موانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی در کشور چیست؟
پیش‌بینی می‌شود تا پایان امسال، میزان جلب سرمایه‌های خارجی به ۶ میلیارد دلار برسد.
براساس هدفگذاری‌های اقتصاد ایران برای تحقق توسعه و رسیدن به برنامه‌های مورد نظر مانند رشد ۸ درصدی اقتصاد ناگزیر به جذب سرمایه‌های خارجی هستیم. برای تحقق این امر فارغ از مشکلات خارجی اعم از تحریم‌ها و نقل و انتقال پول، باید موانع و مشکلات داخلی را نیز بهبود بخشیم تا در این شرایط حساس کنونی بتوانیم از فرصت سرمایه‌های خارجی نهایت استفاده را ببریم.
به تازگی نیز وزیر امور اقتصادی و دارایی از جلب ۳.۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی در قالب پروژه‌های مصوب هیات سرمایه‌گذاری خارجی در شش ماه اول سال ۱۳۹۹ خبر داد و گفت: سرمایه‌گذاری خارجی به معنای دریچه ورود فنآوری، ایجاد اشتغال و افزایش تولید است، بنابراین دستگاه‌های اجرایی باید نهایت تلاش خود را بکار گیرند تا «جلب» سرمایه‌گذاری خارجی را به «جذب» تبدیل کنند.
به همین بهانه گفت‌وگویی با ابوالفضل کوده ئی مدیر کل سرمایه‌گذاری خارجی سازمان سرمایه‌گذاری و کمک‌های اقتصادی و فنی ایران داشتیم و از او درباره موانع جذب سرمایه‌های خارجی و همچنین اولویت صرف این سرمایه‌ها در بخش‌های مختلف پرسیدیم. مشروح گفت‌وگوی خبرنگار ایبِنا با کوده ئی را در ادامه می‌خوانید:
- وزیر اقتصاد میزان جلب سرمایه خارجی ۶ ماهه امسال را ۳.۸ میلیارد دلار اعلام کرد، این رقم نسبت به مدت مشابه سال گذشته تغییری داشته است؟
۶ ماهه سال ۹۸ میزان جلب سرمایه خارجی ما یک میلیارد و ۴۶۳ میلیون دلار بود که امسال به ۳ میلیارد و ۸۰۰ میلیون دلار رسید. تا پایان سال ۹۹ پیش‌بینی می‌شود میزان جلب سرمایه‌گذاری خارجی به ۶ میلیارد دلار برسد.
- با وجود ظرفیت‌های بزرگ کشور در زمینه جلب و جذب سرمایه، این میزان تا چه حد می‌تواند افزایش یابد؟
جلب سرمایه‌های خارجی مقدماتی دارد که باید طی شود. ابتدا تامین مالی در سازمان سرمایه‌گذاری ایران تعریف می‌شود سپس به هیات سرمایه‌گذاری خارجی می‌رود تا تصویب شود و در نهایت منجر به صدور مجوز خواهد شد. در نتیجه فرآیند ساده‌ای نیست. از سوی دیگر ورود یا همان جذب سرمایه خارجی نیز عوامل مختلفی دارد که ابزارهای انتقال در پله نخست قرار دارد؛ البته بستگی به ترکیب سرمایه هم خواهد داشت که به عنوان نمونه اگر سرمایه نقد باشد طبیعتا در این شرایط تحقق آن آسان نیست اما اگر در قالب ماشین‌آلات و تجهیزات باشد تحقق آسان تری خواهد داشت.
جلب و جذب سرمایه خارجی بستگی به چنین عواملی دارد که ممکن است دچار تغییراتی هم شود و با بهبود شرایط کشور قطعا سرعت تحقق جلب و جذب سرمایه‌های خارجی بیشتر می‌شود اما اگر شرایط به همین شکل نیز بماند باز هم روش‌ها و راهکارهایی وجود دارد که مورد استفاده قرار گیرد.
نکته بعدی اینکه به طور معمول در همه دنیا میزان محقق شده سرمایه خارجی کمتر از مصوب شده هاست چرا که به ماهیت اجرای پروژه بستگی دارد. اجرای طرح و پروژه زمان بر است و امکان دارد حتی دو سال طول بکشد بنابراین نمی‌توان قاطع بگوییم که همه عوامل مربوط تحریم است بلکه با جنبه‌های فنی داخلی هم مواجه هستیم. اما به طور کلی پیش‌بینی می‌شود تا پایان سال ۹۹ میزان جلب سرمایه‌گذاری خارجی به ۶ میلیارد دلار برسد اما میزان جذب را سازمان آنکتاد اعلام می‌کند.
