امیکرون به بازار نفت رسید/ سقوط ۱۳ درصدی نفت خام

بهای نفت در‌ماه گذشته میلادی (نوامبر) که سه‌‌شنبه به پایان رسید حدود ۲۰‌درصد کاهش یافت که بدترین عملکرد ماهانه از مارس سال گذشته بود. نفت پنج هفته کاهشی را پشت‌‌سر گذاشته که به‌دلیل گمانه‌‌زنی‌‌ها و سپس اعلام آزادسازی ذخایر استراتژیک نفتی کشورهای مصرف‌‌کننده به‌همراه پیش‌‌بینی‌ها از مازاد عرضه در فصل اول ۲۰۲۲ تحت‌فشار بود، با این حال نفت‌خام آمریکا جمعه گذشته با انتشار خبر ظهور سویه جدید کرونا موسوم به «اومیکرون» سقوط ۱۳‌درصدی را تجربه کرد.

نوسانات شدید بازار ادامه پیدا کرد و دوشنبه ارزیابی مجدد خطر اومیکرون باعث شد اندکی از خسارت جمعه جبران شود، اما سه‌‌شنبه مجددا نگرانی در مورد اثرگذاری واکسن‌‌ها و اخبار منفی از سیاست‌های مالی بانک مرکزی آمریکا موجب ریزش حدود ۵‌درصدی نفت شد. واضح است که مهم‌ترین عامل در حال‌حاضر، شدت تاثیرگذاری این سویه بر تقاضای نفت است.

علاوه‌بر این‌ جلسه پنج‌شنبه اوپک‌‌پلاس ممکن است به توقف افزایش ماهانه تولید این ائتلاف بینجامد. بازار چهارشنبه تا زمان تنظیم این گزارش هم به‌‌شدت به استقبال این عامل رفته و بیش از ۴‌درصد افزایش یافته است. برای ‌ماه دسامبر، سه عامل اومیکرون، حجم آزادسازی ذخایر استراتژیک و سیاست اوپک‌‌پلاس بسیار بر بازار تاثیرگذار خواهند بود. در گزارش پیش‌‌رو همچنین به پیش‌‌بینی‌‌های گاها متناقض در مورد روند قیمت نفت پرداخته می‌شود.

بهای آتی نفت در ‌ماه نوامبر با بزرگ‌ترین ریزش از مارس‌۲۰۲۰ یعنی ابتدای شروع پاندمی کرونا مواجه شد، اما چگونه این اتفاق افتاد؟ نفت از ۵ هفته قبل در مدار کاهشی قرار داشته است، چراکه به‌‌دنبال قیمت‌های بالای ۸۰ دلاری و فشار به مصرف‌‌کنندگان در آمریکا که با قیمت‌های به‌‌شدت بالای بنزین در کنار افزایش تورم رو‌‌به‌‌رو بودند، این کشور اعلام کرد ممکن است برای متعادل‌‌سازی قیمت‌ها و کاهش بار تورمی انرژی به آزادکردن بخشی از ذخایر استراتژیک نفت روی آورد.

همین موضوع باعث بروز گمانه‌‌زنی‌‌های بسیاری در این مورد و تاثیرگذاری آن شد. کارشناسان عمدتا این اقدام را اشتباه با اثرگذاری کم و موقت می‌‌دانستند چراکه این ذخایر را برای استفاده در مواقع بحران عرضه مناسب می‌‌دیدند، حال آنکه در حال‌حاضر چنین بحرانی وجود ندارد و ایالات‌متحده برای ر‌هایی از انتقادات داخلی درباره بهای سوخت و تورم بالا می‌خواهد دست به این کار بزند. پس از چند هفته، خبری در خبر‌گزاری رویترز منتشر شد مبنی‌بر اینکه این کشور از برخی مصرف‌‌کنندگان عمده آسیایی مانند چین، هند، ژاپن و کره‌جنوبی درخواست کرده برای این اقدام به او بپیوندند.

چنین یارکشی اثرگذاری آزادسازی ذخایر را افزایش می‌دهد. بالاخره، چند روز بعد جو بایدن اعلام کرد ۳۲ میلیون بشکه از ذخایر استراتژیک آمریکا را آزاد خواهد کرد و ۱۸ میلیون بشکه دیگر هم که از سال ۲۰۱۸ تصویب شده بود، به فروش خواهد رساند؛ در مجموع ۵۰ میلیون بشکه. از سوی دیگر، کشورهای مذکور به‌‌علاوه بریتانیا هم با آمریکا در این اقدام همکاری خواهند کرد. بهای نفت عمدتا تحت‌تاثیر این عامل روند کاهشی خفیفی را تجربه کرد چراکه منابع اوپک‌‌پلاس گفتند به این موضوع واکنش نشان خواهند داد.

