سهم دلار در پرداخت های بین المللی / قدرت این ارز کاهش یافته است؟

نشست “جایگاه دلار در آینده مناسبات بین‌المللی” با حضور کارشناسان این حوزه در مرکز فابا در حال برگزاری است.

فرهاد نیلی اقتصاددان در این نشست گفت: آمریکا دلار را به عنوان لنگر مبادلات بین المللی معرفی کرد. از ۱۹۲۰ دلار بین معاملات مطرح می شود و تا به امروز این روند ادامه دار شده است. اما مثل هر کالای دیگری که اگر تقاضا باشد عرضه نیز تدواوم پیدا می کند، درباره دلار نیز همین اصل درجریان است.

وی افزود: از ۱۹۸۰ به بعد موج بدهکاری آمریکا در زمینه تولید بالا رفت و این اتفاق باعث شد کشورهای دیگر ذخایر ارزی خود را حفظ کنند. امریکا در سال ۱۹۷۲ رابطه دلار با طلا را قطع کرد و این اتفاق ظرف ۳ روز انجام شد. انتظار می رفت این تصمیم شوک بزرگی به دلار وارد کند اما در عمل این اتاق نیفتاد.

این اقتصاددان خاطرنشان کرد: بعد از ۷۵ سال شاهد هستیم که دلار به عنوان ارز غالب وجود دارد و در بسیاری از تعاملات بین المللی در صدر تراکنش های جهانی دیده می شود.

نیلی در ادمه گفت: دلار معادل خود بازارها را ساخت و موج های متعددی را راه انداخت. سهم دلار انقدر زیاد است که هر بازیگری بتواند مقررات آن را اعمال کند، قادر خواهدبود به یک بازی ساز تبدیل شود.

این اقتصاددان تصریح کرد: وقتی روسیه به اوکراین حمله کرد، همه نهادهای بانکی روسیه تحریم شد. اتفاقی که افتاد این بود که روسیه سهم خود در دلار را کاهش داد. چین هم مثل روسیه مقدار زیادی از دلار خود را به طلا تبدیل کرد.

نیلی افزود: در صورتی پولی که داریم به عنوان پول شناخته می شود که آن اسکناس را قبول کنند. چین تلاش کرد پرداخت به سرمایه گذاران را به یوان تغییر دهد و نتورک افکت را چین شکل داد. بانک مرکزی چین بسیار هوشمنوانه دیجیتال یوان را معرفی کرد.

این اقتصاددادن اشاره کرد: هیچ ابزاری جایگزین نرخ بهره نیست. شرط اول این است که بتوان ارز را با افزایش نرخ بهره کنترل کرد. شرط دوم این است که اگر اقتصاد باز داریم قدرت چانه زنی خود را حفظ کنیم.

نیلی اظهار داشت: چین در اوج قدرت با صبوری رفتار می کند و بنابراین نباید تا زمانی که از تاثیر ابزار خود مطمئن نشدید، طرح خود را رو نکنید. چین در باره fatf هیچ ریسکی را نمی پذیرد. ایران فعلا نتورک افکت ندارد و بنابراین نباید وارد بحث جایگزین ارزی شویم و تا وقتی آن ابزار را نداریم نباید وارد شویم.اگر ما پاسداران ریال نباشیم، پول از نظر کارکردهای مختلف دچار تزلزل می شود که در برخی موارد این اتفاق افتاده است. هر کاری درباره دلارزدایی قرار است انجام دهیم، بهتر است که در اولویت ارزش ریال حفظ شود.

هاشم مولایی معاون بین الملل بانک مرکزی  نیز در ادامه گفت: در تراکنش های بازار فارکس، سهم دلار ۴۴ درصد است.

وی افزود: بحث تحریم ایران و روسیه موضوع دلارزدایی را سرعت داد اما زیرساخت های بانکی چین توسعه چشمگیری دارد و از سال۲۰۰۱ به بعد تعاملات بانکی خود با کشورها را گسترش می دهد تا در زمان رسیدن به بحران از آن استفاده کند.

معاون بین الملل بانک مرکزی اشاره کرد: متاسفانه کشور ما طرف حساب چین نیست و باید بررسی شود دلیل این کمبود چیست. چین با ایجاد یک شبکه بانکی در تلاش کاهش سهم دلار در بازارهای جهانی است و این اقدام از ۲۰۰۱ آغاز شده است.

مولایی در ادامه گفت: در روابط بین المللی منافع را با همه کشورها می توان بسط داد و داشتن ارتباط با یک کشور منافاتی با داشتن رابطه با کشور دیگر ندارد و باید همه جانبه این موضوع را سنجید و نباید بی گدار به آب زد.

وی افزود: از منظر فنی بانکی دستمان باز است و در مورد دلارزدایی اقداماتی کردیم و اولین آن پیام رسان سوئیفت است.ولی در مورد پیام رسان می توان از چندین ابزار استفاده کرد. نکته بعدی این است که در بانکداری بین الملل مهم ترین ابزار شبکه است و باید به آن برسیم. ما می توانیم با شبکه ای از ارزها کار کنیم و تصور اینکه فقط یک ارز باید استفاده شود را تغییر دهیم.