بورس ایران در آستانه تحول شگفت انگیز

در تاریخ ۲۲ خرداد ۱۴۰۰ حمیدرضا مومنی، مشاور رئیس جمهور و دبیر شورای عالی مناطق آزاد و ویژه اقتصادی خبر از فراهم شدن مقدمات راه اندازی بورس بین الملل در کیش داد که قرار شد به تصویب شورای عالی بورس برسد.

به جهت اینکه راه اندازی این بازار با ابهاماتی مواجه است، برای بررسی ساز و کار این بازار با چند تن کارشناسان این حوزه گفت و گو کرده ایم.

افزایش حضور فعال سرمایه گذاران ایرانی با راه اندازی بورس بین الملل

احسان رضاپور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که بورس بین الملل چیست؟، اظهار کرد: قطعا ایده‌ بین المللی کردن بورس به تعبیر ساده‌تر گسترش گستره‌ تامین مالی و بازارسازی به فراتر از مرز‌های ملی و جغرافیایی، ایده‌ای جسورانه و البته پر از چالش و مزیت است.

او افزود: در ساده‌ترین تعریف و نگاه قرار است که ملیت سرمایه گذاری را فرا مرزی کنیم و دیگر به منابع مالی داخلی محدود نباشیم. اگر بخواهیم یک طبقه بندی اولیه و ساده از کارکرد‌های بورس بین المللی ارائه کنیم می‌توان گفت، بورس بین المللی جایی است که، سهام شرکت‌های ایرانی به سرمایه گذاران خارجی عرضه می‌شود و آن‌ها در مدیریت شرکت‌های ایرانی مشارکت می‌کنند.

او بیان کرد: بورس بین الملل بازاری برای فروش محصولات ایرانی در همه‌ صنایع به صورت خرد و عمده به مشتریان خارجی و بازاری برای ارتباط تعاملی و متقابل با بورس سایر کشور‌ها و حضور فعال‌تر سرمایه گذاران ایرانی در بازار‌های مستعد است.

کارشناس بازار سرمایه افزود: بنابراین بورس بین المللی ایران محلی برای تعامل راحت‌تر با بستر‌های سرمایه گذاری در دنیا است.

رضاپور در پاسخ به این پرسش که هدف اصلی بورس بین الملل چیست؟، گفت: تسهیل کنندگی و بستر سازی معاملات از مهمترین اهداف تشکیل بورس بین الملل و همچنین کنترل و کاهش مناقشات بین المللی و منطقه‌ای است. بورس بین الملل می‌تواند در کنار سایر بورس‌های فعال در ایران خلاء جذب سرمایه گذاران خارجی را پوشش داده و موجبات توسعه‌ سریع‌تر را فراهم کند.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که شرط موفقیت بورس بین الملل چیست؟، اظهار کرد: توسعه و انتقال فناوری، از طرف دیگر جذب سرمایه گذاران خارجی و فعال، قطعا توسعه‌ همکاری‌های چند جانبه را فراهم خواهد کرد. فضای رقابتی به فضای تعاملی بهتری تبدیل می‌شود و فرصت‌های کسب و کار بیشتری پیش روی شرکت‌ها قرار می‌گیرد. به طور مثال، در صورتی که سرمایه گذارانی حرفه‌ای وارد شرکت‌های ایرانی شوند قطعا رفع مشکلاتی که شاید توسط نیرو‌های داخلی ممکن نباشد و یا ممکن بودن آن هزینه‌ زیادی طلب کند، آسان‌تر خواهد شد.

او بیان کرد: در صورتی که بستر مهیا شود می‌توان شرکت‌های تامین کننده‌ قطعات را به سهامداری ترغیب کرد، بدین نحو که شرکت‌های تامین کننده‌ قطعات در همه‌ بخش‌های اقتصادی تمایل به حضور در ترکیب سهامداری شرکت‌های ایرانی داشته باشند عملا زنجیره‌ تامین، تولید، انتقال دانش و فناوری وضعیت بهتری پیدا خواهد کرد. همچنین حضور شرکت‌های پخش بزرگ در صنعت غذایی می‌تواند موجب صادرات بیشتر محصولات ایرانی به بازار‌های جهانی شود.

کارشناس بازار سرمایه افزود: کار کردن با زبان بین المللی و آشنایی با مکانیسم‌های آن می‌تواند باعث بهبود عملکرد و توسعه‌ داخلی شود، یکی از الزامات فعالیت در بازار بورس بین الملل، آشنایی با زبان بین المللی تجارت است و طبیعتا بسیاری از ارتباطات آن بر محور زبان بین المللی و استاندارد تجارت انجام می‌شود. این امکان باعث می‌شود علاوه بر تجربه‌ روش‌های نوین مبتنی بر استاندارد‌های جهانی، به قدرت و صحت این مکانیسم‌ها بیشتر پی ببریم و در جهت تصحیح قوانین و مکانیسم‌های داخلی از آن‌ها بهره جوییم.

او ادامه داد: در گذشته با تبدیل استاندارد‌های ناقص داخلی به استاندارد گزارشگری IFRS در بانک‌ها دیدیم که چگونه وضعیت سیستم بانکی و گزارشگری آن‌ها بهینه و شفاف‌تر شد؛ لذا با بین المللی شدن بورس عملا چنین تجربه‌هایی را فراوان خواهیم داشت.

