بایدن نسل کشی ارامنه را به رسمیت شناخت

جو بایدن، رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه ۴ اردیبهشت (۲۴ آوریل) همزمان با یکصد و ششمین سالگرد بزرگداشت قربانیان تبعید و کشتار ارامنه در امپراطوری عثمانی، از این واقعه به عنوان «نسل‌کشی» یاد کرد.

مقامات آمریکایی و برخی مسئولان کاخ سفید پیش‌تر اعلام کرده بودند که رئیس جمهوری آمریکا بنا دارد همانطور که در دوران رقابت‌های انتخاباتی وعده داده بود کشتار ارامنه را به عنوان «نسل کشی» به رسمیت بشناسد.

آقای بایدن جمعه شب یک روز پیش از آنکه رسما طی سخنانی از کشتار ارامنه در زمان عثمانی به عنوان نسل‌کشی یاد کند تلفنی با رجب طیب اردوغان، رئیس جمهوری ترکیه گفتگو کرده بود.

کاخ سفید در اطلاعیه‌ای کوتاه که پس از گفتگوی تلفنی روسای دو کشور آمریکا و ترکیه منتشر شد، اعلام کرد که جو بایدن عزم و اراده خود و کشورش برای داشتن روابط سازنده دوجانبه را به اطلاع همتای ترک خود رسانده است.

در اطلاعیه کاخ سفید همچنین بر ضرروت اتخاذ رویکری موثر برای مدیریت و حل و فصل اختلاف‌ها میان دو کشور تاکید شده است.

از سوی دیگر سخنگوی وزارت امور خارجه آمریکا نیز جمعه شب تصمیم بایدن برای اعلام موضع رسمی در باره کشتار ارامنه را غیرقابل اجتناب توصیف و اعلام کرده بود که رئیس جمهوری آمریکا روز شنبه رسما در این خصوص سخن خواهد گفت.

این در حالیست که خبرگزاری آناتولی ترکیه با انتشار گزارشی از گفتگوی تلفنی جو بایدن با رجب طیب اردوغان اشاره‌ای به تصمیم رئیس جمهوری آمریکا برای به رسمیت شناختن نسل کشی ارامنه در زمان امپراتوری عثمانی نکرد و تنها اظهارات دو طرف مبنی بر لزوم «گسترش همکاری‌ها، مدیریت اختلافات و روابط دوجانبه سازنده» را بازتاب داد.

گفتگوی تلفنی جمعه شب جو بایدن با رجب طیب اردوغان نخستین مکالمه دو طرف از زمان روی کار آمدن رئیس جدید کاخ سفید در ژانویه سال جاری است.

«نسل‌کشی ارامنه» در کنگره آمریکا به رسمیت شناخته شده است

برغم فشارهای چندین ساله جامعه ارامنه ساکن در ایالات متحده آمریکا هیچ یک از روسای جمهوری این کشور تاکنون خطر ناراحت و عصبانی کردن آنکارا، متحد تاریخی واشنگتن و عضو ناتو را با به رسمیت شناختن نسل‌کشی ارامنه به جان نخریده بود.

این در حالیست که کنگره آمریکا دسامبر سال ۲۰۱۹ در جریان یک رای‌گیری نمادین و خارج از رویه رسمی این نهاد قانون‌گذاری، کشتار ارامنه در زمان امپراتوری عثمانی را به عنوان «نسل‌کشی» به رسمیت شناخت.

برغم این اقدام، دستگاه مقننه ایالات متحده، دونالد ترامپ، رئیس جمهوری وقت این کشور هرگز از واژه نسل‌کشی برای اشاره به کشتار ارامنه در بیش از یک قرن پیش، استفاده نکرد.

بنا به برخی منابع حدود ۶۰۰ هزار تا یک و نیم میلیون ارمنی حد فاصل سال‌های ۱۹۱۵ تا ۱۹۲۳میلادی به دست امپراتوری عثمانی کشته شدند. ترکیه کشته شدن ارامنه در جنگ جهانی اول از سوی امپراتوری عثمانی را می‌پذیرد اما شمار کشته شدگان را بسیار کمتر می‌داند و این رویداد را نه یک نسل‌کشی برنامه‌ریزی شده بلکه جزو پیامدهای طبیعی جنگ بر‌می‌شمارد.

بیش از بیست کشور و شمار زیادی از مورخان در جهان کشتار و تبعید ارامنه ساکن در سرزمین‌های تحت کنترل امپراتوری عثمانی در دوران جنگ اول جهانی را به عنوان مصداق بارز «نسل‌کشی» به رسمیت می‌شناسند؛ رویکردی که به شدت مورد اعتراض آنکاراست.