طرح‌های آذربایجان برای صادرات برق به اروپا

جمهوری آذربایجان و گرجستان امیدوارند از اهمیت ژئوپلیتیکی روزافزون خود استفاده کرده و مسیر جدیدی برای صادرات برق به اروپا ایجاد کنند. طرح‌های احداث یک کابل برق که از بستر دریای سیاه گذشته و از گرجستان به جنوب شرقی اروپا می‌رسد، چند سالی است که مطرح شده است اما با فوریت جدیدی که امنیت انرژی اروپا پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین پیدا کند، سران هر دو سوی دریا در دیدارهای عالی رتبه، درباره انرژی بیشتر صحبت می‌کنند.

الهام علی اف، رئیس جمهور آذربایجان در سفری که ۲۴ اکتبر به گرجستان داشت، گفت: پروژه جدیدی که قرار است اجرا شود، مربوط به برق است. آذربایجان تلاش می‌کند برق را به بازارهای جهان صادر کند. البته مسیر صادرات ما از گرجستان می‌گذرد.

سه روز بعد، این پروژه به گفته ویکتور اوربان، نخست وزیر مجارستان، به مهمترین موضوع در سفر ایراکلی غاریباشویلی، نخست وزیر گرجستان به بوداپست، تبدیل شد.

مجارستان و رومانی در ماه‌های پس از حمله نظامی روسیه به اوکراین که اروپا به واقعیت تلخ وابستگی به گاز روسیه پی برد، لابی برای این پروژه را آغاز کردند.

اوربان ابراز امیدواری کرد که منابع جدید، قیمت بالای انرژی در اروپا را پایین بیاورند و به این کشور در مقابله با تورم کمک کنند. پیش‌تر، وزیر امور خارج و تجارت مجارستان اظهار کرده بود که بخشی از برق وارداتی به کشورهای اروپایی دیگر منتقل می‌شود، بنابراین این پروژه می‌تواند حمایت اتحادیه اروپا را جلب کند.

این مقام مجارستانی ۲۴ اوت پس از تماس تلفنی با پرویز شهبازوف، وزیر انرژی جمهوری آذربایجان، اظهار کرد: امروز توافق کردیم که مجارستان به این طرح بزرگ ملحق شود زیرا برای این که پروژه‌ای حمایت اتحادیه اروپا را جلب کند، به مشارکت حداقل دو کشور عضو این بلوک نیاز دارد.

لوان داویتاشویلی، وزیر اقتصاد گرجستان هم اواخر اکتبر درباره حمایت اتحادیه اروپا صحبت و اظهار کرد: این پروژه که ایده گرجستان بوده است، چندین میلیارد دلار هزینه خواهد داشت و توافق بین چهار کشور به زودی منعقد می شود.

این پروژه همزمان با تلاش بروکسل برای دو برابر کردن واردات گاز از جمهوری آذربایجان، دنبال می‌شود. در شرایطی که صادرکنندگان تلاش می‌کنند مسیرهایی که از خاک روسیه می‌گذرد را دور بزنند، گرجستان هم تلاش می‌کند از پتانسیل خود در ترانزیت به مقصد اتحادیه اروپا بهره ببرد اما خود پروژه کابل زیردریایی از جنگ، قدیمی‌تر است. بررسی سال ۲۰۲۰ بانک جهانی نشان داد احداث یک کابل زیردریایی به طول بیش از هزار کیلومتر بین گرجستان و رومانی، از نظر تجاری، توجیه دارد.

با حمایت مالی غربی، اپراتور سیستم انتقال برق گرجستان به تحقیقاتی ادامه داد که نشان داد این کابل، فرصتهای واردات و صادرات جدیدی برای قفقاز جنوبی به وجود آورده و وابستگی به واردات گران و تولید حرارتی را کاهش می‌دهد.

این ایده با هدف جمهوری آذربایجان برای شناساندن خود به عنوان یک قطب انرژی سبز، همخوانی دارد. باکو متعهد شده است به توسعه تجدیدپذیرها متمرکز شده و سرمایه گذاریهای بین‌المللی را به خصوص از کشورهای منطقه خلیج فارس جذب کرده و پروژه‌های بادی و خورشیدی بزرگی راه اندازی کند. هدف اصلی جمهوری آذربایجان، اختصاص گاز خود برای صادرات است. به نظر می‌رسد امسال که صادرات گاز روسیه به اروپا در واکنش به حمایت این بلوک از اوکراین، به شدت کاهش پیدا کرده است، چنین منطقی، معنی بیشتری پیدا کرده است. پروژه کابل زیردریایی دریای سیاه هنوز در فاز مطالعاتی مانده است و برآورد می‌شود اجرای کامل آن سه تا چهار سال طول می‌کشد.

بر اساس گزارش اویل پرایس، جمهوری آذربایجان همچنین صادرات برق به اروپا از طریق کریدور زنگزور از خاک ارمنستان را پیشنهاد کرده است. اما باکو و ایروان دو سال پس از توافق آتش بس، هنوز درباره شرایط اتصالات انتقال برق به توافق نرسیده‌اند.