خرید سهام با وام کار درستی است؟

مهدی قلی پور کارشناس بازار سرمایه در پاسخ به این پرسش که، آیا خرید سهام با اعتبار و یا اخذ وام اقدام مناسبی است؟، اظهار کرد: اخذ اعتبار مثل شمشیر دو لبه است. اگر سرمایه‌گذاری به صورت مناسب انجام شود، مانند اهرم سود سرمایه گذار را چند برابر می‌کند، ولی اگر سرمایه‌ گذاری نتیجه مناسبی نداشته باشد، سرمایه‌گذار علاوه بر پرداخت هزینه‌های اعتبار، اصل سرمایه او نیز دچار زیان می‌شود. به عبارت بهتر، در بازار گاوی (مثبت) اخذ اعتبار و در بازار خرسی (منفی) تسویه اعتبارات توصیه می‌شود. همچنین لازم است سرمایه‌گذار پرتفوی متنوعی را تشکیل دهد تا ریسک سرمایه‌گذاری هایش را کاهش دهد.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص دستورالعمل اخذ اعتبار از کارگزاری‌ها گفت: فرایند اخذ اعتبار مطابق دستورالعمل اعطای اعتباری که سازمان بورس و اوراق بهادار مشخص کرده، انجام می‌شود. در دستور العمل سازمان بورس و اوراق بهادار، کارگزاری‌ها می‌توانند به ازای سهام شرکت‌های بورسی و فرابورسی مشتریان (به غیر از سهام بازار پایه) تا ۶۰ درصد ارزش دارایی اعتبار تخصیص دهند. البته بنابر مصوبات و آیین نامه‌های داخلی هر کارگزاری این ضریب می‌تواند متفاوت باشد.

او بیان کرد: همچنین سرمایه گذار باید فرم‌های مربوط به پذیرش مسئولیت‌های اخذ اعتبار را نزد کارگزار تکمیل کند. سپس هر سرمایه گذار با توجه به سطح دانش خود و ریسک پذیری، تمام یا بخشی از اعتبار را استفاده می‌کند.

قلی پور در پاسخ به این پرسش که، به جز گرفتن اعتبار از کارگزاری‌ها افراد برای خرید سهام چگونه از بانک‌ها وام می‌گیرند و این اقدام چه میزان در رایج است؟، اظهار کرد: بانک‌ها معمولا برای خرید سهام به افراد وام نمی‌دهند. البته بانک مرکزی در زمستان سال گذشته برای هلدینگ‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها این امکان را فراهم کرد و محدویت‌های قبلی را تسهیل نمود. با این حال برای اشخاص حقیقی با توجه به ریسک زیادی که به بانک‌ها تحمیل می‌کند، اعطای وام عرف نیست.

او بیان کرد: البته افراد ممکن است به طرق دیگر وام بگیرند و در بورس سرمایه گذاری کنند. همچنین زمستان سال گذشته قراربود که با هماهنگی وزارت اقتصاد و بانک مرکزی، امکان توثیق سهام عدالت برای اخذ تسهیلات خرد در بانک‌ها فراهم شود که از کم و کیف و اجرای آن اطلاعاتی موجود نیست و ظاهرا تا کنون موفقیت چندانی نداشته است.

او افزود: به طور خلاصه به هیچ وجه توصیه نمی‌کنم که افراد با منابع ناشی از وام در بورس سرمایه گذاری کنند و اخذ اعتبار از کارگزاری‌ها برای معاملات اهرمی کفایت می‌کند.

کارشناس بازار سرمایه در خصوص نحوه تسویه اعتبار و هزینه‌های مالی اخذ اعتبار از کارگزاری‌ها گفت: بر اساس رویه، تسویه اعتبارات هر کارگزاری ممکن است به صورت ماهانه، سه ماه و یا بلند مدت‌تر انجام گیرد و هزینه‌های مالی ناشی از آن به حساب مشتری شارژ شود. در صورت عدم پرداخت اصل و فرع اعتبار توسط مشتری، از طریق فروش دارایی‌های او (فروش سهام و اوراق بهادار) مسترد می‌شود.

او تاکید کرد: در زمانی که افراد قسط وام و اعتبار خود را پرداخت نمی‌کنند، کارگزاری بر روی سود قسطی که فرد باید بدهد سود تعیین میکند. یعنی به مانده بدهی سود اضافه می‌شود. چرا که بانک اعتبار دهنده به کارگزاری نیز همین رویه را طی می‌کند و در حقیقت کارگزار معمولا سودی از قبل بهره و جرایم اعتبارات بدست نمی‌آورد و همه آن را به بانک اعتبار دهنده پرداخت می‌کند. ولی از نظر فقهی دریافت جرایم و وجه التزام در سیستم بانکی یا کارگزاری مورد تایید نیست.