چرا عرضه خرما در بورس کالا متوقف شد؟

به گفته فعالان بازار سرمایه، عرضه خرما در بورس کالا، نظام قیمت گذاری این محصول را بر اساس منطق عرضه و تقاضا شکل می‌داد و شفافیت را برای این محصول به ارمغان می‌آورد. اما با وجود گذشت یک سال از پذیرش دومین انبار خرما در بورس کالا دیگر پذیرشی در این حوزه صورت نگرفت و گواهی سپرده کالایی خرما متوقف شد.

۲۷ دی ماه سالروز پذیرش دومین انبار رطب مضافتی با نماد معاملاتی "رطب ۰۰۰۲پ۰۲" در بورس کالاست. نخستین انبار رطب مضافتی نیز در روز ۱۰ دی ماه سال گذشته بازگشایی شده بود.

کنار رفتن واسطه‌ها با امکان فروش مستقیم از مزیت های گواهی سپرده خرما

کارشناس حوزه بورس کالا گفت: ایران با تولید ۱۵ درصد از خرمای جهان دومین تولید کننده این محصول در دنیا محسوب می‌شود .علاوه بر میزان تولید، بیشترین تنوع محصول خرما در ایران وجود دارد.

به گفته بیات منش کشف نرخ شفاف و عادلانه، کمک به ایجاد بازاری منسجم، استاندارد سازی محصول در بلندمدت، کنار رفتن واسطه‌ها با امکان فروش مستقیم محصول کشاورز در بورس و تبدیل شدن ایران به مرجع قیمت خرما در منطقه و حتی دنیا با توجه به حجم تولید مطلوب، از جمله مزایای  ورود خرما به بورس کالاست.

فرآیند عرضه خرما در بستر گواهی سپرده کالایی به این صورت بود که پس از پذیرش انبار، کشاورزان می‌توانستند محصول خود که با استاندارد‌های تعیین شده از سوی بورس کالا منطبق است، به انبار بسپارند؛ در این مرحله یک قبض انبار به نام کشاورز صادر می‌شد که این قبض در حکم گواهی سپرده کالایی بوده و امکان معامله آن به‌ صورت مستقیم به دست کشاورز در بستر آنلاین یا کارگزاران در بازار گواهی سپرده بورس کالا، وجود داشته است.

سود اصلی خرما در جیب دلال ها!

تحلیلگر بازار سرمایه گفت: ساختار خرما با سایر محصولات گواهی سپرده‌ای حوزه کشاورزی متفاوت است. خرما در ماه های مرداد، شهریور و مهر برداشت می‌شود. اکثر کشاورزان خرمای خود را بعد از  برداشت یا حتی روی نخل به عده‌ای خاص می‌فروشند در نهایت این دلال‌ها و واسطه‌ها هستند که سود اصلی را می‌برند و خرما به دست مصرف کننده نهایی با قیمت غیر واقعی می‌رسد.

به گفته کوروش آسایش دو انبار در سال گذشته در بورس کالا پذیرش شد، اما به دلایل مختلف روند عرضه آن بعد از یک سال متوقف شد. یکی از این دلایل  شرایط خاص نگهداری خرما در انبار‌ها و دمای ویژه نگهداری آن و نکته بعد داشتن تاریخ انقضای مشخصی برای خرماست.

این کارشناس بازار سرمایه گفت: پراکندگی و عدم آشنایی کافی کشاورزان و فعالان بازار خرما با بورس کالا از دیگر دلایلی است که سبب عدم استقبال آن ها از بورس کالا شد. هزینه انبار داری خرما نیز زیاد است، البته فرآیند پذیرش انبار نیز تا حدودی زمان بر بوده و نیازمند ضمانت‌های سنگین برای پذیرش است.  باید بیشتر در بحث فرهنگ سازی تلاش کرد و حداکثر سهولت را برای پذیرش انبار‌ها فراهم ساخت.

کارشناسان معتقدند؛ امکان ادامه گواهی سپرده خرما وجود دارد، اما به شرط این که بازیگران بازار ترغیب شوند که همکاری لازم را با بورس کالا برای راه اندازی معاملات داشته باشند. زیر ساخت‌های لازم در بورس کالا آماده و فراهم است تا هر زمان که فعالان بازار خرما بخواهند خرما به بورس کالا بازگردد.

 آگاه سازی کشاورزان و فعالان بزرگ حوزه خرما از مزیت‌های عرضه در بورس کالاست. همچنین تسهیل و کاهش هزینه‌های پذیرش و انبارداری می تواند سبب بازگشت خرما به بورس کالا شود و زمانی که خرما به بورس کالا برگردد علاوه بر شفافیت آماری می‌توان برای بلند مدت برای این محصول برنامه ریزی کرد.