اما حالا آنها نه‌‌تنها باید در جلسه خود که پنج‌شنبه برگزار می‌شود به اقدام کشورهای مصرف‌‌کننده واکنش نشان دهند، بلکه عامل اومیکرون با قدرت چندبرابری پیش‌‌روی وزرای اوپک و متحدانش قرار گرفته است. جمعه هفته قبل بود که ظهور این سویه جدید منجر به وحشت‌‌زدگی بازار و سقوط ۱۳‌درصدی آن شد. شرایط در روز دوشنبه اندکی امیدوارکننده شد زیرا برخی پزشکان از خفیف‌بودن اثر آن برای موارد مبتلا خبر داده بودند؛ با این حال، در آخرین روز‌ماه نوامبر یعنی سه‌‌شنبه بازار مجددا به سمت سطوح پایین‌تر رفت و نزدیک به ۵‌درصد ریخت چراکه مدیرعامل شرکت داروسازی مدرنا گفته بود واکسن‌‌های موجود احتمالا تاثیری که بر سویه دلتا داشتند، بر اومیکرون نخواهند داشت.

لوئیس دیکسون، تحلیلگر ارشد بازار نفت در ریستاد‌انرژی در این مورد گفت: «تهدید تقاضای نفت واقعی است... موج جدید دیگری از قرنطینه‌‌ها می‌تواند تا ۳ میلیون بشکه در روز از تقاضای نفت در سه‌‌ماهه اول ۲۰۲۲ بکاهد.» برخی از کشورها اقدام به بستن مرزهای خود به‌‌روی اتباع خارجی کرده‌‌اند و بسیاری هم سفر به کشورهای جنوب‌آفریقا یعنی جایی که اومیکرون اولین‌بار در آنجا پیدا شده را ممنوع کرده‌‌اند.

علاوه بر این، جروم پاول رئیس فدرال‌رزرو آمریکا گفت که بانک مرکزی این کشور احتمالا در مورد تسریع روند کاهش خرید گسترده اوراق در جلسه بعدی سیاستگذاری خود بحث خواهد کرد چراکه اقتصاد قوی است و انتظار می‌رود روند افزایشی تورم در نیمه سال میلادی بعد ادامه پیدا کند. بهای نفت‌خام برنت در پایان ‌ماه نوامبر اندکی بالاتر از ۷۰ دلار بر بشکه بسته شد که نشان از کاهش شدید ۴/ ۱۶‌درصدی آن داشت، اما وست‌تگزاس‌اینترمدییت حتی افت شدید‌‌تری داشت و با رسیدن به قیمت ۶۶ دلار بر بشکه ۸/ ۲۰‌درصد در این بازه تنزل پیدا کرد.

اوپک و متحدانش که خود را برای بررسی اثرگذاری آزادسازی ذخایر استراتژیک کشورهای مصرف‌‌کننده در جلسه این هفته آماده می‌کردند، با ظهور سویه جدید کووید-۱۹ به‌‌نوعی غافلگیر شدند و جلسات تکنیکالی که به‌‌طور معمول پیش از جلسات اوپک و اوپک‌‌پلاس برگزار می‌شود را به تعویق انداختند.

این ائتلاف که در ماه‌‌های گذشته به‌‌طور ثابت هر‌ماه ۴۰۰ هزار بشکه در روز به تولید خود افزوده و میزان کاهش تولید خود را به ۸/ ۳میلیون بشکه در روز پایین آورده است، حالا با جلسه‌‌ای چالشی‌‌تر مواجه شده است. برخی وزرای این گروه از جمله عربستان و روسیه اما تاکنون خم به ابرو نیاورده‌‌اند. الکساندر نوواک، معاون نخست‌وزیر روسیه و نماینده این کشور در اوپک‌‌پلاس که پیش از این وزیر انرژی هم بود در این‌باره گفته نیازی به اقدام فوری نیست.

عبدالعزیز بن‌سلمان هم در مصاحبه‌‌ای گفته که این کشور نگران سویه اومیکرون نیست. با این حال، برخی منابع و کارشناسان احتمال توقف افزایش تولید اوپک‌‌پلاس را بالا می‌‌دانند. ادوارد مویا، تحلیلگر OANDA در یک یادداشت گفت: «به‌دنبال آزادسازی ذخایر استراتژیک جهانی و اعلام بسیاری از کشورها در مورد محدودیت سفر... اوپک و متحدانش به‌‌راحتی می‌توانند توقف (افزایش) تولید یا حتی اندکی کاهش آن را توجیه کنند.» یکی از منابع ناشناس اوپک به رویترز گفته به زمان بیشتری برای فهم سویه جدید و اینکه آیا نیاز به واکنش سریع هست، داریم.

