طرحی طلایی برای توسعه صادرات ایران

نمایشگاه شهر آفتاب در سال های اخیر توانسته با تعاریف و استانداردهای تعیین شده بر حسب معیارها و ضوابط UFI (اﺗﺤﺎدﯾﻪ ﺟﻬﺎﻧﯽ ﺻﻨﻌﺖ ﻧﻤﺎﯾﺸﮕﺎه) برابری کرده و با سنجش‌های آن سازمان به صورت صددرصد مطابقت پیدا ‌کند. همزمان با برگزاری موفق چندین رویداد نمایشگاهی پس از روی کار آمدن عباس تقدسی‌نژاد در اواخر سال گذشته به عنوان مدیرعامل جدید این مجموعه و مصوبه شورای شهر مبنی بر انتقال نمایشگاه‌های پرمخاطب از محل نمایشگاه‌های دائمی تهران (سئول) به سایت نمایشگاهی شهر آفتاب، نگاه ها به سوی این شهر نمایشگاهی معطوف شد. امروز و پس از گذشت حدود ۸ ماه از آغاز فعالیت رسمی تقدسی‌نژاد در نمایشگاه شهر آفتاب، پیرامون عملکرد او در این دوره و مباحث مربوط به این سایت نمایشگاهی با وی به گفتگو نشستیم که مشروح آن را در ادامه مطالعه خواهید کرد.

حدود هشت ماه از دوره جدید مدیریت مجموعه نمایشگاه شهر آفتاب می‌گذرد. در این مدت چه تغییرات و اقداماتی در این مجموعه به عمل آمده است؟

مجموعه نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب دارای ظرفیت‌های بالقوه متعددی است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های اولیه در راستای کلان‌پروژه‌ای به نام شهر نمایشگاهی جنوب تهران احداث و ایجاد شده است. متاسفانه طی سال‌های اخیر از این ظرفیت‌ها استفاده درستی به عمل نیامده بود. در سال ۹۵ که افتتاحیه نمایشگاه بین‌المللی کتاب در این مجموعه نمایشگاهی انجام شد، این مجموعه به واسطه کامل نبودن تاسیسات و سالن‌های نمایشگاهی و همچنین وجود محدودیت در سالن‌ها، ظرفیت کامل برای برگزاری رویداد بزرگی چون نمایشگاه کتاب را نداشت. این موضوع و حواشی به وجود آمده از جمله ورود آب باران به سالن‌ها، آبگرفتگی و... موجب تخریب برند مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب شد. نباید فراموش کرد که رویکردها، تصمیم‌سازی‌ها و راهبردهایی که در سال‌های گذشته برای این مجموعه در نظر گرفته شده بود بسیار دقیق و منظم هستند. در همین رابطه می‌توان به جایابی مناسب، هزینه‌کرد کلان، طراحی اولیه متناسب با استانداردهای جهانی و UFI و معادل‌سازی برای ساخت این سایت از نمایشگاه ریمینی ایتالیا اشاره کرد. متاسفانه این موارد در سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته بود. طی سال‌های اخیر برخی دیدگاه‌ها با بیان برخی الفاظ و انگ‌ها که شایسته مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب نبود چهره این مجموعه فاخر را مخدوش کردند.

ما در وهله اول تلاش کردیم که مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب را به لحاظ ساختار سازمانی و شکل ساماندهی با شرایط صنعت نمایشگاهی متناسب کنیم. از آنجا که شهر نمایشگاهی آفتاب، ذیل مجموعه شهرداری تهران تعریف شده است عملکرد مدیران و ابلاغیه‌های قبلی موجب شده بود که در ساختار سازمانی، مجموعه شهر آفتاب نیز مانند دیگر زیرمجموعه‌های شهرداری دیده شود. در شهرداری‌ها مناطق شهری الگوی قالب محسوب می‌شوند و نمایشگاه‌ها از اولویت خاصی برخوردار نیستند. بنابراین تغییر اساسنامه مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب از الزامات بود. از آنجا که یک مجموعه نمایشگاهی در واقع یک مجموعه تجاری و اقتصادی محسوب می‌شود باید دارای ساختار متناسب با این فضا باشد.

نکته مهمی که در این میان وجود داشت این بود که در اساسنامه، مجموعه شهر آفتاب به عنوان یک مجموعه بهره‌بردار معرفی شده بود. بنابراین ما به هیچ عنوان نمی‌توانستیم اقدامات توسعه‌ای انجام دهیم. چرا که بر اساس قانون تجارت هر مدیرعاملی موظف است در چارچوب اساسنامه و با تأیید هیئت‌مدیره اقدامی را در مجموعه انجام دهد.

