سایه انزوای روسیه بر سر نفت ۱۸۵ دلاری

خبرگزاری آمریکایی بلومبرگ به نقل از کارشناسان هشدار می‌دهند در سایه انزوای ایجاد شده در خرید نفت روسیه، ممکن است قیمت نفت به ۱۸۵ دلار برسد و رییس شرکت «پایونیر نچرال ریسورسز» بزرگترین اپراتور نفت شیل آمریکا هم قیمت نفت را ۲۰۰ دلار پیش بینی می کند.

این هشدارها به دنبال تحریم های روسیه و احتمال اقدام متقابل این کشور جهت قطع صادرات نفت و گاز داده می شود. روسیه نزدیک ۵.۵ میلیون بشکه در روز نفت خام صادر می کند و در کنار آن ۲.۵ میلیون بشکه صادرات فرآورده های نفتی دارد. جایگزینی این ۸ میلیون بشکه موضوع بسیار حیاتی برای اروپاست. لذا نگاه ها به سمت ایران برگشته است.

هرچند ایران توانایی تامین این حجم کسری نفت را ندارد اما به عنوان یک گزینه مهم برای تامین ۲.۵ تا ۳ میلیون بشکه نفت خام و فرآورده مطرح است. همین امتیاز ویژه ایران در بحران کنونی جهان، یک برگ برنده مهم در مذاکرات به دست ایران داده است.

روسیه سومین صادرکننده نفت جهان بعد از عربستان و آمریکاست و نخستین صادرکننده گاز جهان شناخته می شود.

روسیه می تواند وضعیت اروپا را بحرانی کند

محمدعلی خطیبی نماینده اسبق ایران در اوپک در گفت و گو با اقتصاد آنلاین اظهار کرد: به دلیل عدم امکان جایگزینی نفت و گاز روسیه، آمریکا تاکید کرده انرژی از تحریم های روسیه معاف است. اروپا نیز پیشنهاد داده که سوئیفت هم برای روسیه بسته نشود. چرا که روسیه می تواند در اقدامی متقابل، صادرات گاز به اروپا را متوقف کند که در این صورت اروپا دچار بحران جدی  خواهد شد.

در صورت توقف صادرات گاز روسیه به اروپا احتمال دارد این خطر یک سری پیامدهای بسیار ملموس بر زندگی اروپایی ها را آغاز کند که با افزایش قیمت بنزین شروع می شود.

تحلیلگران بلومبرگ اینتلیجنس در یادداشتی نوشتند: این بحران می تواند اثر پروانه ای ایجاد کرده و با ایجاد مشکلات عرضه متعدد، باعث شود قیمت های کالا صعودی شوند. تحریم ها ممکن است به کمبود مواد غذایی و انرژی منجر شود که جهش قیمتها را به دنبال خواهد داشت.

محمد علی صادقی کارشناس بازار نفت و انرژی نیز تاکید کرد: در صورتی که بحران اوکراین به درازا بکشد و درگیری و جنگ بین دو کشور روسیه و اوکراین در طی روزهای آینده به پایان نرسد، یعنی روند جنگ بین دو کشور فرسایشی شود، می توان انتظار افزایش نرخ نفت را حتی به بالای بیش از ۲۰۰ دلار را داشت.

او در خصوص عرضه نفت ایران و تداوم یا لغو تحریم های ایران و استفاده از فرصت ایجاد شده برای صادرات نفت کشور، گفت: موضع ایران دراین مساله بسیار تاثیر گذار است، چرا که اگر درآینده روسیه تحت فشار مجامع بین المللی قرار بگیرد قطعا این موضوع مشمول حامیان روسیه نیز می شود. سمت و سوی کشورهای مختلف در تعیین قیمت ها نیز بسیار مهم است. اینکه طرفداران روسیه و حامیان آمریکا یا اوکراین کدام کشورها هستند، کشورهای متقاضای یا عرضه کننده نفت در کدام سمت این ماجرا و به نفع کدام یک از طرفین جنگ می ایستند نیز موضوع مهمی است که هر کدام از این موارد می تواند در میزان عرضه و قیمت نفت تاثیر گذار باشد.

هرچند نظر کشورها مهم است و نقش کشورهای تولیدکننده نفت در بازار انرژی کلیدی است اما نکته ای که خطیبی به آن اشاره می کند نشان می دهد به راحتی نمی توان انتظار جایگزینی نفت روسیه را داشته باشیم.

