قطعی برق، اکسیژن را کمیاب کرد

با اوج گیری شیوع ویروس کرونا در ایران و همه گیری موج پنجم در تمامی نقاط کشور، تامین اقلام دارویی مورد نیاز برای درمان مبتلایان به این ویروس نیز به یکی از دغدغه‌های اصلی نظام بهداشت و درمان کشور تبدیل شده است.

هرچند در روزهای گذشته اعلام شد که با واردات چند محموله بزرگ سرم به کشور و افزایش توان تولید واحدهای داخلی، در مدتی کوتاه این مشکلات برطرف خواهد شد اما همچنان در تامین اقلام مورد نیاز مشکلاتی وجود دارد.

یکی از اصلی‌ترین دغدغه‌های موجود در این زمینه بحث تامین اکسیژن موردنیاز بیماران کرونایی است، موضوعی که به نظر می‌رسد قطعی برق‌های اخیر باعث به وجود آمدن مشکلاتی در مسیر تامین آن شده است.

مهراد عباد – عضو اتاق بازرگانی تهران - با اشاره به اینکه «مسئله اصلی و مخاطره‌آمیز برای کارخانه‌های اکسیژن ساز، قطعی برق است» توضیح داد: کارخانه‌های تولید اکسیژن، هوا را وارد دستگاه‌هایشان کرده و بر اساس یک فرآیند، اکسیژن آن را جدا می‌کنند. این دستگاه‌ها با برق کار می‌کند و مواد اولیه آن نیز هواست. بنابراین یکی از عوامل کلیدی تولید اکسیژن برق است که متاسفانه در ماه‌های اخیر مدام با قطعی مواجه بوده است. مسئله این است که فرآیند آغاز به کار دستگاه‌های تولید اکسیژن پس از قطعی برق ممکن است تا یک روز به طول بیانجامد تا به راندمان مطلوب برسد. بنابراین با وجود قطعی‌های اخیر، راندمان این دستگاه‌ها بسیار کاهش پیدا کرده است.

او افزود: این قطعی‌ها در عین حال به دستگاه‌ها نیز لطمه می‌زند و در صورت وارد آمدن این آسیب، فناوری و قطعات مورد نیاز برای تعمیر این دستگاه‌ها در ایران وجود ندارد. بسیاری از دستگاه‌های اکسیژن ساز از نوع روسی است که سن آنها به حدود پنج تا ۷ دهه پیش باز می‌گردد.

مسئله دیگری که عباد بر آن دست گذاشت، دشواری‌های تامین سیلندر اکسیژن است. او در این باره توضیح داد: سیلندرهای مورد استفاده برای مخزن اکسیژن از طریق واردات و تولید داخل تامین می‌شود؛ بر اساس ضوابطی که برای ثبت سفارش تعیین شده، فقط شرکت هایی می‌توانند نسبت به واردات این مخازن اقدام کنند که در دو سال گذشته نیز کالای مورد نظر را وارد کرده باشند. این ضابطه سبب شد که در واردات سیلندر انحصار ایجاد شود و اکنون تنها کسانی قادر به واردات این کالا هستند که در سال‌های پیش نیز آن را وارد کرده‌اند و تعداد این شرکت‌ها بسیار اندک است. یعنی حدود یک یا دو شرکت درحال‌حاضر، ۹۵ درصد واردات در این بخش را انجام می‌دهند.

او ادامه داد: البته ضابطه دیگری نیز وجود دارد که به موجب آن کسانی که تاکنون اقدام به واردات کالایی نکرده‌اند، می‌توانند تا سقف ۵۰۰ هزار دلار آن کالا را وارد کنند. با وجود این، بسیاری از شرکت‌ها از جمله شرکتی که من مدیریت آن را بر عهده دارم، سال گذشته توانست تنها حدود ۵ سیلندر وارد کند و اکنون به ما اجازه می‌دهند که تنها همان ۵ سیلندر را وارد کنیم. این انحصار سبب افزایش قیمت‌ها شده و به رغم افزایش تقاضا در مورد این کالا، نه تنها واردات آن افزایش نیافته که دچار کاهش نیز شده است.

این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه ظرفیت تولید سیلندر توسط تولیدکنندگان ایرانی نیز پایین است، افزود: البته تولیدکنندگان ایرانی، بیشتر توان خود را به تولید سیلندر CNG معطوف کرده‌اند. به این دلیل که رقابت با سیلندرهای وارداتی برای آنها بسیار دشوار است. افزون بر این، تولیدات داخلی نیز اغلب، کیفیت خوبی نداشته و این سیلندرها در بازار مسئله ایجاد کرده است. از این گذشته، به رغم تقاضای موجود، در سال‌های گذشته، پلنت‌های جدید تولید اکسیژن وارد کشور نشده و همین مسئله سبب شده که با وجود افزایش تقاضا، عرضه تغییری نکند.

عباد با بیان اینکه سیلندرفروش‌ها در دو سال گذشته، قیمت‌های خود را به میزان نامتعارفی افزایش دادند، ‌ادامه داد: در شرایطی که کشور با کمبود سیلندرهای اکسیژن مواجه است و به رغم نیاز مبرم بیماران به این کالا، قیمت سیلندرها تا ۱۰ برابر نسبت به دو سال گذشته افزایش یافته است. یعنی قیمت یک سیلندر ده لیتری که در دو سال گذشته، حدود ۳۰۰ هزار تومان بود، درحال‌حاضر به دو میلیون و سیصد هزار تومان رسیده است. در این شرایط، بسیاری از بیماران ناگزیرند برای مصرف دو هفته خود، یک سیلندر چند میلیون تومانی خریداری کنند.

بحث دیگری که این عضو هیات نمایندگان اتاق تهران به آن پرداخت، صادرات اکسیژن است. او به سایت اتاق تهران گفت: با وجود آنکه صادرات اکسیژن ممنوع است، این محصول همچنان به صورت غیرمجاز و با عناوینی چون نیتروژن صادر می‌شود و به دلیل نبود آنالایزرهای مخصوص، کسی در مرزهای خروجی متوجه آن نمی‌شود. یعنی بخشی از اکسیژن تولید در کشور که ضروری است در کشور خودمان مصرف شود، به صورت غیرمجاز به کشورهایی نظیر عراق و افغانستان صادر شده است.

عباد خاطر نشان کرد: طی این مدت بخش خصوصی در تامین اکسیژن مورد نیاز بیماران و بیمارستان‌ها نقش موثری ایفا کرده است. به طوری که در انجمن گازهای فشرده سعی کردیم، سیلندر اکسیژن را با قیمت تمام شده عرضه کنیم. همین طور، اتاق تهران، کمپین نفس، جامعه ابرار و سایر نیکوکاران از بخش خصوصی کمک‌هایی در این زمینه ارائه کردند. اما آنقدر حجم تقاضا بالاست که برای تامین آن یک اراده ملی می‌طلبد. جالب اینکه برخی بیمارستان‌های کشور که دارای بودجه‌های کلان نیز هستند، از انجمن گازهای فشرده درخواست کرده‌اند که به آنها سیلندر امانی بدهیم و برخی دیگر از بیمارستان‌ها نیز سیلندرهای امانی که دریافت کرده‌اند را پس نمی‌دهند تا این انجمن بتواند آنها را در اختیار سایر نیازمندان قرار دهد.