جمله عجیب روحانی درباره بورس

سال ۹۹ سالی تاریخی برای بازار سهام بود؛ سالی که با صعود تاریخی شاخص که به مدد فضاسازی دولت اتفاق افتاد، تعداد سهامداران از ۵ میلیون نفر به بالغ بر ۵۰ میلیون نفر رسید و از پیر و جوان و زن و مرد، دارا و ندار را پای معامله کشاند. آنهایی که نقدینگی و پس اندازی داشتند، براحتی سرمایه شان را روانه بازار کردند و آنها که نداشتند هم با فروش ماشین یا فرش زیر پای زن و بچه یا حتی با قرض گرفتن، سعی کردند خودشان را از سود روزانه ۵ درصدی که مدیران ارشد دولت هر کدام به نوعی، تضمینش می‌کردند، بهره مند کنند.

آن روزها تمامی اعضای کابینه بسیج شده بودند تا با تبلیغات اغواکننده در مورد بازار سرمایه و دائمی نشان دادن سوددهی تاریخی آن، همه منابع مالی کوچک و بزرگ را به سمت این بازار بکشانند تا برای جبران کسری بودجه کمتر دست به استقراض از منابع بانک مرکزی بزنند و شرکتهای دولتی بتوانند با فروش سهام در قیمت‌های غیرواقعی و حباب‌دار، به کمک دولت بیایند.

حجم تبلیغات و حمایت‌های همه جانبه مسئولان ارشد دولت و حتی برخی اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام تأثیر خود را گذاشت و کار به جایی رسید که هر فردی در دورافتاده‌ترین نقاط ایران برای دریافت کد سهامداری، حاضر شد جان خود را کف دست بگیرد و در روزهای اوج کرونایی به دفاتر پیشخوان دولت مراجعه و در سامانه سجام به عنوان یک سهامدار ثبت نام کند.

همزمان که دولت مشغول تهییج مردم برای سرمایه گذاری هرچه بیشتر در بورس بود، شرکتهای خصولتی خارج از چارچوب‌های معمول بازار، مشغول فروش سهام خود با قیمت‌های نجومی به مردم بودند.

رویه غلط دولت در حالی بود که کارشناسان زیادی درباره رشد غیرعادی شاخص و ثبت روزانه ۵ درصد سود، هشدار و دولت را از رویه‌ای که در پیش گرفته بود حذر می‌دادند اما دولت به این هشدارها وقعی ننهاد و شرکتهای خصولتی برای جولان دهی در بازار و فروش سهام با قیمت‌های حبابی به مردم مشغول کسب درآمد از بازار بودند. سهامی که بدلیل هجوم مردم به بازار سهام و افزایش شدید تقاضا برای خرید سهام رشد چند برابری کرده بودند؛ رشدی که مبتنی بر هیچ منطق کارشناسی نبود.

وزیر اقتصاد هم هفته گذشته صراحتاً اعلام کرد دولت برای جبران کسری بودجه ترجیح داد به جای استقراض از بانک مرکزی، از مردم قرض بگیرد!

در روزهای اوج بازار سهام در سال گذشته، بازدهی بازار به ۴۶ درصد رسید اما همانگونه که کارشناسان و اهل فن، پیشتر هشدار می‌دادند، این حباب در تیرماه با تلنگر صندوق پالایشی یکم از بین رفت و بازاری که از فروردین تا تیرماه ۱۳۹۹ به ترتیب ۳۶، ۳۹، ۳۲ و ۴۶ درصد بازدهی داشت، بازدهی اش در مرداد ۹۹ به ۸ درصد تنزل کرد.

با وجود افت شدید شاخص، بازهم دولتمردان از سخنان فریبنده خود دست برنداشتند؛ تا جایی که حسن روحانی ۱۹ مرداد ماه و در شرایطی که روند نزولی بازار بسیاری از سهامداران را نگران کرده بود، گفت: با شرایطی که بورس نشان می‌دهد اوضاع بهتر خواهد شد؛ مردم باید همه چیز را به بورس بسپارند.

بررسی‌های کارشناسی انجام شده بر اساس آمار ارائه شده از سوی سازمان بورس و اوراق بهادار نشان می‌دهد بیشترین بازدهی بازار سهام مربوط به تیرماه ۹۹ با ۴۶ درصد و کمترین بازدهی مربوط به آبان ماه سال ۹۹ با بازدهی ۲ درصدی بوده است؛ ضمن اینکه بازدهی بازار سرمایه در فروردین ماه ۱۴۰۰ به ۷ درصد و در اردیبهشت ماه امسال به ۳ درصد رسیده است.

با این وجود و علیرغم آنکه بسیاری از سهامداران بویژه سهامداران خرد اصل سرمایه شان تحت سیاست‌های غلط دولت در بازار سهام، طی سال گذشته از بین رفت، دولتمردان حاضر نیستند مسئولیت اشتباه خود را بپذیرند.

روحانی ۲۹ اردیبهشت ماه امسال با تاکید بر اینکه دولت در دوران کرونا، بازار سرمایه را به اوج رساند، گفت: بازار سرمایه مخصوص عده‌ای از شرکت‌ها بود که در یک گوشه‌ای کار می‌کردند. بازار سرمایه‌ای که همه مردم حضور پیدا کنند، ۵، ۱۰ و ۱۵ میلیون نفر در این بازار سرمایه فعال هستند، ما بازار سرمایه‌ای با این قدرت نداشتیم که اکنون بسیاری از پروژه‌های مهم و بزرگ را به جای بانک بازار سرمایه به میدان می‌آید… البته بازار سرمایه، فراز و نشیبی هم دارد و دولت فقط باید بازار سرمایه را یاری و کمک کند، و هیچ وقت در این بازار مداخله نمی‌کند، بازار سرمایه به دولت مربوط نیست چرا که یک بازار آزاد است و مربوط به شرکت‌ها و مردم است.

البته مقصود رئیس جمهور از «بازار سرمایه، فراز و نشیبی هم دارد» دود شدن سرمایه بسیاری از سهامداران و از بین رفتن هزاران میلیارد تومان اصل سرمایه مردم بود.

بر اساس برآوردها ارزش بازار بورس تهران در پایان معاملات ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ به ۴ هزار و ۹۹۳ هزار میلیارد تومان رسیده است. این درحالی است که بازدهی شاخص کل در اردیبهشت ۱۴۰۰ برابر با ۴.۸- درصد بوده؛ در حالیکه در کل سال گذشته ۱۵۵ درصد بوده است.

همچنین شاخص کل هم وزن نیز بازدهی ۶.۱- درصدی در ۳۰ روز منتهی به ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ داشته است؛ در حالیکه در سال ۹۹ معادل ۱۴۸ درصد بوده است.