مصالحه اروپا با آمریکا بر سر برجام

روزنامه «وال‌استریت‌ژورنال» در گزارشی که دقایقی پیش منتشر شد نوشت: «همزمان با حرکت آمریکا و سایر قدرت‌های جهانی به سمت درگیری بر سر توافق هسته‌ای ایران، دیپلمات‌های اروپایی در تلاشند با طرح پیشنهاد تمدید محدود تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران به مصالحه‌ای در این خصوص دست پیدا کنند.»

در حالی که روزنامه وال‌استریت‌ژورنال مدعی شده هدف این اقدام اتحادیه اروپا حفظ توافق هسته‌ای برجام است، منقضی شدن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران یکی از مزایای اعطا‌شده به تهران ذیل مفاد همین توافق است.

جمهوری اسلامی ایران پیش از این تصریح کرده که توافق، تنها به معنی اجرای برخی تکالیف از سوی ایران نیست و سایر طرف‌ها نیز باید به تعهداتشان پایبند باشند.

تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران طبق مفاد برجام ۱۸ اکتبر سال جاری میلادی به پایان می‌رسد، اما دولت آمریکا به ریاست «دونالد ترامپ» تلاشی را برای جلوگیری از انقضای این توافق آغاز کرده است.

روزنامه وال‌استریت‌ژورنال مدعی شده هدف کشور‌های اروپایی جلوگیری از درگیری‌ای در شورای امنیت است که می‌تواند به نابودی توافق هسته‌ای منجر شود.

دیپلمات‌ها گفته‌اند دیپلمات‌های فرانسه، آلمان و انگلیس در این مصالحه به دنبال آن هستند که برای راضی کردن دولت ترامپ مقدار تجارت بالقوه تسلیحاتی با ایران را به مقدار کافی محدود کنند. آن‌ها از طرف دیگر قصد دارند برای مجاب کردن روسیه و چین به دادن رأی ممتنع در شورای امنیت، مدت زمان تحریم‌های تسلیحاتی را محدود کنند.

مذاکره بر سر جزئیات این طرح ادامه دارد، اما ایده‌های مطرح‌شده حول اعطای مجوز به ایران برای خرید برخی تسلیحات و همزمان ممنوع کردن خریداری برخی سلاح‌های دیگر است.

دیپلمات‌ها گفته‌اند اروپایی‌ها همچنین به دنبال تمدید محدودیت‌های مربوط به معاملات تسلیحاتی با ایران حداکثر تا ۱۲ ماه در مراحل اولیه هستند.

کشور‌های اروپایی علاوه بر این پیشنهاد تشدید نظارت بر صادرات تسلیحاتی ایران به متحدان این کشور در خاورمیانه را مطرح کرده‌اند. این کار از طریق فراهم کردن زمینه‌های انجام بازرسی یا اعطای مجوز بازرسی از برخی محموله‌های مشکوک صورت خواهد گرفت.

آمریکا در تلاش است در راستای پیشبرد سیاست فشار حداکثری علیه ایران تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران را تمدید کند. واشنگتن گفته در صورتی که این تلاش به سرانجام نرسد با توسل به یکی از بند‌های توافق هسته‌ای برجام به دنبال بازگرداندن تحریم‌های بین‌المللی علیه ایران خواهد بود.

کارشناسان می‌گویند آمریکا از آن جهت که اردیبهشت‌ماه سال ۱۳۹۷ از برجام خارج شده جزو طرف‌های مشارکت‌کننده در «برجام» نیست و نمی‌تواند از بند‌های این توافق برای تمدید تحریم‌ها علیه ایران استفاده کند.

از طرف دیگر، مقام‌های دولت «دونالد ترامپ»، رئیس‌جمهور آمریکا ادعا می‌کنند آمریکا با خروج از برجام این توافق را «نقض» نکرده و هنوز یکی از طرف‌های مشارکت‌کننده در آن محسوب می‌شود.

ماده‌ای در برجام که مقام‌های دولت آمریکا مدعی هستند می‌توانند از آن برای بازگرداندن تحریم‌های تسلیحاتی علیه ایران استفاده کنند «ساز و کار حل و فصل اختلافات» است که با نام‌های دیگری مانند «مکانیسم ماشه» یا «ساز وکار بازگشت خودکار تحریم‌ها» هم شناخته شده است.