ماجرای ترکمن گاز از زبان زنگنه

بیژن زنگنه در حاشیه آیین امضای قرارداد توسعه میدان نفتی یاران، درباره ابهام‌های مطرح در پرونده گازی ایران و ترکمنستان توضیح داد و با یادآوری این مطلب که طرف قرارداد، دولت جمهوری اسلامی ایران یا وزارت نفت نبوده است، گفت: این قرارداد تجاری بین شرکت‌های ملی گاز ایران و ترکمن‌گاز بوده که به دلیل چند بار قطع گاز از سوی ترکمنستان و اعلام ترکمن‌گاز مبنی بر پرداخت نشدن بدهی‌های شرکت ملی گاز ایران با اختلاف‌هایی همراه شد.

وی افزود: ما به دلیل تحریم امکان انتقال پول را نداشتیم؛ حتی شرکت ملی گاز ایران بهره‌ای که بر مبنای قرارداد به دلیل پرداخت نکردن بدهی تعلق می‌گیرد و به وام تبدیل می‌شود، را قبول داشت و حتی بخشی از این بدهی با شکل کالا و خدمات پرداخت شد، اما ترکمن‌گاز اصرار داشت پول را به‌صورت کامل دریافت کند و در این زمینه، انعطافی برای مذاکره نداشتند.

وی ادامه داد: شرکت ملی گاز بحث طرح موضوع در داوری را عنوان و اعلام کرد در صورتی که پرونده به داوری برود، قیمت گاز ترکمن‌گاز هم باید در داوری مطرح شود، زیرا از نظر شرکت ملی گاز ایران، قیمت ترکمنستان به دلیل الحاقیه‌هایی که به قرارداد پیشین بسته بود، بالا و از نظر شرکت گاز غیرمنصفانه بود. از سوی دیگر شرکت ملی گاز بر این نظر بود که باید جرایمی مربوط به کمیت و کیفیت گاز نیز به ترکمن‌گاز تعلق گیرد. سرانجام آنها پیشنهاد طرح موضوع در داوری را قبول نکردند، اما مدتی بعد، خودشان پرونده را به داوری بردند.

وزیر نفت با بیان اینکه آنچه در داوری تصمیم گرفته شد، نتیجه دور از انتظاری نبوده است، تصریح کرد: داوری به این تصمیم رسید که شرکت ملی گاز ایران باید بدهی خود را به ترکمن‌گاز پرداخت کند، اما حکم داوری، هیچ جریمه یا خسارتی را متوجه شرکت ملی گاز ایران نکرده است و از سوی دیگر، داوری با بخش قابل توجه درخواست شرکت ملی گاز ایران مبنی بر جریمه مربوط به کمیت و کیفیت گاز صادراتی ترکمن‌گاز موافقت کرده است که به این ترتیب، این میزان جریمه از بدهی شرکت ملی گاز ایران کسر می‌شود.

زنگنه با یادآوری اینکه ایران به دلیل تحریم، امکان انتقال پول را نداشته است، افزود: باز هم باید بر سر اینکه چطور بدهی ایران پرداخت شود، بحث و راهکاری پیدا شود. دولت و ملت ترکمنستان دوست هستند و ما می‌خواهیم با این کشور همسایه در درازمدت کار کنیم. اختلاف‌های تجاری در سطح بین‌الملل مطرح، بررسی و برطرف می‌شود و این طور نیست که بگوییم ببینیم چه کسی برد، چه کسی باخت یا حال چه کسی گرفته شد. همان‌طور که پیش از این نیز شرکت ملی گاز و بوتاش ترکیه به داوری رفتند و در عین حال به روابط دوستانه خود ادامه داده‌اند.

وی گفت: همچنین بر مبنای حکم داوری، دو قرارداد موجود بین دو شرکت که بخشی از آن به نفع ایران نبود و به دلیل قطعی گاز از سوی ترکمنستان به ما تحمیل شده بود، خاتمه‌یافته تلقی شد.

زنگنه در پاسخ به پرسشی درباره احتمال امضای قراردادی جدید بین دو شرکت، عنوان کرد: این موضوع در چارچوب روابط درازمدت بین دو کشور تعریف می‌شود.

تسلیم نمی‌شویم

زنگنه در پاسخ به پرسش مبنی بر اینکه پیام این قرارداد در شرایط تحریمی ایران چیست، گفت: پیام قرارداد این است که ما سرپا ایستاده‌ایم و تسلیم نمی‌شویم.

وزیر نفت اضافه کرد: ظرفیت‌سازی برای صنعت نفت، امری راهبردی است. ما از این مشکلات پیش‌تر هم دیده‌ایم و ان‌شاءالله از آنها عبور می‌کنیم و لازم است برای روزی که نیاز شود دوباره وارد بازار شویم و ظرفیت کافی داشته باشیم. همان‌طور که پس از تحریم پیشین نیز دنیا از اینکه صنعت نفت ایران در کمتر از چهار ماه به حداکثر تولید خود بازگشت متعجب شد.

وزیر نفت در بخش دیگری از صحبت‌های خود با اشاره به ضرورت تکیه بر توان و ظرفیت‌های ایرانی در پیشبرد پروژه‌های صنعت نفت، گفت: اصل برای وزارت نفت، استفاده حداکثری از تجهیزات ساخت داخل است و این الزام را به پیمانکاران نیز ابلاغ کرده‌ایم که مجاز نیستند کالایی را که به‌طور کیفی در داخل کشور ساخته می‌شود، از خارج وارد کنند.

وی با اشاره به بهره‌گیری از پمپ‌های درون‌چاهی در طرح توسعه میدان یاران، اظهار کرد: داخلی‌سازی این پمپ‌ها را از طریق چند مسیر مختلف دنبال می‌کنیم؛ چراکه پمپ‌درون‌چاهی به دلیل کار در دمای بالا بعد از مدتی مستهلک می‌شود و نیاز به تعمیر دارد، بنابراین بومی‌سازی آن می‌تواند بسیار راهگشا باشد.