ایران در یک قدمی بازارهای جهانی گاز

مرتضی بهروزی‌فربا اشاره به تاثیر مثبت حضور در مجمع کشورهای صادرکننده گاز و ارتباط با کشورهای عضو اظهار داشت: این موضوع می‌تواند زمینه تعامل با کشورهای صادرکننده گاز عمده جهان باشد اما در عین حال صرف اینکه تصور کنیم حضور در این اجلاس فرصتی را برای ما فراهم می‌کند اینگونه نیست.

وی افزود: در نظر داشته باشیم ایران با در اختیار داشتن دومین ذخایر گازی دنیا عملا نقشی در بازار ندارد، زیرا اولا حجم مصرف به نسبت اقتصادمان بالاست و با توجه به اینکه برنامه مدونی نداشته‌ایم، دنبال این نبودیم که با بهینه‌سازی مصرف و کاهش شدت انرژی مصرف داخلی‌مان را کم کنیم، ضمن اینکه به دلیل تحریم‌ها هم نتوانستیم متناسب با ذخایرمان ظرفیت تولید داشته باشیم.

این کارشناس حوزه انرژی با بیان اینکه ما متاسفانه در بازارهای جهانی نقشی نداریم، گفت: همانگونه که گفته می‌شود در اوپک بشکه‌های نفت هستند که حرف می‌زنند، در حوزه کشورهای صادرکننده گاز هم خطوط لوله صاداتی تعیین‌کننده جایگاه هر کشوری هستند، تا زمانی که به عنوان کشوری هستیم که حجم اندک صادرات را آن هم به دو تا یه سه کشور همسایه داریم عملا جایی برای چانه‌زنی و اینکه بخواهیم نظرات خود را تحمیل کنیم، نداریم.

وی خاطرنشان کرد: تنها راه ما این است که با تعاملاتی که ایجاد می‌شود و استارت آن نیز با برجام خواهد بود، اقتصادمان با منطقه و جهان درهم تنیده باشد، باید بدنبال بهینه کردن مصرف انرژی ‌و از سوی دیگر جذب سرمایه و تکنولوژی برای نقش آفرینی در بازار داشته باشیم.

بهروزی‌فر در ادامه درباره سواپ گازی تصریح کرد: به لحاظ فنی و روی کاغذ این امکان را داریم که با کشوری مثل قطر سواپ گازی داشته باشیم، پارس‌جنوبی مشترک با گنبد شمالی قطر است، اگر بخواهیم با توجه به زیرساخت‌هایی که وجود دارد به ترکیه و عراق گاز قطر را سواپ کنیم این امکان را داریم، تکنولوژی بالایی هم نیاز ندارد. می‌توانیم گاز قطر را از خاک ایران به ترکیه و یا عراق صادر کنیم و به لحاظ فنی هیچ محدودیتی نداریم ولی فعلا مشخص نیست که قطر بخواهد از طریق خط لوله گاز صادر کند.

وی تاکید کرد: هر قدر اقتصاد ما با کشورهای منطقه و اقتصاد جهانی در هم تنیده‌تر شود مسلما هم منفعت اقتصادی و هم منفعت سیاسی و ژئوپلیتیک خواهیم داشت، قطعا اگر چند خط لوله نفت و گاز از ایران عبور می‌کرد و اقتصاد کشورهای منطقه به ما وابسته بود امریکا نمی‌توانست ما را تحریم کند، آیا امریکا باتوجه به قدرتی که روسیه در اروپا دارد، می‌تواند این کشور را تحریم کند؟ ما نیز هر قدر نفوذمان را در اقتصاد دنیا بیشتر کنیم مسلما دست کشورهای مقابل‌مان را بیشتر می‌بندیم.

این کارشناس بازار گاز در ادامه درباره ورود به اروپا در کنار روسیه گفت: ورود به اروپا نه برای ایران که برای هر کشوری غیرممکن است، روسیه از تمام‌ توان خود استفاده می‌کند که دست ایران را از بازار اروپا کوتاه کند. چون قدرت روسیه در این است که اروپا را در وابستگی خود داشته باشد، زمستان اروپا موضوعی نیست که بزودی قابل حل باشد، اما در هر حال اگر تحریم ما لغو شود، بتوانیم سرمایه جذب کنیم و مسیر مناسبی پیدا شود که کار ایران و قطر یا دیگر کشورها به اروپا بروند هم اروپا استقبال می‌کند و هم به نفع ما و کشورهای منطقه خواهد بود.

پیشتر نیز صباح زنگنه در این باره گفته بود: شاید یک توافق سه جانبه بین ایران- عراق-قطر بتواند کسری گاز عراق را جبران کند و ضمانتی بابت تنوع مبادی باشد، همچنین سواپ آن برای ایران منفعت دارد و برای قطر هم بازار جدیدی باشد.

به گفته این کارشناس حوزه انرژی؛ در هر حال اگر  گاز قطر به عراق برسد، می‌تواند به سوریه و مدیترانه و ترکیه برود، اگرچه این امکان وجود دارد که از مسیر خطوط لوله عبوری استفاده کنند، اما مسیر طولانی است. این را نیز باید در نظر داشت که علاوه بر نیاز به مطالعات لجستیک و حمل و نقل شاید برخی احزاب عراق به دلیل مسایل سیاسی چندان مایل نباشند که از قطر گاز وارد کنند.

بر پایه این گزارش؛ رییس‌جمهوری روز دوشنبه برای حضور در نشست مجمع صادرکنندگان گاز به قطر سفر خواهد کرد، این اجلاس گازی در شرایطی برگزار می‌شود که مبادلات گازی دنیا دستخوش تغییرات گسترده‌ای شده است. آنچه برای ایران اهمیت دارد علاوه بر احتمال به نتیجه رسیدن مذاکرات برجام که می‌تواند نقش کشورمان را در تجارت گاز پررنگ‌تر کند، گذار دنیا از سوخت‌های با آلایندگی بیشتر و افزایش تقاضا برای این حامل انرژی است، به دیگر سخن به همان میزان که دنیا به دنبال گاز طبیعی است ایران نیز می‌تواند بازیگری خود را به نقش اول منطقه ارتقا داده و تا هاب شدن پیش برود، اگر یک استراتژی بزرگ و دیپلماسی بلندپروازانه داشته باشد.