تاثیر بحران‌های جهانی بر بازار سرمایه

کیوان جعفری طهرانی افزود: اما از سویی دیگر به علت تحریم‌ها و محدودیت‌های موجود، بازارسرمایه ایران نتوانسته است سرمایه‌گذاران خارجی را جذب کند؛ در نظر داشته باشید که هدف بازارسرمایه تنها حضور سرمایه‌ گذاران داخلی نیست و به نظر من هنر بازارسرمایه جذب سرمایه‌های خارجی است.

جذب سرمایه‌گذاران خارجی و موانع پیش رو

وی تصریح کرد: این مشکلات و محدودیت‌ها سبب شده تا بازارسرمایه نتواند پتانسیل واقعی خود را در جذب سرمایه‌گذار خارجی بروز دهد. براین اساس بازارسرمایه کشور محدود به بازار داخلی است.

این تحلیلگر ارشد بازارهای کالایی گفت: به نظر من نتیجه این اقدامات در حوزه بین المللی در بازارسرمایه کشور نیز تاثیر می گذارد ولی با روندی آرام پیش می رود؛ به این معنی که فراز و نشیب قیمت کالا ها با سرعت موجود در حوزه جهانی به کشور ما منتقل نمی‌شود. با این وجود زمانی که قیمت جهانی کالایی افزایش پیدا می‌کند، شرکت‌های بورسی که اغلب صادرکنندگان کالا ها هستند با قیمت بالاتری می توانند صادرات را انجام دهند؛ به دلیل این اتفاق،  ارزش سهام این شرکت ها نیز افزایش پیدا می کند. 

جعفری طهرانی افزود: موضوعی که در بازار داخل وجود دارد، شاید در یک سال ارزش واقعی سهام شرکت‌ها افزایش پیدا کرده باشد، اما فراموش نکنید که این افزایش ارزش لزوما بر اساس افزایش تناژ تولید این شرکت‌ها و رشد کمیت صادرات نیست، بلکه براساس افزایش قیمت هاست که سبب می شود تا حاصل‌ضرب عدد تولید در قیمت فروش داخلی در پایان سال نسبت به سال های گذشته عدد بزرگ‌تری شود، این در حالی است که در بررسی کمیتی متوجه می شویم گاهی اوقات این عدد کاهشی است.

چشم‌انداز بازارهای کالایی مثبت است

وی در بررسی بازار فلزات اساسی بیان کرد: بازار فلزات اساسی با نوساناتی همراه است، اما در مجموع روند این بازار مثبت است، به طوری که همواره با تقاضای زیادی در این خصوص مواجهیم؛ هرچند که با توجه به وضعیت بورس فلزات لندن و یا بورس فلزات شانگهای و یا سایر بورس های مطرح دنیا، این روند افزایش قیمت کنترل می شود.

این کارشناس بازارهای کالایی گفت: روند افزایش قیمت نفت هم در حال حاضر صعودی است و همراه با کاهش قیمت دلار، صعود قیمت نفت سرعت گرفته است.

جعفری طهرانی توضیح داد: افزایش بیش از حد قیمت ها سبب می‌شود تا بسیاری از صنایع آسیب ببینند. از این رو گاهی به طور دستوری عرضه ها توسط قدرت های جهانی در بازارهای بین المللی افزایش می یابند؛ به خصوص چین که نقش بسیار پررنگی را در عرضه فلزات اساسی دارد. چین حتی در مواردی با عرضه از انبارهای خود بازار را کنترل کرده است.

پیش‌بینی بازار؛ فاکتور سوم موثر بر ابرچرخه

وی اظهار کرد: به نظر من روند ابرچرخه ها بسیار متفاوت شده اند، زیرا غیر از دو مولفه اصلی تعیین کننده قیمت کامودیتی‌ها در جهان یعنی عرضه و تقاضا، مولفه سومی هم وجود دارد که آن دخالت دستوری کشورهای مطرح در تولید و مصرف کننده کامودیتی‌ها در جهان است. بزرگترین اقتصادهای دنیا یعنی امریکا و چین بیشترین دخل و تصرف را در این خصوص دارند.

این تحلیلگر بازار بین المللی کامودیتی گفت: فراموش نکنیم که تمام کشورهای پیشرو به ویژه چین، سال هاست از سیاستی پیروی می‌کنند که به موجب آن نه تنها اطلاعات درستی را در خصوص تولیدات خود منتشر نمی کنند، بلکه گاهی اطلاعات غلط و گمراه کننده ای را به بازار ارائه می دهند.

