۲۵ درصد تسهیلات بانک‌ها راهی بورس شد

توضیحات مدیرکل اعتبارات بانک مرکزی هرچند نشان می‌دهد که رقم واقعی رشد تسهیلات دهی بانک‌ها کمی کمتر از این نرخ و حدود ۸۶ درصد بوده است، اما بخش مهمی از این رشد تحت تاثیر تسهیلات پرداختی بانک‌ها به کارگزاری‌ها برای اعطای اعتبار به سهامداران انجام شده است. به گفته صادقی در ۹ ماه ابتدای سال ۹۹ بانک‌ها ۱۴۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات از طریق کارگزاری‌ها به بورس تزریق کرده‌اند که این مقدار حدود ۲۵ درصد از کل تسهیلات اعطای در ۹ ماهه ابتدای سال است.

میرمحمد صادقی، در خصوص چرایی رشد چشم‌گیر تسهیلات بانکی اینگونه توضیح داده است:

سمات: راه‌اندازی سامانه سمات موجب تعدیلی نسبی در تسهیلات شده است. در سامانه سمات، باید براساس قالبی که تعریف شده است تسهیلات اعطایی را گزارش شود. این روش گزارش‌دهی و اصلاح اطلاعات باعث شده ارقام تسهیلات افزایش یابد. البته در کل فقط ۸ تا ۹ درصد بر رقم تسهیلات تاثیر مثبت داشته است.

بنابراین با توجه به بهبود روش‌های گزارش‌گیری، اطلاعات تسهیلات پرداختی در ۹ ماهه اول سال ۱۳۹۸ از ۶۲۶ هزار و ۲۷۰ میلیارد تومان به ۶۵۶ هزار و ۷۰ میلیارد تومان تعدیل شده است که با اعمال این تعدیل، رشد تسهیلات پرداختی طی ۹ ماهه ابتدای سال ۱۳۹۹ نسبت به دوره مشابه سال قبل از ۹۴.۸ به ۸۵.۹ درصد می‌رسد.

تسهیلات کرونایی: یکی از دلایل رشد تسهیلات پرداختی بانک‌ها، تسهیلات یک میلیون تومانی خانوارها بوده که یک بار ۲۱ هزار میلیارد تومان و در دور دوم ۷.۵ هزار میلیارد تومان پرداخت شده است. در مجموع بیش از ۲۸ هزار میلیارد تومان وام یک میلیون تومانی کرونایی پرداخت شده است.

حمایت از بنگاه‌های آسیب دیده از کرونا: بحث بعدی بنگاه‌هایی بود که به دلیل کرونا دچار مشکل شده بودند. بیش از ۳۸۰ هزار واحد بنگاهی با ۶۵۶ هزار نفر شاغل ۸۳۰۰ میلیارد تومان تسهیلات بانکی دریافت کردند.

وام ودیعه مسکن: یکی دیگر از اقدامات حمایت از مستاجران خاص بود که حدود ۱۹۸ هزار نفر به میزان ۴۱۵۲ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کردند. (پس بیش از ۴۱ هزار میلیارد تومان به کل تسهیلات اعطایی بانک‌ها از محل وام ودیعه مسکن، تسهیلات کرونایی و حمایت اقتصادی از بنگاه‌های آسیب دیده بوده است.)

بازار سرمایه: در شهریور ماه باتوجه به رونق بازار سرمایه، بخشی از تسهیلات هم از طریق بانک‌ها به کارگزاری‌های بورسی پرداخت شد. حدود ۱۴۸ هزار میلیارد تومان تسهیلات به بازار سرمایه تزریق شد. در واقع کارگزاری‌ها این تسهیلات را در قالب اعتبار به افراد داده و برای آنها سهام خرید کردند. نه اینکه برای خودشان خرید کنند. این هم یکی از دلایل رشد محسوس تسهیلات اعطایی در امسال بوده است.

بنابراین چنانچه رقم تسهیلات (مستقیم) پرداختی بابت کرونا و همچنین آثار ناشی از افزایش تسهیلات پرداختی به شرکت‌های کارگزاری مزبور از کل تسهیلات پرداختی طی ۹ ماهه ابتدایی سال ۱۳۹۹ خارج شود، رشد از ۸۵.۹ درصد به ۶۲.۹ درصد تعدیل خواهد شد.

سپرده قانونی بانک‌ها: بخشی از وام کرونایی از منابع بانک‌ها و بخشی هم از محل آزادسازی قسمتی از سپرده قانونی بانک‌ها بوده است. البته کاهش یک سومی سپرده قانونی تاثیر محسوسی بر امکان تامین مالی این بخش‌ها و افزایش تسهیلات بانکی داشت.