تحلیلگران جی‌‌پی مورگان در یک گزارش مدعی شدند که قیمت نفت می‌تواند در سال آینده به ۱۲۵ دلار بر بشکه و در سال ۲۰۲۳، به ۱۵۰ دلار برسد زیرا اوپک ظرفیت محدودی برای بهبود تولید دارد.

این تیم به رهبری کریستین‌ملک در این‌باره نوشت: «اوپک‌‌پلاس از تاثیر کمبود سرمایه‌‌گذاری ایمن نیست... ما تخمین می‌‌زنیم ظرفیت مازاد واقعی اوپک در سال ۲۰۲۲، دو میلیون بشکه در روز (۴۳ درصد) کمتر از برآوردهای ۸/ ۴‌میلیون بشکه‌‌ای باشد که روی آن اجماع شده.»

 این گروه تحلیلگران افزودند: «در حالی که ما معتقدیم در نیمه اول سال ۲۰۲۲ برای ایجاد تعادل در بازار (و احتمالا کاهش تاثیرات انواع جدید کووید) به یک توقف سه‌ماهه افزایش هر‌ماه ۴۰۰هزار بشکه در روز نیاز است، این گروه برای رشد ماهانه بیش از ۲۵۰ هزار بشکه در روز تقلا خواهد کرد.» بر اساس گزارش سی‌‌ان‌‌ان، چنین افزایش قیمتی در طلای‌سیاه می‌تواند بهای بنزین آمریکا را به ۵ دلار در هر گالن افزایش دهد.

خبر‌گزاری رویترز در نظرسنجی خود که در پایان هر‌ماه انجام می‌شود از ۳۹ اقتصاددان و تحلیلگر در مورد بهای نفت سوال کرده که البته پیش از سقوط قیمتی جمعه به دلیل هراس از اومیکرون انجام شد. بر این اساس، این تحلیلگران معتقدند احتیاط در سیاست تولید اوپک‌‌پلاس در سال بعد باعث می‌شود قیمت‌ها بالای ۷۰ دلار بر بشکه باقی بمانند.

آنها انتظار دارند قیمت برنت در سال ۲۰۲۲، به‌‌طور متوسط ۳۳/ ۷۵دلار بر بشکه باشد که تاکنون بالاترین پیش‌‌بینی قیمتی برای آن بوده است. در مورد وست‌تگزاس‌اینترمدییت هم اقتصاددانان و تحلیلگران برآورد کرده‌‌اند قیمت آن میانگینی برابر ۳۱/ ۷۳ دلار بر بشکه داشته باشد که بالاتر از پیش‌‌بینی ۲۱/ ۷۱دلاری‌ ماه گذشته در نظرسنجی رویترز بوده است.

پیش از این، آژانس بین‌‌المللی انرژی و بارکلیز هم پیش‌‌بینی خود از قیمت نفت را بالا برده بودند. آژانس گفته بود بهای برنت در سال آینده به‌‌طور متوسط ۴/ ۷۹دلار بر بشکه خواهد بود. بانک بارکلیز هم برآورد خود را با ۳ دلار افزایش به ۸۰دلار برای برنت و ۷۷‌دلار برای وست‌تگزاس‌ اینترمدییت رسانده بود. با این حال، مورگان‌استنلی دوشنبه اعلام کرد که پیش‌‌بینی قیمتی خود از برنت در فصل اول سال ۲۰۲۲ را از ۹۵‌دلار بر بشکه به ۵/ ۸۲‌دلار کاهش داده است چراکه انتظار دارد ویروس اومیکرون مانع عمده‌‌ای برای تقاضای نفت ایجاد کند.

با وجود افت شدید نفت در روزهای پایانی ‌ماه نوامبر، طلای‌سیاه دسامبر را با قدرت آغاز کرد. ساعت ۱۶: ۱۵ به وقت تهران، وست‌تگزاس‌ اینترمدییت با ۹۳/ ۲دلار افزایش معادل ۴۳/ ۴‌درصد به ۱۱/ ۶۹‌دلار بر بشکه رسید. شاخص جهانی برنت هم ۳ دلار و ۲۱‌سنت معادل ۶۴/ ۴‌درصد بالا رفت تا به قیمت ۴۴/ ۷۲دلار بر بشکه ارتقا یابد؛ هرچند این سطوح در مقایسه یا قیمت‌های یک‌‌ هفته قبل تفاوت فاحشی دارند. به‌نظر می‌رسد سرمایه‌‌گذاران نفتی نسبت به نتیجه جلسه اوپک‌‌‌‌ و متحدانش خوش‌‌بین هستند.