بورس در شرایط حساس / روند نزولی تمام می‌شود؟

عواملی از این دست سبب شد تا در روز گذشته افت ناچیز شاخص کل بورس این نماگر را به سطح یک‌میلیون و ۱۴۱ هزار واحدی سوق دهد؛ افتی که در این روز ناشی از کاهش ۳۲/ ۰ درصدی میانگین وزنی قیمت سهام بود. این طور که به نظر می‌آید تمامی این رخدادها بازار سرمایه را وارد فازی انتظاری کرده که قرار گرفتن در آن می‌تواند در هفته‌های پیش رو احتمال تشدید صف نشینی به‌خصوص در طرف فروش را کاهش دهد.

معاملات بازار سرمایه در دومین روز هفته از روزهای قبل متفاوت نبود. در این روز هم مانند روز شنبه شاخص کل بورس تهران اندکی نسبت به روز قبل از آن  عقب‌نشینی کرد تا فراتر رفتن از سطح یک میلیون و ۲۰۰ هزار واحدی آن در هاله‌ای از ابهام باقی بماند. این طور که به نظر می‌آید همسو با تخفیف یافتن فشار عرضه در بورس و فرابورس و سایر عوامل بیرونی نظیر آرامش بازارها و معلق ماندن برجام، همه چیز برای قرار گرفتن بازار در یک روند خنثی فراهم شده است.

کف انتظاری سهام

همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز به آن اشاره شد، ترس از افت بیشتر قیمت در حال حاضر در میان معامله‌گران و سرمایه‌گذاران خرد نسبت به گذشته کاهش یافته است. دلیل این کاهش نه صرفا افزایش خوش‌بینی به آینده بازار بلکه در افت بسیاری که از سال گذشته تاکنون در قیمت‌ها رخ داده به وجود آمده است.

نماگر اصلی بورس در روز یکشنبه در حالی به سطح  یک میلیون و۱۴۱هزار  واحدی رسید که در سال گذشته همین موقع شاخص در سطح یک میلیون و۱۹۰هزار واحدی جا گرفته بود. همین امر نشان می‌دهد که نه تنها سطح از دست رفته ۲میلیون و ۱۰۰هزار واحدی در میانه معاملات مردادماه بلکه حتی جایگاه قبلی بورس در سال گذشته نیز هم اکنون در دسترس نیست.

این در حالی است که در طول همین مدت دماسنج بورس تهران حتی کانال یک‌میلیون و۹۵هزار واحدی را هم به خود دیده است. بنابراین طبیعی است که در شرایط کنونی ریزش بیشتر قیمت‌ها در این بازار امر چندان مورد انتظاری نباشد. به هر روی اما کف مورد انتظار سهام چه در این سطح باید چه در سطحی پایین‌تر نکته قابل‌توجه این است که سایر شرایط آنچنان که در گذشته به زیان بازار سهام بود، هم اکنون به ضرر این بازار نیست.

فرجام نامعلوم برجام

یکی از عوامل موثر بر بازار سهام همین مذاکرات برجامی شکل گرفته میان ایران و قدرت‌های جهانی پیرامون بازگشت ایالات متحده به برجام است که بر خلاف انتظارات بازار به شدت طولانی شده؛ در طول این مدت گفت و گو‌ها میان طرفین توافق جامع اقدام مشترک نتوانسته‌ است افقی روشن برای اجرایی شدن تعهدات قدرت‌های غربی نسبت به ایران و متعاقبا بازگشت ایران به تعهدات اتمی موضوع برجام ارائه کند. این در حالی است که حالا و پس از گذشت چند ماه نشانه‌ای از به ثمر نشستن این مذاکرات به بیرون درز نکرده است. همین امر نکته‌ای است بسیار خوشایند برای بازار سهام که حداقل می‌تواند در فصل مجامع به دلیل به زیر نکشیدن قیمت دلار از ریسک افزایش عرضه در این بازار بکاهد. همان‌طور که در گزارش‌های پیشین نیز مفصلا شرح داده شد از آنجا که افت قیمت ارز تاثیر دفعی بر کاهش ریالی درآمد شرکت‌ها دارد انتظار می‌رود که کاهش بهای دلار با سرعت بیشتری نسبت به اثرات مولد افزایش ارتباط با قدرت‌های جهانی بر قیمت سهام اثر بگذارد. در واقع می‌توان این‌طور بیان کرد که آنچه هم اکنون میان عایدی آتی گشایش دیپلماتیک با عواقب کوتاه‌مدت آن تضاد ایجاد کرده قیمت دلار است و اگر کاهش تورم انتظاری در بازار ارز در موقع مقتضی با بازارگردانی در این بازار متناسب نباشد احتمال افزایش عرضه در بورس امری به کل منتفی نخواهد بود.