- آخرین میزان سرمایه خارجی محقق شده در ایران چه میزان بوده است؟
آنکتاد یا کنفرانس تجارت و توسعه سازمان ملل هرساله میزان سرمایه‌گذاری خارجی کشورها را اعلام می‌کند که تیر ماه سال آینده آمار ۲۰۲۰ را نیز اعلام خواهد کرد. براساس آمار این نهاد بین‌المللی میزان محقق شده سرمایه خارجی ایران در سال ۲۰۱۹ یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون دلار و سال ۲۰۱۸ معادل ۲ میلیارد و ۳۰۰ میلیون دلار بود.
- موانع جذب سرمایه‌گذاری خارجی غیر از تحریم‌ها و فشارهای غرب چیست؟
در بخش داخلی با عوامل مختلفی روبه‌رو هستیم؛ مهم‌ترین آن فضای کسب و کار است که خود منجر به تسهیل در صدور مجوزها خواهد شد اما متاسفانه رتبه این شاخص اقتصادی برای ایران مطلوب نیست.
نکته فنی تر موضوع آشنا نبودن صاحبان فرصت‌های ما با شیوه‌های تامین منابع مالی خارجی است؛ به عنوان نمونه در حوزه سرمایه‌گذاری مدیریت پسماند که شهرداری‌ها متولی آن هستند، به واقع تا چه حد به لحاظ مالی، فنی، اقتصادی و حتی حقوقی با این موضوع آشنایی داریم؟ این مباحث باعث تسهیل امور می‌شود و در نتیجه طرف مذاکره‌کننده بخش داخلی باید به آنها توجه داشته باشد.
مورد بعدی این است که دستگاه‌های اجرایی ما هنوز اولویت‌های بخشی را تعیین نکردند و همچنین مشوق‌های سرمایه‌گذاری ما نسبت به کشورهای اطراف و همسایه ضعیف تر است. باتوجه به اینکه ما مشوق‌های خوبی در بخش‌های مالی، حقوقی و جغرافیایی نداریم چرا که حتی در اقامت سرمایه‌گذاران خارجی هم سخت گیری بیشتری نسبت به کشوری مانند ترکیه داریم که به آسانی مجوز اقامت برای سرمایه‌گذاری می‌دهد.
ضعف دیگر ما در جذب سرمایه‌های خارجی شناسایی فرصت‌های سرمایه‌گذاری در چارچوب استانداردهای بین‌المللی است که بخش خصوصی یا دستگاه‌های دولتی باید در این بخش تلاش کنند تا فرصت‌های درست و در چارچوب را به‌دست آورند اما دارای ضعف هایی در این بخش هستیم.
- تا چه میزان می‌توان برای انجام پروژه‌های کشور بر روی سرمایه خارجی حساب باز کرد؟
به لحاظ هدفگذاری در برنامه ششم توسعه حدود ۶۵ میلیارد دلار تامین منابع مالی خارجی و ۳۰ میلیارد دلار سهم سرمایه‌گذاری خارجی قید شده است اما اینکه این هدف تا چه میزان می‌تواند محقق شود بستگی به شرایط خارجی و داخلی کشور دارد. به عنوان نمونه برای تحقق رشد ۸درصدی اقتصاد چه بخشی را می‌توانیم از داخل تامین کنیم. اصلا برای رسیدن به این ۸درصد چه میزان سرمایه لازم است و با توجه به شرایط کنونی کشور می‌توان چه کرد؟
برهمین اساس در می‌یابیم که برای رسیدن به چنین اهدافی چه در شرایط تحریم و غیرتحریم باز هم منابع داخلی کمی داریم پس باید تلاشمان معطوف به جذب سرمایه‌های خارجی باشد. اگر شرایط مساعد باشد و بتوانیم ۷ تا ۱۰ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم خارجی جلب کنیم می‌توانیم شاهد تاثیرات خوبی بر اقتصاد کشور باشیم.
- سرمایه‌های خارجی جذب شده بهتر است در چه بخش هایی صرف شوند؟
امروزه اولویت در حوزه‌های دانش‌بنیان و همچنین بنگاه‌های کوچک و متوسط است؛ البته زیربناها نیز دارای اهمیت خاصی هستند چرا که مبنای توسعه کشور تلقی می‌شوند اما اگر نگاه کوتاه مدت برای ایجاد اشتغال داشته باشیم بنگاه‌های زودبازده کوچک و متوسط با رویکرد صادرات محور باید جزو اولویت‌ها قرار گیرد.
ارسال نظر