بورس عامل تورم نیست

دکتر حجت قندی، از اقتصاددانان جوان و موفق ایرانی مقیم امریکا است. حجت قندی پس از دریافت مدرک کارشناسی مهندسی برق از دانشگاٌه امیرکبیر، با توجه به علاقه‌مندی به رشته اقتصاد به تحصیل در این رشته پرداخت و مدرک کارشناسی ارشد اقتصاد از موسسه عالی پژوهش در مدیریت و برنامه‌ریزی دریافت نمود.

سپس برای ادامه تحصیل عازم امریکا شد و دکترای اقتصاد خود را از دانشگاه ویرجینیاتک به پایان رساند. وی هم‌اکنون به تدریس اقتصاد در دانشگاه «واشنگتن‌اند لی» (Washington & Lee University) اشتغال دارد.

قندی دیشب در کلاب هاوس فعالان بازار سرمایه حضور یافت و به دغدغه‌های فعالان بورس ایران و پاسخ داده و نوع مدیریت دولت امریکا و ایران را در بازار سرمایه دو کشور مورد مقایسه قرار داد. در این اتاق بورسی، فعالان بازار سرمایه مانند قاسم حقانی نسب، دکتر جعفر عزیزی، دکتر علی صادقی، مهرداد خالقی، رضا عسگری، دکتر سعید مشکانی و وحید بلالی دبیر بورس خبرگزاری بازار حضور داشتند.

ارزش‌گذاری بر اساس pبهe به صورت تنهایی اشتباه است، در بورس امریکا هم این میزان همیشه پایین نیست، مثلا pبهe شرکت تسلا نزدیک به ۶۰۰ است و شرکتی در بورس امریکا وجود دارد که این میزان ۴ است و شرکتی است که این میزان عدد ۲۰ است، pبهe همیشه تابع نرخ بهره است و نمی‌تواند معیار دقیقی برای ارزش سنجی بازار سرمایه باشد، صنایع مختلف شرایط مختلفی دارند

قندی معتقد است دولت امریکا و فدرال رزرو همیشه نگاهی به بورس دارند، بورس در سیستم اقتصاد امریکا مانند تب سنج است، دولت امریکا همیشه غیر مستقیم از این بازار حمایت می‌کند، بازنشستگان امریکا در بازارهای سهام و بدهی از طریق صندوق‌های بازنشستگی سرمایه‌گذاری می‌کنند، دولت در امریکا هیچ وقت نرخ در بازار سهام را تعیین نمی‌کند و به عنوان داور بازار سرمایه را رصد می‌کند، سیاست‌های پولی و مالی امریکا به این نحو نیست که دولت امریکا سهامدار شرکتی باشد.هر دولت امریکا قطعا خوشحال می‌شود که وضعیت بازار بورس بهتر باشد.

دکتر حجت قندی: به نحوه قیمت‌گذاری ارز در ایران بسیار مشکوکم این نحوه قیمت‌گذاری از کجا آمده است؟، با توجه به سوابق حتی اگر تحریم برداشته شود بعید می‌دانم که نرخ ارز به زیر ۲۰ هزار تومان برسد

قندی در پاسخ به این سوال که افراد سرمایه دار از بورس پولدار شده‌اند یا؟، گفت: بازار ایران اکنون از اقتصاد ایران بسیار فاصله گرفته و حتی اعتقاد دارم امریکا هم تا حدی از اقتصاد بازار فاصله گرفته است، پول افراد خیلی ثروتمند به چرخه اقتصاد باز می‌گردد، کسب ثروت باید در بازار آزاد و زمین بازی عادلانه ایجاد شود و خلق پول برای افراد حقیقی هیچ مشکلی ندارد به شرطی که این خلق ثروت از راه رانت و فساد نباشد و از طریق راه‌های مشروع به‌دست بیاید.

در ادامه دکتر جعفر عزیزی از کارشناسان ارشد بازار سرمایه گفت: کشوری مانند ایران در طی ۱۰ سال گذشته به اندازه ۱۰۰ میلیارد دلار به مردم یارانه داده است و تاسف بار است بدانیم کل ارزش بازار سهام ایران ۲۰۰ میلیارد است، بازار سهام ایران بسیار کوچک است و این که عده‌ای معتقدند بازار سرمایه ایران حباب است بسیار اشتباه است این بازار به اندازه بیش از ۱۰ برابر امروز ارزش داشت. این که عده‌ای می‌گفتند بورس ایران حباب است بسیار غلط است وقتی فردی در بورس ایران سرمایه‌اش چند برابر شود فرد دیگری سهم وی را می‌خرد، اقتصاد یک کشور مانند یک چرخه طبیعی است و پول هیچ وقت در یک بازار مانند سرمایه باعث خلق پول نمی‌شود.

