6 روز بسته شدن کانال سوئز چه بلایی بر سر قیمت نفت آورد؟

کانال سوئز یکی از مهمترین و پر رفت و آمدترین مسیرهای عبور کشتی‌ها و نفتکش‌ها در جهان به شمار می‌رود. این کانال مسیر دریایی بین آسیا و اروپا را تا ۱۵ روز کاهش داده و خطرات سفردریایی را نیز پایین می‌آورد.   

با توجه به این مزیت، روزانه حدود ۵۰ کشتی و نفتکش از این کانال عبور می‌کنند. کانالی که حالا چند روزی است به دلیل انحراف یک کشتی کانتینربر و به گل نشستن آن مسدود شده و روزانه ۹.۶ میلیارد دلار به اقتصاد جهانی خسارت وارد کرده است.  

کشتی کانتینری ۴۰۰ متری «اور گرین» در باریکترین بخش کانال، مسیر را مسدود کرده و سایر کشتی‌ها و نفتکش‌ها در هر دو جهت شمالی و جنوبی مسیر قادر به عبور نیستند.

 این کشتی کانتینری که روز سه شنبه هفته گذشته با پرچم پاناما در حال عبور از کانال سوئز بود از پهلو در مسیر رفت و آمد کشتی‌ها از حرکت باز ایستاد. دلیل حادثه روی داده برای این کشتی، وزش شدید باد عنوان شده است.

آنگونه که منابع خبری در جهان اعلام کرده‌اند این کشتی ۵۰ متر به گل نشسته و نباید انتظار داشت کانال سوئز به این زودی‌ها بازگشایی شود.

اگرچه بازار نفت در روزهای ابتدایی این اتفاق واکنش چندانی از خود نشان نداد اما خبر مسدود بودن کانال سوئز تا هفته‌های آینده باعث شد تا بازار نفت در روز جمعه با رشد قیمتی بیش از ۴ درصدی همراه شود.

زیرا در ابتدا کشورهای خریدار نفت امیدوار بودند ظرف چند روز کانال سوئز بازگشایی شده و تردد نفتکش‌ها به حالت عادی خود بازگردد.

نکته دیگر این بود که اغلب خریداران عمده نفت خام جهان، ذخایر نفتی خود را با نفت ارزان در سال گذشته پر کرده‌اند و از همین رو نگرانی نسبت به اخلال در تولید فرآورده‌های نفتی را حداقل در کوتاه‌مدت نداشتند.

اکنون ذخایر نفت خام جهان در مقایسه با سال گذشته حدود ۵ درصد بیشتر است و همین موضوع باعث شده تا ریسک‌های سیاسی و اقتصادی مانند حمله یمن به تاسیسات نفتی عربستان و یا مسدود شدن تنگه‌هرمز تاثیر قدرتمندی بر قیمت‌ها نداشته باشد.

با این حال تداوم شرایط موجود و مشخص نبودن زمان خروج این کشتی کانتینربر ازکانال سوئز زمان تحویل نفت خام از آسیا به اروپا را افزایش خواهد داد. با افزایش ۱۵ روزه سفر دریایی نفتکش‌ها از آسیا به اروپا، هزینه حمل افزایش پیدا می‌کند و این موضوع بر قیمت تمام شده نفت خام موثر است.

البته همچنان کشتی‌ها و نفتکش‌ها منتظر هستند تا شاید گره کور بازگشایی کانال سوئز باز شود در غیر این صورت ناگزیر خواهند بود دور زدن قاره آفریقا برای رسیدن به مدیترانه را انتخاب کنند.

با این حال تنوع صادرکنندگان نفت به اروپا در سال‌های اخیر باعث شده تا اینگونه حوادث مانند گذشته شاخص‌های قیمتی نفت خام را متاثر نکند.

بیشترین حجم نفت وارداتی به اروپا در سال های گذشته از خاورمیانه تامین می‌شد اما اکنون قاره سبز خریدار نفت روسیه و حتی آمریکا است بنابراین حتی اگر ارسال محموله‌های نفت خام با زمان بیشتری به دست اروپاییان برسد باز هم مسیرهای جایگزین برای آن تعریف شده است.

نکته دیگری که اجازه جهش قیمت‌ها با اختلال در کانال سوئز را به طلای سیاه نداد، ادامه همه‌گیری کرونا و اعمال محدودیت‌ها در برخی کشورهای اروپایی بود.

بر اساس آمار بعد از پاییز سال جاری می‌توان انتظار داشت تا زندگی به تدریج به شرایط عادی بازگردد بنابراین سفرهای هوایی همچنان با رکود همراه است، از همین رو تقاضا برای نفت نیز تقویت نخواهد شد.

با وجود این عوامل اما قیمت نفت در جهان از روز سه شنبه و بعد از توقف رفت و آمد در کانال سوئز با رشدی بیش از ۷.۵ درصد همراه شد.

نفت برنت که در آن روز تا ۶۰ دلار و ۳۶ سنت سقوط کرده بود در پایان معاملات روز جمعه به ۶۴ دلار و ۵۷ سنت در هر بشکه رسید.

نفت شاخص آمریکا نیز از کف قیمتی ۵۷ دلار و ۳۶ سنت در روز سه شنبه تا ۶۰ دلار و ۹۷ سنت در روز جمعه بالا آمد.

اگرچه این رشد قیمت در بازار نفت به ثبت رسید اما نباید این نکته را فراموش کرد که اتفاقاتی به مراتب کوچکتر در دهه‌های گذشته می‌توانست این بازار را با بحران رو به رو کند.

توسعه انرژی‌های تجدید پذیر، شیوع کرونا و افزایش مسیرهای صادراتی نفت خام از مهمترین عواملی است که بازار طلای سیاه را نسبت به ریسک‌های مختلف ایمن کرده است تا دیگر شاهد نوسانات شدید قیمتی در این بازار نباشیم.