دو هفته سرنوشت ساز برای بورس / بازار صعودی می‌شود؟

روند معاملات اسفند نشان از فشار فروش در همه نمادهای بازار دارد. چند ماهی می‌شود که بازار سرمایه در بیشتر مواقع قرمزپوشی نماد‌ها را به رخ سهامداران می‌کشد. پیشی گرفتن حجم فروش نسبت به تقاضا فضای ملتهبی را در بازار به وجود آورده این در حالی است که بر اساس سنت همه ساله بازار سرمایه، شرکت‌های بورسی در آخرین ماه سال برای تامین مالی اقدام به عرضه سهام خود می‌کنند اما شرایط امسال بسیار متفاوت از سال‌های گذشته رقم خورده است.

تغییر سیاست‌گذار بورسی به امید عبور از بحران فعلی بازار هم تاکنون نتوانسته سرمایه‌گذاران این بازار را از صف نشینی در سمت فروش منصرف کند. اگر چه بعد از روی کارآمدن رئیس جدید اقداماتی برای بهبود وضعیت نگران‌کننده بورس تهران انجام گرفته اما به باور فعالان بورسی، مشکل بازار سهام با این سیاست‌ها نه تنها رفع نمی‌شود بلکه گره آن کورتر نیز خواهد شد. سیاست‌گذار هراز گاهی دست به اقداماتی برای بازگشت رونق به بازار می‌زند. اقداماتی که تا این لحظه نتوانسته جریان منفی معاملات را خنثی و امیدواری سرمایه‌گذاران را به دنبال داشته باشد. اما وضعیت تا چه زمانی به این شکل ادامه خواهد داشت؟ کارشناسان متغیرهای تاثیر‌گذار در بازگشت رشد به داد و ستدهای تالارهای شیشه‌ای را منوط به اجرای قوانین و حذف محدودیت‌هایی می‌دانند که سیاست‌گذار حاضر به اجرای آنها نیست. این در حالی است که اقدامات اخیر سازمان در هفته گذشته نیز با توجه به انتهای سال کاری ممکن است کارآیی چندانی نداشته باشد.

سازمان بورس در اقدامی برای جلوگیری از اعتراضات سرمایه‌گذاران این بازار، صندوق‌ها را ملزم به بالابردن وزن سهام در سبد دارایی‌های‌شان کرد با این حال اقدام مذکور اعتراض برخی مدیران این صندوق‌ها را به دنبال داشت؛ چراکه سبب فشار بیشتر به شرکت‌هایی می‌شود که در ۷ ماه گذشته به موجب سیاست‌های دستوری سازمان مجبور به خرید سهام در قیمت‌های بالا شدند و در مقابل از فروش آنها ممانعت به عمل آورد. غافل از آنکه این شرکت‌ها که عمدتا در زمره صندوق‌های سرمایه‌گذاری قرار می‌گیرند، سرمایه بخشی از سرمایه‌گذاران خرد را در اختیار دارند که تصمیم‌ گرفتند به شکل منطقی یعنی به‌صورت غیرمستقیم در این بازار پرریسک فعالیت کنند.

ضمانت کسب بازدهی ۲۵ درصدی برای سهامداران خرد تازه‌وارد با پرتفوی کمتر از ۱۰ میلیون تومان از دیگر تدابیر سیاست‌گذار برای باز کردن پای سرمایه‌گذاران به بورس بود اما این ترفند نیز با اما و اگرهای فراوانی مواجه است و مشخص نیست سهامدار تا چه زمانی از آن استقبال کند از این رو بازار سهام در روزهای پایانی سال در بلاتکلیف‌ترین حالت ممکن به سر می‌برد و نحوه چرخش معاملات به سمت صعودی شدن نیازمند عوامل متعددی است.

احتمال برگشت صعودی بازار

مهدی افنانی، کارشناس بازار سرمایه: در جریان معاملات دومین هفته اسفند ماه به نظر می‌رسید با وضع برخی قوانین حمایتی از سهامداران خرد و کاهش نرخ سود بین بانکی نزول شاخص متوقف شود اما این تغییرات نتوانست سد راه صف‌نشینی سهامداران در چنین شرایطی شود اما با توجه به حمایت‌های سازمان از برخی سهم‌ها و سهامداران خرد به نظر می‌رسد در صورت تداوم حمایت‌ها در هفته جاری بازار سرمایه با کمترین نوسانات به کار خود ادامه دهد. افزایش قیمت جهانی نفت، افزایش قیمت جهانی فلزات و انجام معاملات محصولات فولاد در سقف قیمت بورس کالا این سیگنال را به بازار می‌دهد که از هفته آینده بازار حداقل در سهم‌های شاخص محور (فلزات و پالایشی‌ها) صعود قیمت را تجربه کند به گونه‌ای که وضعیت قیمت این سهم‌ها وارد فاز جدیدی از رشد خواهد شد. یکی از موضوعات مهمی که در ۳-۴ ماه اخیر بورس تهران را با شوک‌های پی در پی مواجه کرد بی‌توجهی سهامداران به نرخ‌های جهانی کامودیتی‌ها و افزایش قیمت جهانی نفت بود، اما با توجه به تغییر برخی سیاست‌گذاری‌ها و در آن سوی مرزها افزایش قیمت‌های جهانی، دادوستدهای شاخص سازها با تغییرات مثبتی مواجه خواهد شد. اگرچه این شرایط ممکن است با کمی تاخیر برای سهم‌های کوچک نیز رخ دهد. بر این اساس می‌توان گفت از این هفته استارت رشد بازار زده می‌شود و این وضعیت می‌تواند تا عید نوروز نیز تداوم داشته باشد. عرضه و تقاضا مهم‌ترین متغیر تاثیرگذار در صعود قیمت‌ها است. برخلاف پیش‌بینی‌های بنیادی، بازار حتی در کف قیمت‌ها هم نتوانست به صعود خود ادامه دهد اما با توجه به کاهش قیمت سود بین بانکی می‌توان امید زیادی به برگشت بازار داشت.

