تلنگری به سهامداران و فعالان بورس
یک کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه جلب شدن توجه دولت به بورس، شروع مشکلات این بازار را هم به دنبال داشت، گفت: دولت در بورس در یک بازی هوشمندانه اما غیر حرفه‌ای صرفاً به دنبال تامین نقدینگی بود تا پس از آن احتمالاً بازار را به حال خود رها کند.
محمدباقر خادمی در خصوص وضعیت بازار سرمایه در ایران گفت: برای مدت‌های دراز، بورس فرزند یتیم اقتصاد بود و حداقل تصمیمات در جهت بهبود، معرفی و یا حتی ارتقای زیر ساخت‌ها در قیاس با بازارهای دیگر گرفته می‌شد. اما بازار سرمایه که پر بازده‌ترین بازار مالی ایران در سال ۹۸ بود، توجه دولتِ نیازمند را به خود جلب کرد.
وی با بیان اینکه جلب شدن توجه دولت به بورس، شروع مشکلات این بازار را هم به دنبال داشت، افزود: این توجه مانند ناپدری به ظاهر مهربان که اکنون دست شفقت بر سر فرزند سرد و گرم چشیده اما جوانش می‌کشید بود. در همان ابتدا دولت، شاپور محمدی رئیس سازمان بورس را که همگام با اهداف خود نمی‌دید، تحت فشار مجبور به استعفا کرد تا راه برای سیاست‌هایش هموار شود.
خادمی ادامه داد: نخستین مرحله از سیاست دولت برای ترغیب و آشنایی مردم با بورس، آزاد‌سازی سهام عدالت بود که در ابتدای اردیبهشت اتفاق افتاد و با کمی تاخیر صندوق واسطه‌گری مالی یکم با عنوان «دارا یکم» پذیره‌نویسی شد. به این ترتیب حرکت بازار با پیشتازی گروه بانکی آغاز شد.
طعمه در تیررس، بورس در اوج
این کارشناس بازار سرمایه با بیان اینکه همزمان با شروع رشد بورس، تبلیغات نیز به حداکثر رسید و از ابزارهای مختلف برای تحریک مردم به سرمایه‌گذاری، استفاده شد خاطرنشان کرد: بحث تجدید ارزیابی دارایی‌ها و اخبار پیرامون صندوق دوم‌ای تی اف با عنوان پالایش یکم، سبب تحرکات در مجموعه‌ی بازار با رهبری گروه پالایشی شد و بسیاری از مردم بدون کمترین شناخت، دارایی‌های خود را نقد کردند و پس‌اندازهای‌شان را به جریان انداختند تا برای رسیدن به رویای در دسترس، در بورس سرمایه‌گذاری کنند.
وی افزود: سیل ورود نقدینگی کمک کرد تا دولت با فروش و عرضه سنگین سهام، ارقام قابل توجهی تامین نقدینگی کند. با این وجود حجم بالای ورود پول به بازار نابالغ سبب شد بسیاری سهام با حباب قیمتی مواجه شوند. سرعت رشد بورس به اوج خود رسید و شاخص کل که سال را نزدیک به ۵۰۰ هزار واحد آغاز کرده بود، رشدی سه برابری را در کمتر از چهار ماه تجربه کرد!
خادمی اظهار کرد: افزایش ارزش و حجم معاملات در زمانی کوتاه به حدی بود که سایت تی اس‌ای و سامانه‌ی معاملاتی کارگزاری‌ها، گاهی اوقات عملا از دسترس خارج می‌شد و بحران به حدی زیاد شد که دو زمان معاملاتی متفاوت برای گروه‌های مختلف بازار اختصاص داده شد.
خزان فرزند خوانده
وی ادامه داد: بورس نقل همه محافل شده و به حدی توجه مردم را به خود جلب کرده بود که سایر کسب و کارها با مشکل مواجه شده بودند؛ از اختلال و استعفا در مشاغل مختلف تا تعطیلی واحدهای اقتصادی برای فعالیت در بورس.
خادمی خاطرنشان کرد: افتخارات رشد بورس هر روز به اسم کسی ثبت و چه عکس‌های یادگاری که با سبزی شاخص کل گرفته و چه رکوردها که در کانال‌های خبری مدام به روز و بازتاب داده می‌شد. با این وجود رشد بی‌محابای بورس نگرانی بسیاری از جمله فعالان بورس و اقتصاد دانان را در پی داشت تا جایی که ۲۵ پژوهشگر مالی در نامه‌ای به رئیس‌جمهوری خطرات رشد سریع بازار را متذکر شدند که البته با واکنش‌های بسیار روبه‌رو شد.
