مشکلات برای جایگزینی نفت روسیه؛ دنیا را به چالش می کشاند

روزنامه گاردین نوشت: هنگامی که بوریس جانسون نخست وزیر انگلیس این هفته به خلیج فارس پرواز کرد تا تقاضای نفت بیشتری برای جایگزینی نفت روسیه کند، از سوی «کِر استارمر» رهبر حزب کارگر متهم شد که «برای درخواست کمک از دیکتاتوری به سمت دیکتاتور دیگر می رود».

  گزینه های جایگزین تولیدات نفتی روسیه محدود است

همزمان گزارشی که توسط آژانس بین‌المللی انرژی تهیه شد، تأکید می کند که هر اقتصادی که به دنبال جایگزینی نفت خام و سایر محصولات نفتی روسیه است، تا چه اندازه با گزینه های محدودی مواجه است.

این گزارش بیان می کند پیش بینی می شود تقاضای جهانی نفت در سال جاری نزدیک به ۱۰۰ میلیون بشکه در روز باشد که به دلیل شوک رشد جهانی ناشی از جنگ در اوکراین کمتر از پیش بینی قبلی است.

روسیه حدود ۱۰ میلیون بشکه نفت در روز تولید می کند و حدود نیمی از آن را به اضافه ۳ میلیون بشکه در روز فرآورده های نفتی صادر می کند. با این حال، مشخص نیست که اکنون چه مقدار از این عرضه ممکن است در خطر باشد.

به  گمان آژانس بین‌المللی انرژی، دستکم یک میلیون و ۵۰۰ میلیون بشکه نفت در روز و ۱ میلیون بشکه فرآورده‌های نفتی احتمالا از آوریل تا پایان سال از بازار نفت روسیه از دست می رود، زیرا خریداران یا داوطلبانه عرضه را رد می‌کنند یا این کار را برای جلوگیری از نقض تحریم‌ها انجام می‌دهند.

عجیب نیست که خلیج فارس اولین مقصد سفر جانسون بود. عربستان و امارات اصلی ترین تولیدکنندگان نفت با ذخایر کافی برای جبران کاهش نفت روسیه هستند. اما آژانس خاطرنشان می کند که این دو کشور تمایلی به استفاده از ذخایر خود ندارند.

هر دو کشور عضو کارتل نفتی اوپک پلاس هستند که ۳۱ مارس درباره سطح تولید نفت تشکیل جلسه می دهند. اعضای اوپک با وجود همه اطلاعاتی که درباره اوضاع اوکراین داشتند ماه جاری به طور متوسط تولید خود را به میزان ۴۰۰ هزار بشکه در روز افزایش دادند.

افزایش تولید نفت عربستان و امارات و استفاده از ظرفیت مازاد آنها به معنای پایان همکاری شان با اوپک پلاس خواهد بود.

آژانس بین‌المللی انرژی تخمین می‌زند که ایران از نظر تئوری حدود یک میلیون و ۲۰۰ بشکه در روز ظرفیت مازاد دارد، اما برخی هشدارهای جدی نیز وجود دارند.

اولین مورد نیاز به لغو تحریم ها از طریق قطعنامه ای در مذاکرات بین تهران و غرب درباره احیای توافق هسته ای سال ۲۰۱۵ است. آژانس بین‌المللی انرژی می‌گوید حتی در آن زمان، احتمالاً شش ماه دیگر طول می‌کشد تا نفت ایران را به عنوان تامین کننده نیاز بازار در نظر گرفت.

ایران ۱۰۰ میلیون بشکه در انبارهای شناور دارد که می‌توان به سرعت به آنها دسترسی پیدا کرد، اما ماه‌ها طول می‌کشد تا وارد زنجیره تامین جهانی شود.

ونزوئلا نیز مانند ایران با تحریم های آمریکا مواجه است و به منظور افزایش تولید این محصول به لغو تحریم ها نیاز هست.

  اوله هانسن، تحلیلگر بانک ساکسو درباره نفت آمریکا گفت صادرات آمریکا در بیشتر سال ۲۰۲۱ افزایش طوفان یا قطع برق تهدید نمی‌شد. وی معتقد است این رویه نمی تواند ادامه داشته باشد.

هانسن درباره تولید کنندگان کوچکتر نفت گفت: نیجریه هنوز  چهار دهم میلیون بشکه در روز کمتر از اوج تولید خود در سال ۲۰۱۹ این محصول را تولید می کند. بازگشت به سطح تولید سال ۲۰۱۹ در این کشور سطح مستلزم سرمایه گذاری از سوی شرکت های بزرگ نفتی و ثبات سیاسی بیشتر است.

آژانس بین‌المللی انرژی همچنین از کانادا و آرژانتین به‌عنوان مشارکت‌کنندگان بالقوه در تامین نفت از طریق منابع خود نام برده اما تولیدان این دو کشور ناچیز است. آژانس حتی در ارزیابی خود از منابع تامین جایگزین نفت روسیه،  به منابع دریای شمال اشاره ای نمی کند.