بورس، بیماری با عوارض مزمن!

در حالی که در دو روز معاملاتی گذشته و همزمان با رشد شاخص کل، به نظر می‌رسید که حقیقی‌ها به بازار روی خوش نشان داده‌اند و در حال تزریق پول به بورس هستند اما روز گذشته اتفاقاتی در بازار سرمایه رخ داد که تردیدهایی در این زمینه را ایجاد کرد.

دیروز ۱۶ آبان ۱۴۰۰، بازار سهام در پایان معاملات، شاهد خروج ۵۰۰میلیارد تومانی پول حقیقی‌ بود. از سوی دیگر، اشخاص حقیقی از ابتدای پاییز ۱۴۰۰، حدود ۱۱هزار میلیارد تومان از بازار سرمایه خارج کرده‌اند. با این وجود؛ این پرسش به وجود می آید که سرنوشت این پول‌ها چه خواهد شد و آیا معامله گران بار دیگر به بورس اعتماد می کنند؟

سارا فلاح، کارشناس و تحلیلگر بازار سرمایه، درباره اتفاقات چند روز اخیر بازار سهام گفت: بعد از توقف فروش اوراق قرضه توسط دولت و همچنین جلسه‌ایی که وزیر اقتصاد با هلدینگهای بزرگ بازار سرمایه داشت، حمایت از بازار صورت گرفت و شاهد رشد شاخص بودیم. با این وجود این رشد باید همراه با افزایش حجم معاملات باشد تا بتوان به تداوم آن امیدوار بود. همیشه وقتی دولت از بازار حمایت می‌کند، ابتدا حقوقی‌ها و شرکت‌ها شروع به ورود پول می‌کنند و بعد از آن، پول‌های حقیقی پارک شده و یا به اصطلاح ترسیده، به بازار سرمایه بازمی‌گردند.

وی در ادامه افزود: از آن‌جا که بورس ایران یکطرفه است و امکان کسب سود فقط در زمان صعود بازار ممکن است، در زمان‌های افت کلی بازار، مثل آن‌چه که در دو ماه گذشته در بازار شاهد بودیم، افراد حقیقی با پول های درشت از بازار خارج می‌شوند.

فلاح در ادامه اظهاراتش افزود: از آن‌جا که مقصد اصلی پول‌های‌ خارج شده، صندوق‌های با درآمد ثابت هستند، بسیاری از تحلیلگران، برای تحلیل شرایط کلی بازار، ورود و خروج پول حقیقی به این صندوق‌ها را رصد می‌کنند. البته پول‌های حقیقی‌ کوچکتری هستند که جذب بازارهای دیگر مثل بازار رمزارزها می‌شوند.

فلاح ادامه داد: خوشبختانه، در چند روز گذشته، پول‌های بزرگی از صندوق‌های با درآمد ثابت خارج شدند. البته نمی‌توانیم با یقین کامل بگوییم که مقصد تمام این پول‌ها، بازار سرمایه است؛ اما درصد قابل توجهی از آن، حتما جذب این بازار خواهد شد.

سیگنال مثبت بازار با رشد ارزش معاملات

این کارشناس بازار در ادامه تاکید کرد: از طرفی، حجم معاملات خرد سهام، در روزهای گذشته افزایش داشته است. قبل از جلسه حمایت از بازار و در زمانی‌ که دولت، اوراق قرضه می‌فروخت، ارزش معاملات خرد سهام حتی به زیر سه هزار و ۵۰۰میلیارد تومان هم رسیده بود؛ اما روز گذشته شاهد این بودیم که ارزش معاملات خرد سهام به بالای هفت هزار و ۳۰۰میلیارد تومان رسید. از همین رو این امیدواری ایجاد شد که حداقل برای چند هفته، بازار متعادل‌تری را شاهد باشیم.

