وظیفه اصلی رئیس جدید بورس چیست؟

باوجود شناخته‌ شدن بازار سرمایه و توجه بیشتر به آن در دو سال اخیر، رییس سازمان بورس و اوراق بهادار طی ۱۰ ماه گذشته، دو بار تغییر کرده است. شاپور محمدی در فرودین ماه سال جاری و حسن قالیباف اصل در روز پایانی دی ماه، استعفا دادند. استعفاهایی که شاید به دلیل فراز و نشیب‌های بازار سهام، التهاب در بازار و اتخاذ سیاست‌های اشتباه بود. بسیاری دلیل استعفای شاپور محمدی را، اختلاف نظر وی درخصوص برخی از مقررات با مسئولان و اصرار وزیر اقتصاد برای دمیدن در حباب بورس می‌دانند. قالیباف اصل نیز دلیل استعفای خود را فراهم نشدن شرایط اعلامی جهت حمایت از صنایع، بازار سرمایه و سرمایه‌گذاران، اقدامات سیاسی، ورود غیر حرفه‌ای و بیش از حد اشخاص و مسئولان به مباحث بازار سرمایه اعلام کرد.

بازار سرمایه از ابتدای سال جاری تا اواسط مردادماه با استقبال بی‌سابقه‌ای از سوی سرمایه‌گذاران مواجه شد و این استقبال، رکوردشکنی شاخص را به دنبال داشت. اما این توجه و رکوردشکنی، در ادامه عواقبی منفی برای بورس به دنبال داشت و بسیاری از سهامداران خرد، زیان فراوانی را متحمل شدند. تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس تا جایی پیش رفت که بنابر برخی از اخبار و ادعاهای مطرح‌شده در شبکه‌های اجتماعی مختلف، مردم اقدام به فروش خانه، ماشین و سایر دارایی‌های خود می‌کردند تا بتوانند در بورس سرمایه‌گذاری کنند.

یکی از بازارها برای تامین مالی دولت و جبران کسری بودجه، بازار سرمایه است و این تامین مالی از طریق روش‌هایی مانند انتشار اوراق، عرضه سهام دولتی، و... است. بدیهی است حضور هرچه بیشتر سرمایه‌گذاران و فعالان در بازار سهام به نفع دولت خواهد بود. به همین دلیل بود که روزهای اوج بازار سرمایه، شاهد تشویق مردم به سرمایه‌گذاری در بورس از سوی مسئولان، بخصوص مسئولان دولتی بودیم. اما این ترغیب کردن افراد به ورود به بازار سهام، تنها به ضرر بسیاری از مردم شد و پس از اینکه حجم قابل توجهی از سرمایه‌های سهامداران خرد از دستشان رفت، هیچ‌گونه پاسخگویی از سمت مدیران دولتی، وزارت اقتصاد، سازمان بورس و... صورت نگرفت.

حواشی زیاد بورس در ماه‌های اخیر، اختلافات سیاسی، تصمیمات نادرست و اتخاذ سیاست‌های اشتباه، برخورد دو وزارتخانه در موضوع ETF و... تنها اعتماد سهامداران حقیقی را که به سختی به دست آمده بود، از میان برد و نتیجه این سلب اعتماد در چند ماه گذشته، خروج حجم چشم‌گیر پول اشخاص حقیقی از بازار سهام بود.

باوجود اینکه بورس در کشور ما سازمانی مستقل محسوب می‌شود، اما نحوه اداره این سازمان در ماه‌های اخیر شباهتی به یک سازمان مستقل نداشته و میتوان گفت به یک سازمان شبه دولتی تبدیل شده است. این امر، استقلال بازار سرمایه را تا حد زیادی زیر سوال می‌برد و بازگشت اعتماد سهامداران به میزان بسیاری به حفط این استقلال بستگی دارد.

چند ماه اخیر، اخبار و حواشی مرتبط با بازار سرمایه تا حدی بالا رفت که موجب برخورد دولت و مجلس و دخالت‌های سیاسی در این بازار شد. بسیاری از نمایندگان مجلس از عملکرد وزارت اقتصاد و دولت درخصوص بهبود وضعیت بازار سهام انتقاد کردند و دولت نیز از مجلس خواست تا در موضوعات تخصصی بورس دخالت نکند.

پس از استعفای قالیباف اصل، بسیاری از کارشناسان و فعالان بازار سرمایه اعتقاد داشتند که رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار نباید از میان اشخاص دولتی انتخاب شود. اما باوجود تمام حواشی بازار در ماه‌های اخیر، انتظارات سرمایه‌گذاران، از میان رفتن سرمایه و اعتماد مردم، نقدهای مجلس و...، محمدعلی دهقان دهنوی که در جایگاه معاون وزیر اقتصاد در حال فعالیت بود، به عنوان رییس جدید سازمان بورس انتخاب شد. وی در اولین اقدام خود، با جلسه‌ای را با شرکت های حقوقی آغاز برگزار کرد. اما سوال اصلی اینجاست که چه اقداماتی باید در اولویت رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار قرار گیرند؟

بدیهی است یکی از اصلی‌ترین اقدامات رییس جدید باید حول محور دفاع از سهامداران خرد قرار گیرد، تا اعتماد از دست‌رفته مردم بازگردد. تا حد ممکن دخالت‌های سیاسی را در بازار سرمایه کاهش دهد تا بورس به عنوان ابزاری برای دولت مورد استفاده قرار نگیرد. در حقیقت، محمدعلی دهقان دهنوی به عنوان رییس جدید سازمان بورس و اوراق بهادار باید با برخی از سیاست‌های اشتباه دولت و به خصوص وزارت اقتصاد و شرکت‌های حقوقی وابسته به آن مقابله کند.

یکی از اصلی‌ترین نارضایتی‌ها در ماه‌های اخیر، اعتراض به رفتار شرکت‌های حقوقی بوده است. درصورتی که بخش نظارت سازمان بورس و به خصوص رییس جدید با برخی از اقدامات اشخاص حقیقی برخورد نکند، وضعیت بازار سرمایه به حالت عادی باز نخواهد گشت.

میتوان گفت تصمیم‌گیری‌های ناگهانی و خلق‌الساعه برخی از مسئولان سازمان بورس و دولت، تضاد کاملا مشهود در سیاست‌های اعلام‌شده، نظرات غیرکارشناسی و... از جمله عوامل اصلی ایجادکننده وضعیت نامناسب در بازار سهام بوده است. باید دید رییس جدید سازمان بورس تا چه میزان توانایی مدیریت و کنترل چنین موانعی را دارد و از ایجاد مشکلات جدید جلوگیری خواهد کرد. باوجود اینکه دهقان دهنوی از مسئولان دولتی بوده است، شاید چنین انتظاری بعید به نظر برسد، اما امید می‌رود که وضعیت بازار سرمایه رو به بهبود رود.