رمز ارز ملی به بازار می آید؟

اسماعیل لله گانی صبح امروز در همایش بانکداری اسلامی در خصوص نگاه بانک مرکزی به رمز ارزها گفت: بانک‌های مرکزی در دنیا به این سمت رفته‌اند که به رمز ارزها توجه کنند. صندوق بین المللی پول و بانک جهانی نیز به مساله رمز ارزها توجه کرده و ۸۰ بانک مرکزی دنیا نسبت به صدور رمز ارز با پشتیبانی بانک مرکزی اقدام کردند.

مدیر عامل بانک وابسته به وزارت رفاه با بیان اینکه بانک مرکزی نیز باید رمز ارز اختصاصی منتشر کند، تصریح کرد: رمز ارزهاهای بانک مرکزی معادل دیجیتال برای پول رسمی هر کشور است که باید شرایطی همچون پذیرش جهانی را دارا باشند و از سوی بانک‌های مرکزی منتشر شده باشند.

وی تأکید کرد: رمزارزهای اختصاصی هر بانک مرکزی یا CBDC در دو نوع عمده فروشی و خرده فروشی از سوی بانک‌های مرکزی منتشر می‌شود که در کشورهای پیشرفته به دلیل امکان عرضه نوع عمده فروشی آن در شبکه‌های بین المللی بیشتر به سمت استفاده از این مدل حرکت شده است.

لله گانی با بیان اینکه CBDC ها به صورت آفلاین قابل استفاده هستند، گفت: برخلاف رمزارزها CBDC ها مانند سکه و اسکناس رایج هر کشور دارای رقم رسمی هستند و از اعتبار و پشتوانه بانک مرکزی برخوردارند. بانک‌های مرکزی CBDC ها را یا مستقیماً منتشر کرده و در اختیار مشتری می‌گذارند که در این صورت نقش بانک‌ها کمرنگ می‌شود و یا اینکه بانک مرکزی صرفاً صادر کننده است و نهادهای مالی به عنوان واسطه CBDC ها را عرضه می‌کنند.

وی از دیگر مزایای انتشار رمزارزهای ملی را کاستن از هزینه چاپ پول و کاهش ریسک تبادلات الکترونیکی بخش خصوصی دانست و افزود: CBDC ها تهدیدهایی هم دارند که شامل احتمال نبود امنیت در شبکه، سختی در جلب اعتماد مردم، احتمال سوءاستفاده و پول شویی با رمزارز و کمرنگ شدن نقش بانک‌ها می‌شود.

مدیر عامل این بانک نیمه دولتی تصریح کرد: در رابطه با حفظ ارزش پول ملی CBDC ها می‌توانند مؤثر باشند. ما چه بخواهیم و چه نخواهیم مردم به این رمزارزها توجه کرده و در حال ورود به بازار رمز ارز هستند و اگر بانک مرکزی وارد عمل نشود، ممکن است حفظ ارزش پول ملی ضربه ببیند.

وی با تأکید بر اینکه CBDC ها در بستر بلاکچین عرضه می‌شوند، خاطرنشان کرد: امکان استفاده همزمان از CBDC به عنوان پول رایج ملی صادره از بانک مرکزی و رمزارزهای رایج در دنیا وجود دارد اما بانک مرکزی می‌تواند با CBDC در مدیریت نقدینگی به صورت فعال وارد شود.

لله گانی افزود: در مقابله با رمزارزها که هر روز در حال گسترش هستند و ایراداتی دارند، باید فعالانه‌تر عمل کرد. البته در سطح کشور برای ماینینگ رمز ارزها مجوزهایی صادر شده ولی برای نقل و انتقالات آن و نقد کردن رمز ارزها دستورالعملی نداریم.

وی تأکید کرد: باید بتوانیم ریال را در قالب رمز ارز منتشر کنیم و در قراردادهای دوجانبه با کشورهای همسایه از این ابزار استفاده کنیم؛ CBDC ها نیازی به سوئیفت ندارند و حتی به بلاکچین جهانی نیز نیاز نیست. بانک مرکزی ایران در حال راه اندازی CBDC است و از آنجایی که بلاکچین یک بستر و شبکه جهانی است، که مانند سوئیفت و مخابرات می‌توان از آن استفاده کرد، می‌توانیم به سمت استفاده از CBDC ها در بستر بلاکچین داخلی حرکت کنیم. این بستر مختص کشور ماست و در حوزه قراردادهای بین المللی می‌توانیم از ظرفیت بلاکچین داخلی استفاده کنیم.

حرمت بانک مرکزی را می‌شکنند

رئیس کل اسبق بانک مرکزی نیز  ضمن اشاره به شروط استقلال بانک مرکزی، گفت: حرمت بانک مرکزی و سیستم بانکی توسط کسانی که به کارکردها و اهمیت بانک مرکزی واقف نیستند با بدترین کلمات شکسته می شود.

 محمدحسین عادلی امروز در حاشیه سی و یکمین همایش بانکداری اسلامی در محل بانک مرکزی در حال برگزاری است، اظهار کرد: اولین سمینار بانکداری اسلامی را برگزار کردم و خوشحالم که این سمینار هر ساله برگزار می‌شود که ثمراتی هم داشته و امیدواریم ثمرات بیشتری داشته باشد.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی افزود: در مورد دو نکته می‌خواهم صحبت کنم؛ یک نکته در مورد بانکداری اسلامی و دیگری در مورد استقلال بانک مرکزی. هدف ما از بنیان گذاری سمینار بانکداری اسلامی، تبیین و تکامل مسائل مربوط به بانکداری اسلامی ذکر شده در قانون بانکداری بدون ربا، بود. تکامل بانکداری اسلامی نیز در دو نکته است؛ نکته اول اینکه باید مفاهیم جدید پولی در مسائل مربوط به بانکداری اسلامی تبیین شود و نکته دوم اینکه ابزارهای جدید در بانکداری اسلامی به وجود آوریم.