اینکه نرخ دلار در ایران به زیر ۲۰ هزار تومان برسد به علت رشد پایه پولی در ایران بعید است این در واقعیت رخ بدهد

دکتر حجت قندی در پاسخ به سوالی گفت: این که می‌گویند ایران کشوری با منابع بسیار زیاد است درست است اما ثروت ایران مردم و جوانان و کارشناسان ایران هستند، سطح آگاهی و فرهنگ ایرانیان بسیار بالا رفته است، در روستاهای ایران بسیاری تحصیلات دانشگاهی دارند، ایران آماده پیشرفت جهانی است و این پیشرفت چند مانع دارد که از همه مهم‌تر تحریم است، اگر اقتصاد ایران به ریل اصلی خود برسد ایران جایگاهی بسیار بالایی نسبت به الان خواهد داشت، بورس ایران هم مانند اقتصاد آماده رشد وحشتناک است، باید ایران به سمت به روز شدن فناوری‌ها و صنعت پیش برود و روابط خارجی با کشورهای شرقی و غربی می‌تواند این زمینه را بسیار آماده کند.

حجت قندی در پاسخ به این سوال که آیا بورس می‌تواند مانع رشد تورم شود یا خیر گفت: مطمئن نیستم، حجم پول را بازار سرمایه کم و زیاد نمی‌کند این کار را بانک مرکزی انجام می‌دهد، تورم در ایران به علت بی‌نظمی در کنترل پول توسط بانک مرکزی است و عملکرد بانک مرکزی در طول ۴۳ سال گذشته در ایران به هیچ وجه خوب نبوده است. تورم دراز مدت بالا در ایران ریشه‌اش پولی است، کشور ایران در معرض نوسانات سیاسی و اقتصادی مانند تحریم و نرخ نفت است و وقتی که نوسانات شدید رخ می‌دهد، دولت سیاست انقباضی پیدا نکرده و بانک مرکزی را مجبور به چاپ پول بدون پشتوانه می‌کند و این عامل تورم زا است. بانک مرکزی باید استقلال داشته باشد تا بتواند سیاست علمی در پیش بگیرد، بورس تنها می‌تواند در کوتاه مدت تورم را کنترل کند.

وی درباره نرخ دلار به ریال گفت: اینکه نرخ دلار در ایران به زیر ۲۰ هزار تومان برسد به علت رشد پایه پولی در ایران بعید است این در واقعیت رخ بدهد، مذاکره ایران و امریکا مانند بازی کردن می‌ماند، بازیگرهای عمده‌ای مانند ایران و امریکا در مذاکره وجود دارد اما بازیگران متعدد منطقه‌ای و داخلی در مذاکرات وجود دارد، ایران باید سعی کند تحریم‌ها را با نگاه ملی بردارد و قضیه بین احزاب ایران و امریکایی نباشد.

یکی از فعالان بازار سرمایه از دکتر قندی پرسید، نرخ ارز باعث رشد بازار سرمایه در سه سال اخیر شد، بزرگترین ابهام در بازار سرمایه کاهش نرخ ارز است که برخی معتقدند نرخ ارز به زیر ۲۰ هزار تومان رسیده و شاخص کل می‌تواند به ۸۰۰ هزار واحد نزول کند، گفت: به نحوه قیمت‌گذاری ارز در ایران بسیار مشکوکم این نحوه قیمت‌گذاری از کجا آمده است؟، با توجه به سوابق حتی اگر تحریم برداشته شود بعید می‌دانم که نرخ ارز به زیر ۲۰ هزار تومان برسد.

حجم پول را بازار سرمایه کم و زیاد نمی‌کند این کار را بانک مرکزی انجام می‌دهد، تورم در ایران به علت بی‌نظمی در کنترل پول توسط بانک مرکزی است و عملکرد بانک مرکزی در طول ۴۳ سال گذشته در ایران به هیچ وجه خوب نبوده است

دکتر جعفر عزیزی هم در این باره گفت: در ۲۰ سال گذشته دولت‌های ما اگر درآمد نفتی بالایی داشته‌اند سعی کرده‌اند نرخ ارز را مصنوعی پایین بیاورند، اما زمانی که کل نقدینگی کشور ۱۰۰ میلیارد دلار است، دولت دیگر مایل نیست نرخ ارز را به صورت مصنوعی کنترل کند، واردات خیلی از کالاها ممنوع است و این تقاضای ارز را به شدت پایین آورده است، میل به خروج ارز در این شرایط وجود ندارد.

دکتر قندی گفت: ارزش‌گذاری بر اساس pبهe به صورت تنهایی اشتباه است، در بورس امریکا هم این میزان همیشه پایین نیست، مثلا pبهe شرکت تسلا نزدیک به ۶۰۰ است و شرکتی در بورس امریکا وجود دارد که این میزان ۴ است و شرکتی است که این میزان عدد ۲۰ است، pبهe همیشه تابع نرخ بهره است و نمی‌تواند معیار دقیقی برای ارزش سنجی بازار سرمایه باشد، صنایع مختلف شرایط مختلفی دارند، نکته بعد این است که تحلیل اقتصاد بر اساس نرخ ارز بسیار اشتباه است و یکی از آسیب‌های اقتصاد ایران معیارسنجی بر اساس نرخ ارز است.