نکات بازار

فارغ از توضیحات کیفی اما بررسی تحولات دیروز بازار می‌تواند تصویر دقیق‌تری از نحوه نگاه فعالان بازار نسبت به احتمالات پیش‌رو ارائه دهد. داد و ستدهای روز یکشنبه در شرایطی خاتمه یافت که در طول این روز سیمانی‌ها پس از افشای اطلاعات نوع الف که در روز شنبه  روی سامانه کدال قرار داده بودند مجددا به چرخه معاملات بازگشتند و با استقبال خریداران نیز مواجه شدند. این‌طور که به نظر می‎‌آید قرار است هزینه ۱۲ درصدی ورود سیمان به بازار آزاد از خریداران اخذ شود. آن‌طور که روز گذشته عبدالرضا شیخان دبیر انجمن صنفی کارفرمایان صنعت سیمان به رسانه‌ها گفته بود.

این تغییر نرخ «به معنی افزایش نرخ سیمان نیست بلکه سیمانی‌ها وارد بازار خرده فروشی شده اند و قصد دارند بازار را تنظیم کنند.» به گفته وی «کارخانه هایی که وارد فروش در بازار آزاد شدند هزینه هایی متحمل می‌شوند به همین دلیل ۱۲ درصد کارمزد برای این منظور در نظر گرفته شده است.» به هر ترتیب در روز یکشنبه اوضاع سیمانی‌ها در بازار سهام خوب بود. اکثر معاملات این گروه روز گذشته با عملکرد مثبت به کار خود خاتمه دادند و قیمت‌های پایانی نیز در این روز به جز در تعداد انگشت شماری از نمادها به سقف مجاز نزدیک‌تر بودند. در این روز همچنین نمادهای بانکی و پالایشی نیز با افزایش تقاضا مواجه شدند که همین تغییر را نیز می‌توان در چارچوب مشخصات بازارهای دارای روند خنثی تحلیل کرد. اما خودرویی‌ها را شاید بتوان مهم‌ترین نمادهایی دانست که سبب بازگشت بازار از میانه معاملات شدند و نگذاشتند که شاخص کل با عملکرد منفی تری نسبت به روز قبل خاتمه یابد.

تغییرات ارقام بورسی

معاملات روز یکشنبه در حالی خاتمه یافت که ارزش معاملات خرد در این روز پس از ۹ روز مجددا به زیر ۲ هزار میلیارد تومان سقوط کرد. در این روز اما به موازات این کاهش، پول حقیقی‌ها نیز با شدت کمتری از بازار یاد شده خارج شد. بر این اساس خالص فروش حقیقی در روز یکشنبه به ۱۷۷ میلیارد تومان رسید. که نسبت به افزایش این رقم در نخستین روز هفته تا حدودی امیدوار کننده است. اما نکته امیدوار کننده‌تر بورس در روز یاد شده افزایش نیافتن تعداد صف‌های فروش نسبت به روزهای گذشته است که فرض تضعیف عرضه در بازار سهام را در روزهای پیش رو تقویت می‌کند.

در پایان معاملات روز اخیر از مجموع ۳۰۷ نماد بورسی تنها ۳۶ درصد دارای صف فروش بودند که ارزش آن نیز از ۱۳۶۲میلیارد تومان فراتر نمی‌رفت. میزان صف‌های خرید نیز در روز یاد شده تنها به ۴ درصد از کل نمادهای معامله شده محدود ماند. ارزش صفوف این نمادها از ۱۷۰ میلیارد تومان فرا‌تر نمی‌رفت.