بنابراین ما موفق شدیم که با مذاکرات به عمل آمده با شهرداری تهران و علی‌رغم وجود بروکراسی‌های پیچیده در مناسبات تغییر ساختارها و اساسنامه‌ها در این مجموعه، این اتفاق مهم را عملی کنیم. امروزه اساسنامه ما در شهرداری تهران به نحوی تنظیم شده است که مجموعه شهر آفتاب هم توسعه‌دهنده است و هم بهره‌بردار. به عقیده من این مورد در میان تمام مجموعه‌های شهرداری تهران یک استثنا است.

تغییر در اساسنامه شهر آفتاب امروزه در انتظار تأیید و تصویب نهایی شورای شهر تهران است که امیدواریم در اسرع وقت انجام شود.

در خصوص سرمایه‌گذاری‌های توسعه‌ای در شهر آفتاب چه برنامه‌هایی در دست اقدام دارید؟

متاسفانه مجموعه شهر نمایشگاهی آفتاب در سال‌های گذشته بلااستفاده مانده بود. بنابراین ما تلاش کردیم تا با علاوه بر نیروهای حاضر در مجموعه از ظرفیت‌های خارجی نیز استفاده کنیم و در همین راستا نیروهای جدید را به بدنه نمایشگاه شهر آفتاب تزریق کردیم تا به عنوان موتور محرک مازاد عمل کنند.

در سال‌های گذشته یک نقشه راه برای مجموعه شهر آفتاب تنظیم شده بود که بر اساس آن تعداد سالن‌ها، هتل‌ها، مجتمع‌های تجاری و... تعیین شده بود. ما متناسب با نیازهای شهر آفتاب و شرایط پیش روی کشور تغییراتی در بخش‌هایی از این نقشه راه اعمال کردیم.

در خصوص سرمایه‌گذاری و توسعه شهر آفتاب نیز تا کنون ۳۵ طرح جدی سرمایه‌گذاری معادل ۵۲ هزار میلیارد تومان طرح توسعه‌ای تعریف کرده‌ایم. در ماه‌های گذشته نزدیک به ۷۰ سرمایه‌گذار بزرگ برای سرمایه‌گذاری در این مجموعه اعلام آمادگی کرده‌اند. من فکر نمی‌کنم که این میزان علاقه‌مندی برای سرمایه‌گذاری در هیچ کدام از مجموعه‌های شهرداری وجود داشته باشد.

برای ایجاد نمایشگاه‌های دائمی در شهر آفتاب برنامه‌ای دارید؟

ما در کشور ضعف جدی در برگزاری نمایشگاه‌های دائمی داریم. خوشبختانه سرمایه‌گذاران در رابطه با احداث نمایشگاه‌های دائمی اعلام آمادگی کرده‌اند. در این صورت این ضعف تا حد زیادی جبران خواهد شد. ما به واسطه وسعت فضایی که در مجموعه شهر آفتاب داریم این فرصت را داریم که از این دست طرح‌های توسعه‌ای را در شهر نمایشگاهی آفتاب داشته باشیم.

در همین زمینه ما با صنف برق و الکترونیک تهران توافق کرده‌ایم تا یک نمایشگاه دائمی در این حوزه را در شهر آفتاب داشته باشیم. پس از احداث این نمایشگاه دائمی خیابان لاله‌زار تهران که بورس فروش صنف برق و الکترونیک تهران است به شهرداری تحویل داده شود تا ترافیک ناشی از حضور اقشار خریدار اقلام برقی در آن محدوده شهری کاهش پیدا کند.

در خصوص احداث نمایشگاه دائمی گل، لوازم‌خانگی، مصالح ساختمانی و... نیز با اصناف مربوطه توافق کرده‌ایم.

از ظرفیت مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب می‌توان در حوزه‌های مختلف فرهنگی و ورزشی نیز استفاده کرد. در این زمینه چه فعالیت‌هایی داشته‌اید؟

بله؛ احداث مجموعه‌های مختلف فرهنگی، ورزشی و تفریحی را در برنامه بلندمدت خود، مدنظر قرار داده‌ایم. ما بزرگ‌ترین مجموعه تفریحی و شهربازی را در نزدیکی مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب تعریف کرده‌ایم. ۳۲ هزار هکتار فضا در اختیار آستان مقدس حضرت امام (ره) قرار گرفته است تا در این فضا مکان تفریحی و شهربازی احداث شود. در همین زمینه ما برای استفاده از بخشی از این فضا با آستان مقدس به توافق رسیده‌ایم. بر اساس این توافق، ۲ هزار هکتار از این فضا در اختیار مجموعه نمایشگاهی شهر آفتاب (به نمایندگی از مجموعه شهرداری تهران) قرار خواهد گرفت. در این فضا مجموعه‌های مختلف ورزشی و تفریحی ایجاد خواهد شد. در این پروژه‌ها جذب سرمایه‌گذار و اخذ مجوزهای لازم از طرف شهرداری و زمین از جانب آستان مقدس امام (ره) خواهد بود.

