پشت پرده گرانی سیمان / بورس مقصر است؟

نهم خردادماه امسال در نخستین روز عرضه سیمان در بورس کالا، ۲۹ هزار و ۷۰۰ تن از این محصول به فروش رفت و طلسم ورود این صنعت به بورس کالا بعد از کش و قوس‌های فراوان شکسته شد که این عرضه با استقبال خوبی از سوی تولیدکنندگان این صنعت ومصرف کنندگان مواجه شد، اما با فرار رسیدن قطعی‌های برق و عدم مدیریت خاموشی ها، این صنایع با مشکل روبه رو شدند و تولیدشان کاهش پیدا کرد.

این کاهش تولید سبب شد که برخی از این شرایط پیش آمده استفاده کنند و توپ را در زمین بورس کالا بیندازند.افزایش این فشارها سبب برگزاری جلسه ای در وزارت صمت شد و در این جلسه مقرر شد تا عرضه سیمان به طور موقت و تا زمان تامین برق مورد نیاز واحدهای صنعتی در بورس کالا متوقف شود.

برای روشن شدن این موضوع که آیا بورس کالا سبب افزایش قیمت این صنعت و التهابات اخیر شده بود یا خیر؟ با کارشناسان و مسئولان این حوزه به گفت و گو پرداخته ایم:

احمد جان جان کارشناس بازار سرمایه در رابطه با عرضه سیمان در بورس کالا بیان کرد: حضور سیمان در بورس کالا سبب شفافیت می‌شود این که تعدادی مطرح می‌کنند عرضه سیمان در بورس کالا باعث عدم شفافیت می‌شود، علمی و واقعی نیست.

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با اظهار اخیر وزیر صمت درباره این که دلال‌ها در بورس کالا سبب افرایش قیمت چند برابری سیمان شدند گفت: گویا برق قطع نمی‌شود و آسیاب کارخانه‌های سیمان را یک نیروی دیگر به گردش در می‌آورد!

او افزود: در علم اقتصاد موضوعی به عنوان عرضه و تقاضا وجود دارد که هر زمان در سمت عرضه اختلالی ایجاد شود طبیعی است که سمت تقاضا نیز واکنش نشان می‌دهد.

نقش دلال‌ها در برای فشار به بورس کالا با شایعات!

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با علت افزایش قیمت سیمان بیان کرد: بخشی از افزایش قیمت سیمان به دلیل نرخ تورم است. بخش دیگر این افزایش به بالا رفتن قیمت حمل ونقل مرتبط است. قسمتی نیز به اثر گذاری قطعی برق باز می‌گردد. مورد بعدی این که به هر حال شفافیت در بحث مالیات سیمان، دست ۱۵ نفری که در بازار سیمان به دست آنها می چرخد را بسته و تنگ کرده است لذا شاهد شایعه پراکنی‌ها در رابطه با بورس کالا هستیم که بورس کالا سبب افزایش قیمت شده است. سوالی که ایجاد می‌شود این است که آیا همه اقلامی که در کشور گران می‌شوند به دلیل عرضه شان در بورس کالا است؟

او افزود: قول داده شده است که با خروج سیمان از بورس کالا قیمت این محصول کاهش پیدا کند. اول این که چقدر قرار است کاهش پیدا کند و اگر قرار است که به دلیل رانت و قدرتی که دارند برق این صنایع را وصل کنند خوب اکنون که در بورس کالا است برق را وصل کنند تا تولیدکنندگان، سیمان را تولید کنند. این چنین بازار عرضه متعادل می شود و در نهایت قیمت سیمان کاهش پیدا می کند.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: تنها با افزایش عرضه سیمان در بورس کالا مشکل سیمان حل خواهد شد.

عوامل موثر در افزایش اخیر قیمت سیمان

مهدی بیات منش کارشناس بورس کالا در رابطه با عوامل افزایش قیمت سیمان و التهاب اخیر این صنعت بیان کرد: در افزایش اخیر قیمت سیمان و التهاب بازار این صنعت چند عامل موثر بوده است. مهم‌ترین عامل افزایش قیمت سیمان در چند ماه اخیر، توافقی بوده که بین تولیدکندگان و نهاد‌های بالا دستی صورت گرفته و بخش قابل توجه ای از افزایش قیمت توسط تولید کنندگان این صنعت بوده است.

او افزود: عامل دیگر افزایش قیمت، ناشی از انتظار کمبود سیمان به دلیل شعار دولت منتخب برای تولید مسکن است که این موضوع سبب داغ شدن بازار دلالی شده است. یکی از را‌های موثر برای حل این موضوع این است که تولید کنندگان و نهاد‌های نظارتی برای افزایش ظرفیت تولید برنامه ریزی کنند. عامل دیگر افزایش قیمت، قطعی برق بوده است.

این کارشناس بازار سرمایه در رابطه با عرضه سیمان در بورس کالا گفت: عرضه سیمان در بورس کالا نه تنها باعث ایجاد شفافیت می‌شود بلکه کمک می‌کند که سیمان افزایش قیمت خارج از عرف نداشته باشد بنابر این، حضور سیمان در بورس کالا سبب ثبات قیمتی این محصول می‌شود.

سلطان پروری با خروج از بورس کالا!

علیمحمدی کارشناس بورس کالا در این خصوص تصریح کرد: مکانیزم عرضه و تقاضا در بورس کالا سبب کشف قیمت می‌شود. نمی‌شود کم کاری در صنعت برق را با تحمیل قیمت و فشار بر بورس کالا در زمینه سیمان جبران کرد.

این کارشناس بازار سرمایه افزود: خروج سیمان از بورس کالا مشکلات گذشته را برای این صنعت تکرار خواهد کرد و این صنعت مجدد به سلطان پروری باز خواهد گشت.

