابهی دارد. قیمت، ناگهان از ۷ به هزار تومان کاهش یافت. تعرفه صادرات هر کیلو پیاز ۱۰ هزار تومان است. این در حالی است که پیاز قرمز، بازار صادراتی خوبی در کشورهای عربی دارد. یکسری افراد خاص بازار را در دست گرفتند و محصول خریداری‌شده را به قیمت ۲۰ هزار تومان فروختند. شخصی که قبلاً در بخش بازرگانی جهاد کشاورزی بوده به وزارت صمت منتقل شده است. بررسی‌ ما نشان می‌دهد که سرنخ ماجرا به او می‌رسد ولی متاسفانه نمی‌توانیم کار خاصی انجام دهیم. او را عامل این وضعیت می‌‌دانیم. کارخانجات رب را نمی‌توان مقصر دانست چون بسیاری از آنها ورشکست شده‌اند».

امسال تعرفه صادرات محصولات کشاورزی به شدت افزایش یافته است. علی اکبرزاده ضمن بیان این موضوع افزود: «تعرفه صادرات هر کیلو پیاز به ۱۰ هزار تومان رسیده است. تعرفه گوجه صادراتی به افغانستان ۲۵۰۰ تومان است. تعرفه سیب‌زمینی هم ۲۵۰۰ تومان است. کاشت کم سیب‌زمینی باعث شده که قیمتش بهتر باشد ولی لب مرز به حدی اذیت و سختگیری می‌کنند که عملاً یک‌بار ۱۰ تنی به ۷ یا ۸ تن کاهش می‌یابد. بازار داخلی توان جذب محصول را دارد. وقتی قیمت در بندرعباس ۴ هزار تومان است یعنی یک جای کار ایراد دارد. این اختلاف ۳۵۰۰ تومانی به جیب چه کسانی می‌رود؟ تا وقتی بررسی عمیقی انجام نشود تنظیم بازار به نتیجه نمی‌رسد. آیا وزارتخانه‌ مهمی مثل صمت نمی‌تواند فروش و توزیع گوجه را مدیریت کند؟ آیا نمی‌تواند شرایط را طوری فراهم کند که به‌عنوان‌مثال مردم تبریز هر کیلو گوجه را به‌جای ۸ هزار تومان ۳ هزار تومان خریداری کنند؟ به‌این‌ترتیب نه مردم و نه کشاورزان ، ضرر نمی‌کنند. عملاً چیزی برای کشاورز نمی‌ماند. قیمت بذر موردنیاز کشاورز از ۶۵۰ هزار تومان به ۶ میلیون تومان و ۵۰۰ هزار رسیده است. چه رانتی وجود دارد که شاهد چنین گرانی هستیم؟».

این کشاورز و صادرکننده در تحلیل یکی دیگر از مشکلات کشاورزی کرمان اظهار داشت: « صنایع تبدیلی یک از حلقه‌های مفقوده کشاورزی در استان کرمان است و نبود آن به‌شدت احساس می‌شود. بالغ‌بر ۷۰۰ هزار نفر در هفت شهر واقع در جنوب کرمان زندگی می‌کنند اما از کارخانجات و صنایع تبدیلی خبری نیست. صنایع موجود از نوع کارگاه‌های کوچک هستند. بسته‌بندی در منطقه ما انجام نمی‌شود. این موضوع به افزایش قیمت رب منجر می‌شود. محصول در بشکه‌های بزرگ ۲۰۰ لیتری برای برندهای بزرگ رب ارسال می‌شود. چرا در منطقه‌ای که کشاورزی، شغل ۸۰ تا ۹۰ درصد مردم است به تاسیس صنایع تبدیلی اهتمام نمی‌شود؟ ارائه تسهیلات فایده‌ای ندارد چون کشاورزان بنیه مالی لازم برای تاسیس این قبیل صنایع را ندارند. کشاورز توان تامین چند میلیارد سرمایه را ندارد. دولت پیش پیش‌قدم شود. این قصه تلخ همچنان باقی است و کسی فکری به حال آن نمی‌کند. مشکلات کشاورزان استان تمامی ندارد. گندمکاران برای برداشت محصول گندم خود کمباین پیدا نمی‌کنند. کمباین از استان‌های دیگر می‌آید و کشاورزان مبالغ زیادی صرف برداشت می‌کنند».