دلار نیمایی جای ارز ۴۲۰۰ تومانی را می گیرد؟

شاید اصلی‌ترین کالاهای اساسی که از طریق واردات تامین می‌‌شود، گندم، ‌شکر، روغن و نهاده‌های خوراک دام باشد. کشور تا سال گذشته در تولید گندم خود اتکا بود، اما در سالجاری به دلایل مختلف که مهمترین آن خشکسالی است، با کسری ۶ میلیون و ۵۰۰ هزار تن ذخایر استراتژیک گندم مواجه شد.

دولت قبل از سال ۱۳۹۲ با یک وقفه چند ساله، دوباره حرکت به سوی خوداتکایی در تولید گندم را آغاز کرد و تولید این محصول را به ۱۳ میلیون تن رساند. از این میزان تولید، هر ساله حدود ۸ میلیون و ۵۰۰ هزار تن آن توسط دولت برای تامین ذخایر استراتژیک از کشاورزان خریداری می‌شد. اما در سال ۱۴۰۰ به دلایل مختلفی که مهمترین آن‌ها خشکسالی است، کاهش قابل توجه تولید و حجم خرید تضمینی گندم برای تامین ذخیره استراتژیک اتفاق افتاده است.

با توجه به اهمیت گندم در حفظ امنیت غذایی کشور اقدام برای تامین کسری ذخایر استراتژیک واردات گندم از دولت قبل آغاز شده است. سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو) اعلام کرد قیمت جهانی مواد غذایی تحت تاثیر تقاضای بالا برای گندم، در نوامبر برای چهارمین ماه متوالی افزایش یافت و در بالاترین میزان ۱۰ سال اخیر ایستاد. به این ترتیب تامین کسری ذخایر استراتژیگ گندم برای دولت با صرف هزینه زیادی خواهد بود.

مجلس شورای اسلامی نیز پیش بینی کرده است؛ تامین ذخایر استراتژیک گندم از طریق واردات، همراه با هزینه بسیار بالا برای دولت باشد. مجلس قیمت هر کیلوگرم گندم وارداتی را بیش از ۱۰ هزار تومان برآورد کرده است.

شکر دیگر کالای اساسی است که بخش از آن از طریق واردات تامین می‌‌شود. مرکز پژوهش و فناوری موسسه تحقیقات اصلاح و تهیه بذر چغندرقند وزارت جهاد کشاورزی اعلام کرده است، نیاز سالانه شکر در کشور نسبت به جمعیت موجود حدود ۲.۴ میلیون تن است که حدود ۵۰۰ هزار تن آن از طریق واردات تامین می‌شود. بر اساس پیش بینی های انجام شده در وزارت جهادکشاورزی، سطح زیر کشت چغندرقند پاییزه در سال زراعی جاری (۱۴۰۱-۱۴۰۰) باید به عدد ۳۶ هزار هکتار می رسید، اما به دلیل خشکسالی و عدم اعلام سهمیه آب برای کشت پاییزه به ویژه در استان خوزستان، این هدف محقق نشده است. وزارت جهادکشاورزی همچنین پیش بینی کرده است که به احتمال زیاد سطح زیر کشت پاییزه این محصول کاهش زیادی خواهد داشت.

البته به دنبال اصلاح قیمت خرید تضمینی چغندر قند این امیدواری ایجاد شده است که سطح زیر کشت چغندر قند اندکی افزایش یابد، اما همچنان خشکسالی بزرگ ترین مانع برای توسعه کشت این محصول مانند سایر محصولات کشاوری خواهد بود. تعیین قیمت تضمینی ١۴٧٣ تومان برای چغندر قند بهاره و قیمت ١۴٢٢ تومان برای چغندر پاییزه موجب اعتراض کشاورزان شده بود. به دنبال این اعتراضات، مسئولان وزارت جهاد کشاورزی در جلساتی که با بخش خصوصی داشتند در نهایت نیز قیمت چغندر قند اصلاح و نرخ ۱,۷۰۰ تومان برای چغندر بهاره تعیین و اعلام شد.

