ترامپ به پای خودش شلیک کرد

فرد کاپلان از کارشناسان حوزه خلع سلاح و تحلیلگر روابط ایران و ایالات متحده در واکنش به تازه‌ترین اقدام ضدبرجامی تیم ترامپ نوشت: آیا ترامپ می‌خواهد ایران هسته‌ای شود؟ احتمالا آری، چرا که تنها با این توضیح می‌توان اقدام جدید او را توجیه کرد. با وجود آنکه ایالات متحده در حال جنگ سرد با چین است و کشور درگیر شدیدترین بحران اقتصادی در چند دهه اخیر، دونالد ترامپ هنوز هم وقت برای جنگ‌افروزی با ایران پیدا می‌کند. به نظر می‌رسد که فقط با این جملات می‌توانیم توضیح بدهیم که چرا تیم او تصمیم گرفته به معافیت تحریمی برای همکاری کشورهای باقی مانده در برجام با ایران در حوزه فعالیت‌های هسته‌ای پایان بدهد. بعد عجیب و غریب این تصمیم‌گیری این است که کمپانی‌هایی که با ایران در حوزه هسته‌ای همکاری داشتند در حقیقت تلاش می‌کردند مانع از آن شوند که ایران برنامه هسته‌ای قدیمی خود را ازسر بگیرد. با برداشته شدن این معافیت‌های تحریمی حالا ایران هیچ مانعی برای از سرگیری برنامه‌های هسته‌ای پیشین خود ندارد. ایران اکنون دلایل کافی برای از سرگیری غنی‌سازی اورانیوم در هر سطح را در اختیار دارد و این همان مسیری است که یک کشور می‌تواند برای تولید بمب هم طی کند(به گزارش «اعتماد» ایران بارها و بارها اعلام کرده برنامه هسته‌ای تسلیحاتی ندارد و گویای این امر هم باقی ماندن عنصر نظارت بر برنامه هسته‌ای ایران به‌رغم عهدشکنی‌های بازماندگان در برجام است).

کلسی داونپورت از کارشناسان ارشد انجمن خلع سلاح در این باره می‌گوید: «این حرکت ترامپ را تنها می‌توان با یک جمله توضیح داد: شلیک یک نفر به پای خودش.» کاپلان در ادامه می‌نویسد: اقدام جدید ترامپ این مساله را به ذهن متبادر می‌کند که هدف نهایی و اصلی ترامپ وارد کردن آخرین ضربه به تابوت توافق هسته‌ای با تهران است که ترامپ همچنان آن را به چشم فرزند دشمن خود یعنی باراک اوباما، رییس‌جمهور پیشین ایالات متحده می‌داند. ترامپ تلاش می‌کند ایران را وادار به ازسرگیری کامل برنامه هسته‌ای‌اش کند تا دولت او بهانه جدید برای تشدید فشار بر ایران پیدا کرده باشد.

کاپلان در ادامه با طرح ادعای بی‌پایه و اساس ابعاد تسلیحاتی برنامه هسته‌ای ایران پیش از برجام می‌نویسد: حتی تندترین مشاوران ترامپ هم اعتقاد داشته و دارند که دولت او نباید به تمام ابعاد برنامه هسته‌ای با ایران پایان می‌داد. براساس برجام، روسیه موظف است که سوخت مصرف شده از رآکتورهای ایران را خارج کرده و در ازای ان نوعی از سوخت را که نمی‌تواند در چرخه تولید بمب مورد استفاده قرار بگیرد در اختیار ایران قرار بدهد. یکی دیگر از ابعاد همکاری هسته‌ای بازماندگان در برجام با ایران این بود که تهران می‌تواند اورانیوم غنی شده ۲۰ درصد را به منظور استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران وارد کند. مدرن‌سازی رآکتور آب سنگین اراک به گونه‌ای که به تولید پلوتونیوم منتهی نشود نیز یکی دیگر از حوزه‌های همکاری هسته‌ای ایران و ۱+۴ بود. زمانی که کشورهای دیگر مجوز تداوم این همکاری‌ها با ایران را به دلیل لغو معافیت‌ها از سوی ایالات متحده از دست بدهند بدان معنا است که ایران می‌تواند مواد مورد نیاز خود در هرکدام از حوزه‌های فوق‌الذکر را تولید کند. به عنوان مثال ایران راهی نخواهد داشت جز غنی‌سازی ۲۰درصد یا ازسرگیری تولید پلوتونیوم . براساس تصمیم جدید ترامپ پس از دوره ۶۰روزه‌ای که شمارش معکوس آن آغاز شده هرکدام از کشورهای طرف کار با ایران در حوزه‌های فوق‌الذکر در صورت ادامه همکاری‌ها با جریمه روبه رو خواهند شد. این دوره ۶۰ روزه نیز به منظور مدیریت فعالیت‌هایی که تاکنون انجام شده به این کشورها داده شده است. براساس گزارش واشنگتن پست برخی از مقام‌های امریکایی که در میان آنها نام چهره‌های تندرو و ایران ستیز هم به چشم می‌خورد تاکید داشتند که تیم ترامپ باید همچنان معافیت‌های تحریمی به ۱+۴ در این حوزه‌ها را تمدید کند اما مایک پمپئو بر لغو این تحریم‌ها اصرار داشت و برنده هم شد. پیش از این نیز به گزارش رسانه‌ها، این وزیر خزانه‌داری تیم ترامپ بود که در ماه مارس با برداشته شدن این معافیت‌های تحریمی مخالفت کرده بود.

بازی از هم‌اکنون مشخص است: اگر ایرانی‌ها روند غنی‌سازی ۲۰ درصد را آغاز کنند یا به مدل قدیمی رآکتور آب سنگین اراک روی آورند، پمپئو زنگ خطری را که اماده کرده به صدا درمی‌آورد و ادعا می‌کند که ایران در آستانه تبدیل شدن به کشوری با سلاح هسته‌ای است. طبیعتا این سر و صداهای پمپئو منجر به اجماع‌سازی علیه ایران نمی‌شود لذا تنها یک راه باقی می‌ماند و آن هم به ترامپ بستگی دارد که تصمیم بگیرد از گزینه نظامی استفاده بکند یا خیر. اگر ترامپ تا چندی دیگر برسر دو راهی حمله به ایران یا ایران هسته‌ای از نظر تیمش قرار بگیرد در حقیقت با نتیجه مستقیم تصمیم‌های اشتباه خود رو به رو شده است. نخستین تصمیم اشتباه خروج از برجام بود و دومی پایان دادن به معافیت‌های تحریمی برای همکاری هسته‌ای با ایران. او هنوز برای بازگشت از اشتباه دوم فرصت دارد و اگر از این فرصت استفاده کند هم به نفع ایالات متحده و شخص ترامپ است و هم به نفع جهان.