دلار ۴۲۰۰ تومانی حذف می‌شود؟

بانک مرکزی نرخ تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی برای تهیه صورت‌های مالی میان دوره‌ای بانک‌ها را برای هر یورو ۱۲ هزار و ۹۰۰ تومان و برای هر دلار ۱۱ هزار تومان تومان اعلام کرد‌، که به ترتیب ۲۶ و ۲۲ درصد افزایش یافته است. نرخ تسعیر پایان سال ۹۸، برای هر یورو، ۱۰ هزار و ۲۰۰ تومان و برای هر دلار ۹ هزار تومان بود. در بخشنامه بانک مرکزی تاکید شده که نرخ تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی در شبکه بانکی در پایان سال ۹۹ دوباره اعلام خواهد شد.

اعلام نرخ تسعیر دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی برای بانک ها

نرخ تسعیر نرخی است که بر مبنای آن معادل ریالی دارایی‌ها و بدهی‌های ارزی بانک‌ها در صورت‌های مالی محاسبه می‌شود. این نرخ بر ارقام ترازنامه بانک‌ها اثر می‌گذارد.اگر بانکی وضعیت باز ارزی مثبتی داشته باشد افزایش نرخ تسعیر می‌تواند به نفع این بانک تمام شود زیرا با نرخ بالاتری دارایی‌های ارزی خود را محاسبه کنند با افزایش دارایی‌ها نیز امکان شناسایی سود در صورت‌های مالی افزایش می‌یابد. از سوی دیگر اگر تعهدات ارزی بانک‌ها بالا باشد با تغییر این نرخ سمت چپ ترازنامه بانک‌ها که ستون بدهی‌ها است افزایش یابد. اما برای بانک‌های ایران که در شرایط تورمی با مازاد منابع ارزی روبه‌رو هستند اتفاقی خوبی است زیرا به صورت حسابداری می‌تواند سمت دارایی‌های خود در ترازنامه را منبسط کنند. از این جهت تغییر این نرخ خبر خوبی برای سهامداران بانکی است که به راحتی از این محل با افزایش دارایی مواجه می‌شوند.

افزایش سرمایه به جای تقسیم سود

بر خلاف تصور رایج که با افزایش نرخ تسعیر بانک‌ها امکان شناسایی سود و تقسیم آن بین سهامداران بالا می‌رود بانک مرکزی به دنبال آن است که در امسال نیز همانند سال قبل درآمد شناسایی شده از محل نرخ تسعیر صرف افزایش سرمایه شود و این منابع بین سهامداران تقسیم نشود. این اقدام می‌تواند از زیان انباشته بانک‌ها نیز بکاهد و برای سهامداران بانکی نیز خبر خوبی باشد.

رخ دیگر تفاوت نرخ تسعیر

نرخ دلار در سامانه نیما حدود ۲۳ هزار تومان است، بانک مرکزی به بانک‌ها دستور داده که دارایی‌های دلاری خود را با نرخ ۱۱ هزار تومان تسعیر کنند اما در محاسبات بانک مرکزی هنوز نرخ محاسباتی دلار بر پایه ۴ هزار ۲۰۰ تومان است. با توجه به فاصله گیری نرخ تسعیر بانک‌ها و نرخ نیما از ۴ هزار ۲۰۰ تومان باید گفت بانک مرکزی برای حذف دلار ۴۲۰۰ چراغ سبز نشان داده است و مبنای تسعیر در محاسبات این بانک نیز به زودی تغییر می‌کند.زیرا نرخ تسعیر در بانک مرکزی نیز باید نرخ قابل اتکایی باشد و با واقعیت‌های اقتصادی ایران هم خوانی داشته باشد. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که بانک مرکزی در حال مذاکره برای زمان اعمال تسعیر و تعیین نرخ آن است. در صورت تغییر نرخ تسعیر بانک مرکزی دو اتفاق می‌افتاد: دلار ۴۲۰۰ به طور رسمی از چرخه ارزی کنار گذاشته می‌شود و دارایی ارزی بانک مرکزی بر پایه نرخ جدیدی به ریال تبدیل می‌شود که این تغییر ترازنامه بانک مرکزی را به صورت حسابداری منبسط می‌کند. البته یک ریسک نیز وجود دارد دولت به بانک مرکزی فشار آورد برای منابع اضافه شده از محل نرخ تسعیر سود شناسایی کند و سهم دولت از این سود را پرداخت کند. دقیقا مشابه اتفاقی که در پایان دولت احمدی نژاد افتاد و با شکایت برخی نمایندگان و رای دیوان عدالت اداری مصوبه دولت باطل شد. زیرا چنین رویه‌ای به واسطه انکه منابع ارزی در دسترس نیست ریسک تورمی دارد.