ذخایر نفتی روی آب ایران صفر شد! / ماجرا چیست؟

با بازگشت تحریم‌های نفتی آمریکا از نوامبر سال ۲۰۱۸، صادرات نفت ایران افت چشم‌گیری پیدا کرد و این موضوع باعث شد که ذخایر نفتی روی آب ایران افزایش یابد، زیرا در آن برهه ایران نفت تولید می‌کرد، ولی در فروش آن با مشکل مواجه بود.

طبق آمار موسسه کپلر، تا قبل از ماه آگوست ۲۰۲۱ و روی کار آمدن دولت سیزدهم، ذخایر نفتی روی آب شناور ایران تا حدود ۶۰ میلیون بشکه نیز پیش رفت، اما با تغییرات سطوح مدیریتی وزارت نفت، این ذخایر شناور روی آب روند کاهشی پیدا کرد.

البته روند تغییرات ذخایر نفت روی آب ایران از آگوست ۲۰۲۱ تا آگوست ۲۰۲۲ محسوس نبود و کمتر از ۱۰ میلیون بشکه کاهش یافت از از آگوست ۲۰۲۲ به ناگهان شیب فروش ذخایر نفتی ایران صعودی شد، به گونه‌ای که در آگوست سال ۲۰۲۳ این رقم به نزدیک صفر رسید.

نکته جالب توجه اینکه، در ۲ سال گذشته علاوه بر فروش ذخایر شناور روی آب ایران، تولید نفت کشور نیز افزایش یافته است. محسن خجسته‌مهر مدیرعامل شرکت ملی نفت ایران در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری فارس با اشاره به روند صعودی تولید نفت ایران گفت: «تولید نفت ایران در ابتدای دولت سیزدهم ۲.۲ میلیون بشکه در روز بود و اکنون به حدود ۳.۳ میلیون بشکه در روز افزایش یافته است».

جواد اوجی وزیر نفت نیز در ابتدای شهریورماه سال جاری از رسیدن تولید نفت به ۳.۳ میلیون بشکه خبر داده است. بدین ترتیب از ۲ سال گذشته علاوه بر فروش ۶۰ میلیون بشکه روی آب ایران، به میزان ۱.۱ میلیون بشکه نیز به تولید نفت ایران افزوده شده است.

البته تاثیر این اتفاقات خود را در رقم صادرات نفت ایران نیز به وضوح نشان داده است. طبق آمار تانکر ترکرز (تصویر ۲)، صادرات نفت ایران رونق گرفته و در ماه آگوست و سپتامبر حدود ۴۰ درصد از سه ماهه اول سال جاری میلادی بیشتر شده و به بیش از ۱.۷ میلیون بشکه در روز رسیده است.

افزایش تولید و صادرات نفت ایران در حالی رقم خورد که دولت بایدن نیز در ۲ سال اخیر بر تحریم‌های نفتی علیه فروش نفت و پتروشیمی ایران افزوده است. طبق تصویر ۱، شیب کاهشی ذخایر نفتی شناور ایران از آگوست ۲۰۲۲ تشدید شده است. این اتفاق درحالی است که از این ماه، وزارت خزانه‌داری آمریکا (تصویر ۳) ۱۷۶ تحریم بر شبکه فروش نفت ایران شامل نفتکش‌ها، شرکت‌ها و افراد اعمال کرده است.

جواد اوجی وزیر نفت نیز در این باره با اشاره به افزایش صادرات نفت ایران عنوان کرد: ادعا می‌کنند که آمریکا به ایران برای فروش محصولات نفتی چراغ سبز نشان داده، اگر این طور است، پس چرا مدام نفتکش‌های ایران را توقیف می‌کنند و شرکت‌های ایرانی را تحریم می‌کنند تا نفت نفروشیم. نخیر دوستان؛ آمریکایی‌ها نمی‌توانند جلوی مهندسان نفت ایران را بگیرند. یک زمانی آنها تعیین تکلیف می‌کردند که ایران چقدر نفت تولید کند ولی آن دوران دیگر گذشته است.

در دولت سیزدهم ابتکارات جدیدی برای فروش نفت ایران در شرایط تحریم رقم خورده است که از جمله آنها می‌توان به بازارسازی نفت در پالایشگاه‌های فراسرزمینی اشاره کرد. البته با توجه به اینکه عمده درآمد نفتی ایران صرف واردات کالای اساسی با ارز ترجیحی می‌شود، این افزایش درآمدها زمانی در سفره مردم ملموس می‌شود که در مبادی واردات کالای اساسی تنوع‌سازی و دلارزدایی شود.