فلاح در ادامه گفت: اصلاح اخیر بازار، با ریزش سال گذشته تفاوت عمده‌ایی دارد و آن هم نسبت قیمت به عایدی بازار است. بسیاری از سهم ها به سطوح بسیار ارزشمند از نظر بنیادی رسیده‌اند و  به جرات می‌توان گفت که بازار سهام در حال حاضر، یکی از ارزانترین بازارهاست و همین موضوع، ترس سرمایه گذاران را برای ورود به بازار کمتر می‌کند.

رضا شیرازی‌پور، کارشناس و فعال بازار سرمایه، شرایط حال حاضر بازار سرمایه ایران را به یک بیمار، با مشکلات و عوارض مزمن تشبیه کرد که مشکل او با چند روز خود درمانی حل نمی‌شود. وی در ادامه افزود: مشکل اصلی بازار سرمایه، کمبود نقدینگی و اعتماد است. در طول دو ماه گذشته، فشار فروش اوراق قرضه، باعث شده نقدینگی از بازار سرمایه خارج شده و اعتماد سهامداران به وعده‌های مسئولان از بین برود.

بی اعتمادی به وعده‌های پوچ

شیرازی پور ادامه داد: احسان خاندوزی، در زمان حضور در مجلس شورای اسلامی، به طور دائم درباره وضعیت بازار سهام شعار می‌داد و توئیت می‌زد، یا این‌که آقای محسن رضایی، در زمان انتخابات، وعده تشکیل صندوق متضرران بازار سرمایه را دادند. از سمت دیگر امیرحسین قاضی زاده هاشمی، وعده داد که در سه روز به بازار سرمایه سر و سامان دهد. با این وجود، آقای قاضی زاده هاشمی، در حال حاضر رییس سازمان بنیاد شهید و امور ایثارگران است و این سازمان زیرمجموعه‌های بزرگی در بازار سرمایه دارد. شایسته نیست افرادی که در ماه‌های گذشته شعارهای پرزرق و برقی داده‌اند، حال از آن شعارها سر باز بزنند.

وی در ادامه افزود: اگر قرار باشد این دولت نیز به شعارهایش عمل نکند، پس با دولت قبل چه تفاوتی دارد؟ حداقل در دولت قبل، توان و جرات انتقاد از مقامات دولتی و شخص رییس جمهوری بسیار بیشتر بود. آقای رئیسی در اولین جملاتشان در مراسم تنفیذ، به وضعیت بازار سرمایه اشاره کردند و مهم‌ترین اصل مفقود این بازار را اعتماد مردم دانستند. با این وجود، پس از تشکیل تیم اقتصادی دولت، به این مسئله توجهی نشد.

بازار سرمایه ایران، قربانی سازمان خود انتظام بورس

شیرازی پور در ادامه اظهاراتش، اضافه کرد: اعتماد بازار سرمایه ایران، قربانی سازمان خود انتظام بورس و نگاه از بالا به پایین به سهامداران شده است. سهامداران خرد بازار، توانایی ایفای هرگونه نقش اجرایی و حقوقی در بازار را ندارند. به طوری که سهامدار خرد، برای هیچ ارگانی جایگاهی ندارد و هیچ نهادی نسبت به خواسته عامه مردم، پاسخگو نیست.

وی در ادامه گفت: چرا باید عرضه‌های اولیه سنگین در بازار سرمایه‌ای که از کمبود نقدینگی رنج می‌برد، انجام شود؟ این عرضه‌های اولیه در ماه‌های گذشته، باعث شده تا گردش نقدینگی در صنایع مختلف بسیار کند شود.

اقداماتی مانند جلساتی که برگزار می‌شوند و بازار را برای یک یا دو روز بهبود می‌بخشند، نمی‌توانند در میان مدت و بلندمدت، ثمره‌ای داشته باشند. اصلاح این روند، نیازمند این است که بازار سرمایه به طور جدی نسبت به اصلاح قوانین، زیرساخت‌ها و مقررات بازارگردانی اقدام کند. علاوه بر این، باید فروش اوراق به هر نحوی در بازار متوقف شود؛ زیرا بازار سرمایه ایران در حال حاضر، کشش این موضوع را ندارد.