کاهش تورم به کمک جذب سرمایه‌های خارجی

رضاپور در خصوص یکی دیگر از راهکار‌ها در جهت موفقیت بورس بین الملل گفت: جذب سرمایه‌ خارجی یعنی کمتر تحریک کردن عوامل تورم زا. یکی از مهمترین راهکاری تامین مالی به طوری که تورم سنگین ایجاد نکند جذب سرمایه‌ خارجی است. در اقتصادی مانند، اقتصاد ایران که تغییر آرمان‌های داخلی برای تامین مالی و یا گردش هدفمند سرمایه عمدتا به افزایش تورم مخرب می‌انجامد، یکی از بهترین و کم عارضه‌ترین روش‌های تامین مالی، سرمایه گذاری خارجی است.

او بیان کرد: از طرف دیگر مناطق آزاد در ایران از نظر قانون و رعایت استاندارد‌ها شرایط آسان تری دارند و با توسعه‌ این مناطق عملا قدرت صادراتی ایران به صورت تصاعدی رشد خواهد نمود و بی شک با تامین بیشتر ارز وضعیت کلی اقتصاد مطلوب‌تر می‌شود.

کارشناس بازار سرمایه اظهار کرد: یکی از بزرگترین مشکلات ما در ایران تجربه کردن، تجربه‌ کشور‌های دیگر است و عملا، ساز و کار حرفه‌ای و مداومی وجود ندارد تا ما بتوانیم از تجربیات ارزشمند شرکت‌های پیشرو در این زمینه استفاده کنیم. با ایجاد سهولت برای حضور شرکت‌ها و سرمایه گذاران خارجی در بورس بین المللی عملا این مشکل تا حدودی حل می شود و به شرط مدیریت درست قطعا باعث توسعه‌ سریع ایران خواهد شد.

او تصریح کرد: سرمایه گذاران خارجی باعث تولد شرکت‌های چند ملیتی می‌شوند، یکی از مهمترین دستاورد‌های مشارکت سرمایه گذاران خارجی در شرکت‌های ایرانی، چند ملیتی شدن یک شرکت است. در اقتصاد این مفهوم بر همگان آشکار است که اگر می‌خواهیم یک شرکتی را سال‌های زیادی زنده نگهداریم به طوری که عمر شرکت محدود به عمر موسسین یا مالکین آن نباشد، بایستی شرکت‌ها را سهامی کرد. تبدیل شرکت‌ها از سهامی خاص و یا شخصی به شرکت‌های سهامی عام عملا باعث می‌شود با تغییر ساختار مالکیتی آن عملا عمر شرکت دیگر به عمر مالکان محدود نباشد.

بورس بین الملل چه مشکلاتی دارد؟

رضاپور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، مهم‌ترین دغدغه‌های بورس بین الملل ایران چیست؟گفت: یکی از مهمترین مشکلات و دغدغه‌های بورس بین الملل ایران، مشکلات تحریم و عدم اقبال سرمایه گذاران خارجی برای حضور در ایران است.

او تاکید کرد: لازم به ذکر است که، رویکرد اساسی تشکیل چنین بورسی تا حدودی مقابله با تحریم‌ها می‌تواند باشد و ایجاد این بستر عملا می‌تواند به یکی از بازو‌های قدرتمند اقتصاد مقاومتی و مبارزه با تحریم‌ها تبدیل شود. می‌توان با جذب سرمایه گذاران کوچکتر گام‌های ابتدایی را برداشت و در ادامه با رشد این بازار و جذب سرمایه گذاران بزرگتر، به هدف نهایی رسید.

او بیان کرد: شرط موفقیت بورس بین المللی در دو بخش خلاصه می‌شود، ساز و کار‌های داخلی در ایران بسیار منسجم و اعتماد آفرین باشد تا بیشترین جذب امکان پذیر شود و مشکلات داخلی باعث عدم اقبال نشود، با مشاوره‌ تخصصی در زمینه‌ حقوق بین المللی و بخصوص حقوق تجاری، ساز و کار‌هایی که می‌تواند برای سرمایه گذاران خطر آفرین باشد را شناسایی و مدیریت کرد، سرمایه گذارانی شناسایی شوند که در حال حاضر ارتباط زیادی با کشور‌های تحریم کننده‌ ایران نداشته باشند و عملا نسبت به خطر تحریم توسط آمریکا بی تفاوت باشند.

کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که آیا در دیگر کشور‌ها بورس بین الملل وجود دارد؟، تشریح کرد: پذیرفته شدن و فعالیت یک شرکت در بازار سهام چند کشور نیازمند ساز و کار و ارتباطات بین المللی است. پس با توجه به موارد مطرح شده می‌توان ادعا کرد که بسیاری از کشور‌ها از این نوع بورس استفاده می‌کنند و در آینده نیز توسعه‌ بیشتری در این حوزه، شاهد خواهیم بود.

رضاپور در خصوص کارکرد‌های بورس بین الملل بیان کرد: ایجاد رینگ‌های بین المللی عرضه‌ مواد خام مانند نفت، سنگ آهن، فولاد و...، ایجاد رینگ‌های بین المللی عرضه‌ مواد با ارزش افزوده‌ بالای پتروشیمی و شیمیایی به صورت خرد و عمده، ایجاد رینگ‌های بین المللی عرضه‌ محصولات کشاورزی و دامی و تسهیل صادرات این محصولات از کارکردهای بورس بین الملل است.

او افزود: ایجاد بازار بورس بین المللی برای فعالیت سرمایه گذاران خارجی در بازار بورس ایران به صورت تسهیل شده و مزایای خاص، ایجاد بستر مناسب برای پذیرش شرکت‌های معتبر ایرانی در بازار‌های بورس سایر کشور‌های هم رده و یا پیشرو در زمینه‌ خدمات مالی و بورس از دیگر مزایای این بورس است.