او در رابطه با خروج از بورس و کاهش التهاب این صنعت گفت: اصلا این گونه نیست که سیمان از بورس خارج و مشکل این صنعت حل شود. بورس آینه تمام عیار صنعت سیمان است و خروج آن از بورس کالا سبب می‌شود فقط جیب عده‌ای خاص پر شود.

بورس کالا هیچ مداخله‌ای در افزایش قیمت سیمان ندارد

محمد حسنی سعدی سخنگوی بورس کالا در رابطه با شرایط و افزایش قیمت سیمان اظهار کرد: بورس کالا هیچ مداخله‌ای در افزایش قیمت سیمان ندارد و صرفا عرضه و تقاضاست که قیمت را در بورس کالا مشخص می‌کند. بر اساس تقاضای صنایع و تولیدکنندگان سیمان، بورس کالا محصول سیمان را پذیرش کرد و در موارد متعدد عرضه شد.

این مقام مسئول گفت: متاسفانه با توجه به قطعی برق صنایع سیمانی کشور، عرضه این محصول محدود شد و با تقاضای بیش از عرضه، قیمت جهش پیدا کرد که البته برخی از این معاملات به دلیل ظنی که در قیمت کشف شده وجود داشت مورد تایید قرار نگرفت. اما طبیعی است که در هر بازاری با کاهش عرضه و ثبات تقاضا قیمت‌ها رشد خواهد کرد.

حسنی سعدی در ادامه افزود: در رابطه با شائبه‌ای که در رابطه با عملیات توزیع از طریق عامل‌های سنتی سیمان طرح می‌شود، می‌توان گفت صنعت سیمان کشور بر اساس سیستم توزیع سنتی که طبق قیمت دستوری دولت بود، ضرر‌های زیادی کرد و از طرفی هم در نهایت سیمان با آن قیمتی که دولت تعیین می‌کرد به دست مصرف کننده نمی‌رسید.

مجلس خواستار ورود کامل سیمان به بورس کالا

مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس گفت: در شرایط فعلی ۹۰ درصد سیمان تولیدی خارج از بورس عرضه می‌شود و تنها ۱۰ درصد سیمان در بورس کالا عرضه می‌شود و ما در مجلس خواستار آن هستیم که ۹۰ درصد باقی مانده هم به این میزان افزوده شود، نه اینکه مسیر را به گونه‌ای برنامه ریزی کنیم که آن ۱۰ درصد هم دیگر در بورس توزیع نشود.

طغیانی ادامه داد: بورس کالا، بازاری رقابتی است و باید شرایط را به گونه‌ای مهیا کنیم که تمامی سیمان تولید شده از طریق بورس به دست مصرف‌کننده برسد چراکه در ساختار سنتی و غیرشفاف، این دلالان هستند که سود اصلی را می‌برند.

این نماینده مجلس در ادامه از نظام توزیع سیمان انتقاد کرد و گفت: نکته دیگری که در موضوع سیمان وجود دارد، بهانه در عرضه نکردن سیمان است؛ در بازدیدی که از یکی از کارخانه‌های بزرگ سیمان داشتم، گفته شد که در این کارخانه ۵۰ هزار تن سیمان آماده تحویل است، اما کامیون داران اجازه نمی‌دهند که سیمان از کارخانه خارج شود! این در حالی است که هر بخش باید کار خود را انجام دهد و متاسفانه سیستم توزیع سیمان بیمار است.

کامیون داران یکی از عوامل التهاب بازار سیمان!

طغیانی اظهار داشت: کامیون داران اعلام می‌کنند که ما باید توزیع سیمان را برعهده داشته باشیم که بنده در نامه‌ای به استاندار مربوطه خواستار پیگیری این موضوع شده‌ام، البته ممکن است این موضوع در برخی دیگر از کارخانه‌های تولید سیمان هم وجود داشته باشد و به نظر می‌رسد که شرایط توزیع اصلاً خوب نیست.

عضو کمیسیون اقتصادی مجلس با تاکید بر اینکه مشکل امروز بازار سیمان و گرانی که به قطعی برق و توزیع نامطلوب برمی‌گردد، گفت: به هیچ عنوان موارد مطرح شده در مورد ارتباط افزایش قیمت‌ها با عرضه این محصول در بورس کالا درست نیست، بلکه علاوه بر مشکل برق، سیستم توزیع ما دچار شلختگی عجیبی است که این موضوع را می‌توانیم، در عرضه مرغ و سایر کالا‌ها هم مشاهده کنیم و تاکید می‌کنم که خارج شدن سیمان از بورس کالا مشکلی را حل نمی‌کند و در طرف مقابل باید این دست محصولات در مکانیسمی شفاف و قانومند یعنی بورس عرضه شود.

با توجه به اظهارات کارشناسان و مسئولان گفتنی است که نقش بورس کالا در فروش سیمان و سایر محصولات کشف قیمت است و بورس کالا در افزایش قیمت این صنعت بی تاثیر بوده است. یکی از را‌های حل این مشکل ورود کامل سیمان به بورس کالا است. که با توجه به جلسه روز گذشته در رابطه با خروج سیمان از بورس کالا نه تنها مشکل این صنعت حل نخواهد شد بلکه مشکلات دیگر را به همراه خواهد داشت و در واقع به جای حل مسئله صورت مسئله پاک شده است و باید گفت خروج این صنعت سیمان از بورس کالا، بازگشت به عقب و رسیدن به قیمت‌های دستوری و پر شدن جیب دلال‌ها بدون درنظر گرفتن منافع کشور و آیندگان رقم خواهد زد.