این کارشناس بازار سرمایه تصریح کرد: کم‌کم انتقادات از نحوه‌ی مدیریت دولت در بورس بیشتر و روند قیمتی سهام و اثرات مستقیم و غیر مستقیم آن بر وضعیت سایر بازارهای مالی و احتمال ایجاد تورم در کالاها، سبب نگرانی حاکمیت شد.
وی در ادامه با بیان اینکه در حالی که از سرعت رشد بازار می‌کاست، اخبار ضد و نقیض از لغو پذیرش صندوق پالایش یکم شنیده شد گفت: اختلاف بین وزارت اقتصاد و وزارت نفت بر سر نحوه عرضه، علنی و با مخالفت وزارت نفت بر سر انجام عرضه که البته پس از اندکی تکذیب شد، بازار با فشار فروش مواجه شد.
خادمی افزود: تلنگر به سهامداران و فعالان بورس برای عدم اعتماد به دولت که در یک بازی هوشمندانه اما غیر حرفه‌ای صرفا به دنبال تامین نقدینگی بود تا پس از آن احتمالا بازار را به حال خود رها کند، نگرانی‌های زیادی ایجاد کرد که سبب افزایش عرضه شد. این در حالی بود که به تازگی رئیس‌جمهوری با دعوت مجدد از مردم به بازار سرمایه از آنها خواست همه چیز را به بورس بسپارند.
مرثیه‌ای برای یک رویا
این کارشناس بازار سرمایه ادامه داد: با بروز نخستین نشانه‌ها از عدم مسولیت‌پذیری دولت در قبال اتفاقات بورس، در ادامه اخبار بدتری نیز به بازار تزریق شد.اکنون که دولت به اهدافش در بورس دست یافته و اختلافات در مورد روند بازار به حداکثر رسیده بود، سیاست‌های بازدارنده اتخاذ شد!
وی در خصوص سیاست‌های بازدارنده دولت در بورس گفت: الزام به افزایش شدید شناوری سهام، محدودیت اعتباری سهامداران و محدودیت خرید سهام توسط صندوق‌ها و بانک‌ها از جمله این سیاست‌ها بود. یه این ترتیب تیر خلاص برای توقف بورس شلیک شد. اما مشکل زمانی بیشتر شد که هیچ راهکاری برای مدیریت بازار در زمان اصلاح داده نشد.
خادمی خاطرنشان کرد: با اوج گرفتن بی‌اعتمادی و ناامیدی، عرضه‌ها شدت گرفت. تا جایی که بسیاری از سهام بازار در صف فروش قفل شدند و اصلاح به ریزش تبدیل شد. در این میان سیاست‌های غلط از جمله ایجاد فضای دو قطبی در بازار و حمایت از گروه‌هایی خاص سبب ایجاد هر چه بیشتر تنش و بی‌اعتمادی شد. همه‌ی این‌ها در حالی بود که بازارهای موازی با رشدی خیره‌کننده و عجیب همراه بودند و برخی تحلیلگران معتقد بودند که این موضوع نتیجه‌ی مدیریت غلط و فرار نقدینگی از بازار سرمایه است.
وی تأکید کرد: آخرین شاهکار مدیریتی دولت که منجر به سقوط قیمتی سهام شرکت‌های سود محور شد، الزام فولاد سازان به عرضه محصولات در بورس کالا با نرخ دستوری بود که با تهدید آنها به افزایش نرخ خوراک بحرانی‌تر شد و سپس با تکذیب و تغییر در سیاستگذاری، ظاهرا به اتمام رسید. در این میان اختلاف مجدد دولتی‌ها و در این مورد خاص، اختلاف بین وزارت صمت و اقتصاد و همچنین انتقاد وزیر اقتصاد از وزارتخانه مذکور و همچنین نقش بانک مرکزی در ایجاد تنش و افت شدید در بازار سرمایه، قابل توجه و مؤید این موضوع بود که تصویر بورس برای دولت شباهت به شکاری تصادفی برای یک شکارچی گرسنه داشت و ناشی‌گری در اهمیت موضوع، به نقاشی بر کتیبه‌ی تاریخی می‌مانست.
وی ادامه داد: به هر ترتیب نوش‌داروهای پس از مرگی که در ادامه توسط مجلس، سازمان بورس و دولت اتخاذ شد هیچ‌گاه نتوانست امید و اعتماد را به بازار برگرداند. البته احتمالا خود این نهادها نیز در اثرگذاری این نوش‌داروها کم‌تردید نباشند! در هر حال تداوم افت بازار در چند ماه اخیر و ریزش بیش از ۵۰ درصدی بسیاری سهام در کنار کاهش شدید ارزش صندوق‌های‌ای تی اف، بیش از پیش مردم را از بازار ترساند و باعث شد زمان بازگشت به بازار توسط عامه مردم دورتر از همیشه به نظر برسد.
ارسال نظر