وی ادامه داد: در مورد بانکداری اسلامی از همان ابتدا سوالی مطرح کردیم که هنوز هم پاسخی به آن داده نشده است و آن اینکه از نظر فقهی، تفاوت بین پول اعتباری امروز که در دنیا مورد استفاده است با پولی که قبلاً به صورت طلا و مسکوکات بود چیست؟ و با توجه به اینکه این پول اعتباری در برابر تورم قرار دارد، حکمش چیست؟ آیا می‌توان پولی را در یک زمانی گفت ارزشش انقدر است و در زمان دیگری قدری دیگر. آیا ارزش پول می‌تواند نادیده انگاشته شود؟

فقهای شیعه مساله ارزش پول در برابر تورم را حل کنند

عادلی گفت: به هر حال امروز پدیده تورم خصوصاً در کشور ما پدیده بزرگی است؛ امروز دغدغه مردم نگهداری ارزش پولشان است. آیا می‌توانیم همچنان به پس اندازکنندگان که ستون اصلی سرمایه گذاری در کشور هستند بی اعتنا باشیم؟  اگر می‌خواهیم رشد اقتصادی داشته باشیم باید به سرمایه گذاری توجه کنیم. سرمایه گذاری نتیجه پس انداز ملی است و برای رشد کشور باید پس انداز ملی را افزایش دهیم. سیستم بانکی باید ارزش روز پول پس انداز کنندگان را نگهداری و تشویق به پس اندازگذاری کند. وقتی این اقدام انجام نمی‌شود مردم به دنبال ارز و طلا و … می‌روند.

وی افزود: البته در عین حالی که هنوز این مساله از نظر مفاهیم شرعی و فقهی رشد نیافته است در گذشته یک حکمی دادند که اگر کسی به کسی دِین داشته باشد و این دِین را بعد از زمانی بدهد قضات باید این دِین را با شاخص بانک مرکزی اندازه گیری کنند. پس اگر اشخاص بتوانند این کار را انجام دهند چرا بانک نتواند؟ باید برای این موضوع فکری شود.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: این سمینار یک محصول بسیار بزرگی داشت که در بانکداری اسلامی در سطح جهان تحول ایجاد کرد و آن اوراق مشارکت است. با همراهی فقهای شورای نگهبان و علما و کارشناسان بانک مرکزی اوراق مشارکت را به دنیا عرضه کردیم؛ آن موقع هنوز سکوک و … مطرح نبود. فقهای شیعه باید پیشران بانکداری اسلامی باشند و اگر مساله تورم را حل کنند مسلماً در تمام کشورهای اسلامی اثرگذار خواهد بود کمااینکه سکوک و اوراق مشارکت در دنیا مطرح شده است.

به گفته وی، یکی از مسائل کنونی کشور منفی بودن نرخ واقعی سود است که مسائل متعدد در این رابطه داریم.

عادلی در مورد استقلال بانک مرکزی، تصریح کرد: استقلال بانک مرکزی نیاز به شرط لازم و کافی دارد؛ شرط کافی این است که قانونی مترقی برای حفظ استقلال داشته باشیم منتهی این قانون شرط لازم نیست. اگر به بانک مرکزی ژاپن، آلمان، هلند و انگلیس نگاه کنید می‌بینید قانون این بانک‌ها از قوانین کشورهای در حال توسعه از استقلال کمتری برخوردار است یعنی از سیاست گذاران مالی در ارکان تصمیم گیری پولی هم هستند ولی شرط لازم این است که درک صحیحی در بین سیاست گذاران و تصمیم گیران اصلی کشور از کارکرد بانک مرکزی وجود داشته باشد؛ یعنی اگر تصمیم گیران اصلی کشور درک صحیحی از بانک مرکزی نداشته باشند و اهمیت کار بانک مرکزی را ندانند مسلماً قانون هر چه بگوید یا گوش نمی‌دهند یا برای دور زدن قانون میان بر می‌زنند.

وی افزود: در دنیا بانک مرکزی را به دلیل داشتن مهمات مهم از جمله پول به نیروی نظامی تشبیه می‌کنند و برخی هم بانک مرکزی را به قوه قضائیه تشبیه کرده اند. الان حرمت بانک مرکزی و سیستم بانکی توسط کسانی که به کارکردها و اهمیت بانک مرکزی واقف نیستند با بدترین کلمات شکسته می‌شود. آیا همین آقایان جرأت دارند همین حرف‌ها را در مورد ارتش، سپاه و قوه قضائیه بگویند؟ 

عادلی ادامه داد: بنابراین فهم و درکی از کارکرد و اهمیت بانک مرکزی داشته باشید. همچنین داشتن کارشناسان قوی در بانک مرکزی الزامی است و این افراد باید در میان کسانی که دارای معدل و هوش بالایی هستند انتخاب شوند و ابتکار عمل داشته باشند.

رئیس کل اسبق بانک مرکزی گفت: همچنین باید قانون جدیدی تدوین شود. در قانون هم باید به یک موضوع توجه شود و آن اینکه چه بخواهید و چه نخواهید مسئولیت بانک مرکزی گردن رئیس کل بانک مرکزی است. در نتیجه باید اختیارات رئیس کل متناسب با این مسئولیت باشد. قانونی نگذارید که رئیس کل انتخاب کنید وچندین شورا هم زیرمجموعه قرار دهیم. پس رئیس کل چه کاره است؟ لذا اگر شما مسئولیت را به رئیس کل بانک مرکزی می‌دهید باید اختیارات لازم هم بدهید.