ابرچرخه یعنی یک دوره پایدار رشد تقاضای قوی و غیرعادی که تولیدکننده‌ها برای تامین آن به سختی می‌افتند؛ موضوعی که باعث رالی قیمت‌ها برای سال‌ها یا در برخی موارد یک دهه یا بیشتر می‌شود. افزایش قیمت‌های فعلی برای برخی تحلیلگران یادآور ابرچرخه ابتدای دهه ۲۰۰۰ است که با خیزش چین به عنوان یک سنگین وزن اقتصادی شروع شد. کامودیتی‌ها از ابتدای قرن بیستم سه ابرچرخه قابل مقایسه دیگر را نیز تجربه کرده‌اند. صنعتی‌ سازی آمریکا اوایل دهه ۱۹۰۰ کلید اولین ابرچرخه را زد، تجهیز مجدد تسلیحاتی در دهه ۱۹۳۰ دومین ابرچرخه را به وجود آورد و صنعتی سازی و بازسازی اروپا و ژاپن پس از جنگ جهانی دوم باعث ایجاد سومین ابرچرخه در دهه ۱۹۵۰ و ۱۹۶۰ شد. 

اطلاعات دستکاری شده یا دستوری سدی در برابر شفافیت

جعفری طهرانی افزود: بسیاری از تحلیلگران بین المللی با این وضعیت آشنا هستند اما به هیچ وجه  نمیتوان به درستی تحلیل کرد که آیا اطلاعات ارایه شده با واقعیت منطبق است یا خیر.  در روند ایده ال، بر اساس عرضه و تقاضا بازار را تحلیل می کنیم. ولی در پیش بینی دستوری بازار همانطور که اشاره شد، روندی ایجاد می شود که به موجب آن یا با تقاضای بیش از حد و یا با عرضه بیش از حد همراه است.

وی تصریح کرد: در طول سال شاهدیم بارها بانک های مختلف سرمایه‌گذاری و موسسات تحلیلگر مطرح به راحتی اطلاعاتی که قبلا ارائه داده اند را بازنگری و اصلاح می کنند. گاهی اصلاح این اطلاعات آنقدر شدید است که سبب تعجب همه می‌شود.

سلطه اطلاعاتی غول‌های اقتصاد جهان

این تحلیلگر ارشد بازارهای بین‌المللی تاکید کرد: یکی از روندهای قدرت نمایی اقتصادهای پیشرو جهان این است که در زمان بحران ها به سرعت از آن خارج شده و قدرت نمایی می کنند؛ همچنین جهت حرکت بازارسرمایه را از یک کالا یا یک سرمایه به سمت کالا و یا سرمایه دیگری سوق می دهند.

طهرانی تصریح کرد: در مورد بازار نفت هم به نظر من شفافیت بیش از حد خود را از دست داده است. سازمان اوپک، قدرت سابق خود را ندارد. در مجموع روند نشان می دهد که دولت‌های مختلف با توجه به تمایل خود به طور دستوری در عرضه و تقاضای بازار نفت و حتی گاز اعمال نفوذ می کنند. به نظر من بازار نفت بیش از سایر کامودیتی ها و فارغ از عرضه و تقاضا به طور دستوری تاثیر می پذیرد.

او گفت: موضوعی در تجارت بین الملل وجود دارد که به آن دولت در سایه می گویند. در این دولت بیش از سیاستمداران، اقتصاددان ها و صاحبان صنایع وجود دارند. به طور مثال در خصوص کشور چین همیشه سرمایه گذاری برای افراد و شرکت ها در برهه‌ای از زمان، محدود بوده است. حتی بر اساس سیاست هایی که دولت های قبلی چین داشتند، داشتن واحدهای مسکونی و حتی اتوموبیل محدود بود؛ البته در دولت های بعدی در این موضوع یک مقدار انعطاف نشان داده شد و سبب شد تا اقتصاد چین از حالت کمونیستی به سرمایه‌داری یا کاپیتالیستی سوق پیدا کند.

جعفری طهرانی ادامه داد: بعد از بحران جهانی در سال ۲۰۰۸ بسیاری از چینی ها که سرمایه‌شان در دولت در سایه بود، سرمایه خود را برای سرمایه‌گذاری در کشورهای دیگر (مانند دوبی و انگلستان) خارج کردند. این اتفاق در دهه گذشته و قبل از پاندمی کرونا اتفاق افتاد. در چنین شرایطی، دولت وقت چین جهت‌گیری خاصی در بازارسرمایه انجام داد تا سرمایه‌گذاران را برای برگرداندن سرمایه شان به سزمین اصلی مجاب کند. بنابراین ابرچرخه اتفاق می افتد و نه به طور خودجوش بلکه به شکل دستوری انجام می شود.