نقدشوندگی بورس فدای دامنه نوسان؟

ببیش از دو ماه است که دامنه نوسان در بازار سرمایه از حالت متقارن خارج و به منفی دو و مثبت شش درصد تغییر کرده و قرار است از چهارشنبه منفی دو به منفی سه تبدیل شود. تصمیمی که در شرایط خاص بازار سرمایه گرفته شد و هرچند سایه آن بر سر نقدشوندگی بازار سنگینی می‌کند اما بسیاری از صاحب نظران آن را ترمزی برای ریزش هیجانی بورس می‌دانند.

چراغ قرمزهای پی در پی بازار سرمایه در اواخر سال گذشته مسئولان را بر آن داشت تا دست به تغییر قوانین این بازار بزنند و بر این اساس قرار شد دامنه نوسان از ۲۵ بهمن ماه ۱۳۹۹ از مثبت و منفی پنج درصد به مثبت شش و منفی دو درصد تغییر کند. در واقع از حالت متقارن خارج و به حالت نامتقارن درآمد.

دامنه نوسان چیست؟

دامنه نوسان پایین‌ترین تا بالاترین قیمتی است که در آن دامنه، طی یک یا چند جلسه‌ رسمی معاملاتی بورس، نرخ سهم می‌تواند نوسان داشته باشد و برای جلوگیری از آشفتگی در بازار محدودیت نوسان نرخ اوراق بهادار وجود دارد.

تغییر دامنه نوسان از متقارن به نامتقارن در بازار سرمایه کشور اتفاق بی‌سابقه‌ای بود که با هدف تعادل بخشی به بازار سرمایه اعمال شد و طبق آخرین مصوبه شورای‌عالی بورس، قرار است دامنه نوسان از چهارشنبه، اول اردیبهشت به مثبت شش و منفی سه درصد افزایش یابد.

هرچند این تغییر به نوعی ترمز هیجان منفی در بازار را کشید اما به نوعی نقدشوندگی بازار سرمایه که مهم‌ترین ویژگی این بازار محسوب می‌شود زیر سوال رفت؛ چرا که برای مثال، سهمی ۱۵۰۰ تومان نرخ دارد اما عده‌ای اعتقاد دارند که این سهم ۱۳۰۰ تومان می‌ارزد. بنابراین باید نرخ سهم کاهش یابد تا خریدار پیدا کند.

اما محدود کردن دامنه منفی باعث می‌شود سهم روی نرخ ۱۴۰۰ تومان ثابت بماند. در این شرایط نه فروشنده می‌تواند سهم را با نرخ پایین تر بفروشد (حتی اگر اعتقاد داشته باشد سهم با نرخ پایین تر می‌ارزد) و نه خریدار با نرخ ۱۴۰۰ سهم را می‌خرد. این فرآیند باعث کاهش نقدشوندگی بازار می‌شود.

این درحالی است که بسیاری از صاحب نظران بر این باورند که بازار سرمایه تحت تاثیر ابهامات موجود در شرایط اقتصادی و سیاسی کشور از جمله نرخ دلار، وضعیت مذاکره با امریکا، انتخابات ریاست جمهوری و... است و به همین دلیل نمی‌توان گفت دامنه نوسان نامتقارن تصمیم ۱۰۰ درصد نادرستی به شمار می‌آید.

دو روی سکه دامنه نامتقارن

در این راستا، روزبه شریعتی - تحلیلگر بازار سرمایه - درمورد دامنه نوسان نامتقارن  گفت: دامنه نوسان نامتقارن و دامنه منفی دو یا سه درصد باعث می‌شود سهم‌ها اصلاح نرخ نداشته باشند و برای ریسک پذیرهایی که با وجود ابهامات می‌خواهند سهمی بخرند، جذابیت نرخ نداشته باشند.

وی ادامه داد: بسیاری از سهم‌ها با نرخ یک ماه پیش خود معامله می‌شوند. من نمی‌خواهم از این تصمیم حمایت کنم یا با آن مخالفت کنم. اما این تصمیم بر اساس منطقی که گرفته شد، تصمیم درستی بود، زیرا در بازاری که از روند منطقی و نرمال خود خارج شده و رفتار توده‌ای به خود می‌گیرد می‌تواند اتفاقات زیادی رخ دهد.

ایم تحلیلگر بازار سرمایه با بیان اینکه اگر دامنه نوسان منفی پنج درصد باقی می‌ماند، بازار نقدشوندگی داشت اما باعث ریزش غیرمنطقی بسیاری از سهم‌ها می‌شد، اظهار کرد: این اتفاق در همه جای دنیا منطقی است.