روغن از جمله کالایی اساسی است که در حال حاضر کشور بخش زیادی از نیاز کشور به آن از طریق واردات تامین می‌کند. مسئولان وزارت جهاد کشاورزی تائید کرده‌اند که حدود ۸۵ درصد از نیاز کشور به روغن و دانه های روغنی از خارج از کشور وارد می‌شود.

نهاده خوراک دام نیز کالای اساسی دیگری است که همواره جزو چند قلم ابتدایی در لیست کالایی وارداتی بوده است. به طور معمول ۸۰ درصد از نهاده‌های خوراک دام که بیشتر شامل ذرت، جو و کنجاله سویا است از طریق واردات تامین می‌شود.

بر اساس اعلام گمرک؛ در سال ۹۹ بیش از ۲۳ میلیون و ۱۰۷ هزار تن کالای اساسی به ارزش ۱۲ میلیارد و ۲۹ میلیون دلار از گمرک ترخیص شد که خوراک دام و طیور با بیش از ۱۳ میلیون و ۴۳۸ هزار تن، ۵۸ درصد وزن کل کالاهای اساسی ترخیص شده از گمرکات را به خود اختصاص داد.

آخرین وضعیت تامین کالای اساسی وارداتی در کشور چگونه است؟

حسن عباسی معروفان، مدیرکل دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، در تشریح آخرین وضعیت تامین کالاهای اساسی وارداتی وضعیت ذخایر استراتژیک را مناسب ارزیابی کرد و گفت: از ابتدای سال تا کنون بیش از ۲۲ میلیون تن کالای اساسی شامل گندم، شکر، روغن و نهاده‌ های دامی از طریق واردت تامین شده است. وی میزان ارز تخصیصی داده شده به واردات این میزان کالای اساسی تا این لحظه را ۱۰ میلیارد دلار اعلام کرد.

عباسی معروفان یادآور شد: از ۱۰ میلیارد دلار تخصیص داده شده به واردات کالای اساسی، حدود ۶ میلیارد دلار آن مربوط به نهاده‌های دامی بوده است. وی با تاکید بر اینکه تا امروز مشکلی جدی در تخصیص ارز مورد نیاز واردات کالاهای اساسی نداشته‌ایم، افزود: در مقطعی تناوب تخصیص ارز برهم خورد، اما در زمان کوتاهی تخصیص انجام شد.

به گفته عباسی معروفان به رغم وقفه های پیش آمده در تخصیص ارز، واردات کالاهای اساسی هیچگاه متوقف نشده و در روند قابل قبولی ادامه داشته است.

وی در پاسخ به این پرسش که تکلیف نوع ارز تخصیصی به واردات کالای اساسی چه خواهد شد، گفت: به طور قطع تخصیص ارز به کالای اساسی با نرخ ارز ترجیحی( ۴۲۰۰ تومانی) تا پایان ماه جاری ادامه خواهد داشت، اما اینکه در ماه‌های بعد تخصیص ارز با این نرخ ادامه داشته باشد، برای ما نیز مشخص نیست.

مدیرکل دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی، خواست وزارت جهادکشاورزی را حذف ارز ترجیحی عنوان کرد.

عباسی معروفان گفت: از نظر ما حذف ارز ترجیحی می‌تواند ضمن حذف رانت، بازار کالاهای اساسی را متعادل‌تر کند، پس ما نیز مانند بسیاری دیگر موافق حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی از واردات کالای اساسی هستیم.

وی نرخ احتمالی ارز تخصیصی به واردات کالای اساسی را پس از حذف ارز ترجیحی را نیمایی دانست.

مدیرکل دفتر خدمات بازرگانی وزارت جهاد کشاورزی با بیان اینکه مردم نگران حذف ارز ترجیحی از کالای اساسی نباشند، اظهار کرد: دولت برای حمایت از مصرف کنندگان برنامه دارد و اجازه نخواهد داد مردم از حذف ارز ترجیحی آسیب ببینند.