خطیبی متذکر شد: در سال های گذشته سرمایه گذاری کافی برای افزایش ظرفیت صورت نگرفته است بنابراین امروز با مشکلات عرضه در کنار رشد تقاضا مواجه هستیم ولی باز هم این دو شاخص به تصمیمات اوپک پلاس معطوف است. تنها کشوری که ظرفیت مازاد مطمئن دارد ایران است که این ظرفیت مازاد نیز به دلیل تحریم ها وجود دارد. ولی ظرفیت ایران نیز نمی تواند به طور کامل نیاز بازار را رفع کند.

افت شدید سرمایه گذاری نفت

گزارش های دو نهاد بین المللی انرژی نشان می دهد که سرمایه گذاری در حوزه نفت در دنیا شدیدا با کاهش مواجه شده لذا برای جبران آن، لازم است سالانه ۵۲۵ میلیارد دلار سرمایه گذاری در بخش بالادست صنعت نفت انجام شود.

گزارشی که دو  موسسه آی اچ اس مارکت و مجمع بین المللی انرژی به صورت مشترک آماده کرده اند حکایت دارد که حتی با ادامه افزایش شتاب کربن زدایی و نزدیک شدن رشد تقاضا برای سوخت های فسیلی به سطح قبل از همه گیری، تا سال ۲۰۳۰ میلادی لازم است هز سال ۵۲۵ میلیارد دلار در بخش بالادستی سرمایه گذاری شود.

میزان سرمایه گذاری  صورت گرفته در صنایع بالادستی در بخش نفت و گاز طی سال ۲۰۲۱ برای دومین سال متوالی ۳۴۱ میلیارد دلار کاهش پیدا کرده که حدود ۲۵ درصد کمتر از سطح سال ۲۰۱۹ میلادی است.

در حال حاضر تقاضای نفت و گاز امروز به بالاترین میزان نسبت به پیش از همه‌گیری رسیده است و تا چند سال دیگر به‌ویژه در کشورهای در حال توسعه به افزایش خود ادامه می دهد. بنابراین با توجه به تقاضای رو به افزایش نفت در جهان، سیاست های صادرات انرژی جهانی باید کاملا راهبردی باشد. سرمایه گذاری در پروژه های بالادستی نفت و گاز باید تا سال ۲۰۳۰ میلادی به حدود ۵۲۵ میلیارد دلار در سال برسد که بیش از ۵۰ درصد افزایش نسبت به سال ۲۰۲۱ میلادی خواهد بود تا پاسخگویی به تقاضای مصرف کنندگان انجام شود.

ذخایری که امروز در جهان از نفت و گاز وجود دارد به اندازه ای است که می تواند نیاز یک دهه آینده را بدون نقصان پاسخ دهد. اما این پرسش مطرح می شود که آیا سرمایه گذاران به اندازه کافی در پروژه های مربوط به اکتشاف و استخراج در حوزه های نفت و گاز ورود پیدا خواهند کرد یا خیر؟

گزارش ۲ موسسه آی اچ اس مارکت و مجمع بین المللی انرژی تاکید می کند در دو سال آینده (سال های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ میلادی) باید سرمایه مورد نیاز طرح های جدید جهت اطمینان از عرضه کافی نفت و گاز در ۵ تا ۶ سال آینده اختصاص پیدا کند و غول های اکتشاف و تولید نفت و گاز باید پروژه‌های مورد نیاز برای دسترسی به ظرفیت مورد نیاز تولید را فراهم کنند.

نگرانی از تطابق نداشتن عرضه و تقاضای نفت در آینده ممکن است بر راهبرد غول ها تاثیر بگذارد. موسسه آی اچ اس مارکت برای سال‌ها به عنوان یک رهبر جهانی در زمینه اطلاعات، تجزیه و تحلیل و راه‌حل‌ها برای صنایع و بازارهای عمده‌ای که اقتصاد را در سرتاسر جهان هدایت می‌کنند، شناخته می‌شود.

این شرکت با مشتریان در تجارت، امور مالی و دولت همکاری می کند تا به آنها کمک کند تا تصمیم گیری های آگاهانه و مطمئنی انجام دهند. در حال حاضر آنها به بیش از ۵۰ هزار مشتری کلیدی در بیش از ۱۴۰ کشور از جمله ۸۵ درصد از ۵۰۰ شرکت برتر فهرست فورچون ۵۰۰ خدمات مشاوره ای ارائه می دهند.

مجمع بین‌المللی انرژی، بزرگ‌ترین مجمع بین‌المللی وزرای انرژی از ۷۱ کشور جهان است که هم کشورهای تولیدکننده و هم کشورهای مصرف‌کننده را شامل می‌شود. این سازمان بررسی همه موضوعات انرژی از جمله نفت و گاز، انرژی پاک و تجدیدپذیر، پایداری، انتقال انرژی و فناوری های جدید، شفافیت داده ها و دسترسی به انرژی را در دستور کار دارد.