خروج موقتی از بازار سرمایه

پیمان حدادی، تحلیلگر بورس: بازار سرمایه چند ماه است که با نوسانات منفی بسیاری دست به گریبان است و سیاست‌گذاران بورسی برای بهبود وضعیت این بازار با چالش‌های بسیاری مواجهند. سیاست‌گذار برای عبور از بحران فعلی دست به هر اقدامی می‌زند با واکنش منفی سرمایه‌گذاران رو به رو می‌شود. با این اوصاف نمی‌توان از کنار برخی متغیرهای تاثیرگذار بر روند بازار گذشت. با توجه به اینکه روزهای کمی تا پایان کار بازار سرمایه در سال جاری باقی مانده به نظر می‌رسد بازار به سمت ریسک‌گریزی حرکت کند و سرمایه‌گذاران رغبت چندانی برای خرید جدید نداشته باشند از این رو پیش‌بینی می‌شود در هفته جاری شاهد فروش و نوسان در محدوده‌های خاص باشیم اما همچنان کفه فروشنده و عرضه نسبت به خریدار سنگین تر خواهد بود. ابهامات لایحه بودجه نیز به وضعیت نابسامان بازار سرمایه دامن زده است و اگر تا پایان فروردین تکلیف لایحه بودجه و سیاست خارجی کشور مشخص شود، سهامداران با تغییرات عمده‌ای در وضعیت بورس مواجه می‌شوند و پول زیادی به سمت این بازار می‌آید.همه این اتفاقات در حالی است که تا پایان سال تغییری در دامنه نوسان ایجاد نشود.

مهم‌ترین مشکل فعلی بازار سهام در این روزها عرضه و تقاضاست.اجرای مصوبه شورای عالی بورس در مورد تخصیص ۳ درصدی سهم به صندوق‌های سرمایه‌گذاری با درآمد ثابت اگر در بازار خرد سهام انجام شود کمک بزرگی به افزایش تقاضا خواهد کرد اما اگرقرار باشد این صندوق‌ها به‌صورت بلوکی آن ۳ درصد را جبران کنند وضعیت مساعدی به نفع تقاضا پیش نخواهد آمد. از سوی دیگر عدم الزام سهامداران به تسویه اعتبارات از سوی کارگزاری‌ها نیز می‌تواند در این مقطع ازنوسانات بازار بکاهد و منجر به کاهش عرضه شود.

روند متعادل بازار

رسول رحیم‌نیا، کارشناس بازار سهام: نگرانی سهامداران از ادامه معاملات بازار سهام به اوج خود رسیده و باید دید سیاست‌گذار چه تدابیری برای حل بحران فعلی بازار سرمایه می‌اندیشد. دو هفته تا بسته شدن پرونده بازار سهام در سال پر چالش ۹۹ باقی مانده این در حالی است که سهامداران بسیاری همچنان دنبال درهای خروج می‌گردند. حجم عرضه بر تقاضا می‌چربد و مشخص نیست در روزهای آتی بازار با چه موانعی مواجه خواهد شد. معاملات بازار سهام تحت تاثیر چند عامل مهم در هفته جاری انجام خواهد شد. همان‌طور که مشاهده کردیم تغییر دامنه نوسان به دامنه نوسان نامتقارن و دستورالعمل جدید سازمان در مورد صندوق‌های سرمایه‌گذاری نیز نتوانست ناجی بازار شود. اگرچه سیاست‌گذار برای بهبود اوضاع بازار دست به اقداماتی زده اما همان‌طور که در هفته‌های گذشته نیز در موردآن هشدار داده می‌شد، ابلاغ دستورالعمل‌های جدید نیز نتوانست گره بازار را باز کند. اما به نظر می‌رسد در این هفته شاهد معاملات متعادلی از سوی فعالان بورسی باشیم. معاملاتی که نه هر روز منفی باشد و نه هر روز مثبت. واقعیت آن است که بازار سرمایه تحت تاثیر قیمت دلار نوسان می‌کند. این موضوع بارها در بورس تهران تکرار شده و تا تکلیف قیمت دلار در بودجه مشخص نشود، متغیرهای خارجی بر بازارسرمایه بیشترین اثرگذاری را خواهد داشت. تعویق بررسی FATF نیز پیامد منفی بر بازار سهام می‌گذارد و قدرت برنامه‌ریزی و ریسک را از سرمایه‌گذاران سلب می‌کند. در حال حاضر بسیاری از شرکت‌های فعال در بورس برای تامین نقدینگی پایان سال اقدام به فروش سهام می‌کنند بر همین اساس پیش‌بینی می‌شود بازار رشد چندانی را در روزهای آتی به خود نبیند و سیاست‌گذار بورسی نیز نتواند با استفاده از اهرم فشار بر حقوقی‌ها نسبت به عدم عرضه، وضعیت مطلوبی را رقم بزند اما شرایط موجود حاکی از آن است که در این هفته وضعیت معاملات سهام شاخص‌ساز بهتر از سهام کوچک باشد.