چگونه ذخایر ارزی ایران بیش از ۱۰۰ میلیارد دلار افزایش یافت؟

صندوق بین المللی پول تخمین خود از «کل ذخایر رسمی ناخالص» کشور را اصلاح و میزان آن را ۱۱۵ میلیارد دلار عنوان کرد.

به دنبال اعتراض بانک مرکزی به صندوق بین المللی پول در تخمین میزان ذخایر ارزی ایران، صندوق بین المللی پول در ایمیلی رسمی به بانک مرکزی، ضمن ابزار تاسف از سوء برداشت پیش آمده، عدد اعلامی پیشین را تخمینی مبنی بر فروض از ذخایر «قابل استفاده کشور» اعلام و تخمین خود از «کل ذخایر رسمی ناخالص» ایران را به میزان ۱۱۵ میلیارد دلار اصلاح کرد.

بانک مرکزی تاکید دارد اشکال در خصوص سایر موارد برآوردی صندوق همچنان پابرجاست.

صندوق بین‌المللی پول در تازه‌ترین گزارش خود از وضعیت اقتصادی کشورهای خاورمیانه و آسیای مرکزی اعلام کرد: ذخایر ارزی قابل دسترس ایران از ۱۲۲.۵ میلیارد دلار در سال ۲۰۱۸ به چهار میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ تنزل کرده است.

این گزارش که روز یکشنبه ۲۲ فروردین در سایت صندوق بین‌المللی پول منتشر شد، متوسط ذخایر ارزی قابل دسترسی برای ایران در فاصله سال‌های ۲۰۰۰ تا ۲۰۱۷ را حدود ۷۱ میلیارد دلار عنوان کرد.

بنابر اعلام صندوق این رقم در سال ۲۰۱۸ به حدود ۱۲۲.۵ میلیارد دلار رسید و در سال ۲۰۱۹ به ۱۲.۴ میلیارد دلار و در نهایت، در سال گذشته میلادی به چهار میلیارد دلار سقوط کرد.

بر اساس این گزارش، ذخایر قابل دسترسی ایران معادل ۱۰ درصد از کل ذخایر ارزی کشور (مجموع ذخایر مسدود شده و قابل دسترس) است.

به این ترتیب، در واقع کل ذخایر ارزی ایران چه قابل دسترسی و چه مسدود شده در سال گذشته میلادی ۴۰ میلیارد دلار بوده که معادل کمتر از یک سوم کل ذخایر ارزی ایران در سال ۲۰۱۸ است. به عبارتی، طی دو سال گذشته بیش از ۸۲ میلیارد دلار از ذخایر ارزی کشور از بین رفته و بقیه آن معادل چهار میلیارد دلار برای ایران در دسترس است، در حالی‌که ۳۶ میلیارد دلار نیز مسدود شده است.

واکنش همتی به آمار ذخایر ارزی

عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی در واکنش به این آمار در حساب اینستاگرامی خود نوشت: این روزها اشخاص مختلفی راجع به ارزهای ایران در بانکهای خارجی و سرنوشت آن‌ها اظهار نظر و اطلاع‌رسانی می‌کنند. از آنجایی که اطلاعات مربوط به این منابع و وضعیت آن‌ها در اختیار بانک مرکزی است، اظهارات افراد غیر مسئول در این مورد سندیت ندارد.

گزارش اخیر صندوق بین المللی پول از تخمین میزان ذخایر ارزی بانک مرکزی، یک خطای فاحش و گزارشی غلط و ناشی از اطلاعات ناقص آن‌ها است. انتشار یک تخمین اشتباه ازسوی صندوق، بدون اخذ تایید از بانک مرکزی، همانند رفتار همراه با تبعیض آن‌ها، زیبنده صندوق بین المللی پول نیست.

از دیدگاه کارشناسان، یکی از دلایل بروز این خطا، عدم ارائه گزارش از سوی ایران به صندوق بین المللی پول است زیرا ایران در جنگ اقتصادی در خصوص آمار ذخایر خود محرمانه برخورد می‌کند.