خوشبختانه شخص شهردار دیدگاه بسیار خوبی در خصوص توسعه متوازن تهران دارد و از طرفی مجموعه حرم امام (ره) نیز رویکرد توسعه‌ای جنوب تهران را در پیش گرفته است. اگر ما بتوانیم این دو دیدگاه را در کنار یکدیگر قرار دهیم با ایجاد هم‌افزایی، شرایط بهینه‌ای برای مردم جنوب تهران به وجود خواهد آمد.

 ما در فضای نمایشگاهی شهر آفتاب بالغ‌بر ۵۲ هکتار فضای سبز داریم. متاسفانه این ظرفیت تا کنون در اختیار مردم تهران قرار نگرفته است و این در حالی است که این فضا از بیت‌المال و برای مردم ساخته شده است. ایجاد زیست‌بوم‌های شبانه و استفاده از فضاهای تفریحی متنوعی که می‌توان در آن منطقه ایجاد کرد جزو برنامه‌های جدی ما است اما همه این موارد منوط به این است که حوزه کارکرد نمایشگاهی ما زیر سؤال نرود.

یکی از اقدامات مهم شما ایجاد بندر خشک در مجموعه شهر آفتاب بوده است. پیرامون این طرح توضیحاتی ارائه کنید.

یکی از اولویت‌ها و محورهای اصلی این دوره از مدیریت شهری فعلی استان تهران، ساماندهی حوزه حمل‌ونقل علی‌الخصوص ورود به حوزه مدیریت بار بوده است. در همین راستا تفاهم‌نامه ایجاد بندر خشک، میان ما، شرکت راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو)، شرکت بهره‌برداری مترو و سازمان پایانه‌ها و پارک‌سوارها امضا شد. بر اساس این تفاهم‌نامه از ظرفیت متروی تهران برای توزیع بار در شب استفاده خواهد شد. گفتنی است در خصوص بندر خشک، توافقاتی نیز با آستان مقدس حضرت امام (ره) انجام داده‌ایم که در فضایی چندین هکتاری بحث انبارش در استان تهران را در منطقه شهر آفتاب متمرکز کنیم. بلافاصله بعد از ایجاد بندر خشک در شهر آفتاب، در کنار هر کدام از ایستگاه‌های مترو تهران انبارهایی ایجاد خواهد شد و به جای اینکه کامیون‌ها برای جابجایی بار در سطح شهر تردد کنند توزیع بار، شبانه از طریق مترو و این انبارها در سطح شهر انجام خواهد شد. ما در مجاورت شهر آفتاب ایستگاه راه‌آهن، بزرگ‌ترین اتوبان خروجی تهران (خلیج‌فارس) و فرودگاه‌های امام خمینی (ره) و مهرآباد را داریم. از این ظرفیت‌ها نیز می‌توان در بحث انبار و توزیع کالاها استفاده کرد.

مثلث اقتصادی جنوب تهران از دیگر طرح‌هایی است که در زمان مدیریت شما در مجموعه شهر آفتاب مطرح شده است. هدف از اجرای این طرح چیست؟

این طرح یکی از پروژه‌های کلان و بزرگ ما به حساب می‌آید. در این طرح کل زنجیره ارزش کالا از تحقیق و توسعه تا بازاریابی و فروش را می‌توان تعریف کرد. یکی از اضلاع این مثلث نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب است. موضوعاتی مانند تحقیق و توسعه، طراحی، بازاریابی، فروش و خدمات پشتیبان در این ضلع قرار می‌گیرد. منطقه ویژه اقتصادی ری که با فاصله اندکی نسبت به نمایشگاه شهر آفتاب قرار دارد ضلع بعدی این مثلث اقتصادی و تجاری است. موضوع تولید انبوه در این ضلع قرار گرفت است. منطقه ویژه اقتصادی ری از شهرک‌های صنعتی مختلف با ظرفیت تولید بالا تشکیل شده است. فرودگاه امام خمینی (ره) هم به عنوان ضلع سوم این مثلث، عهده‌دار بخش توزیع خواهد بود.

اگر ما موفق شویم از این ظرفیت به درستی استفاده کنیم نقش پررنگی در رشد جهشی تولید و بالا بردن GDP کشور ایفا خواهیم کرد.

ما در جنوب کشور منطقه مکران را داریم که یکی از شاهراه‌های صادراتی کشور به شمار می‌رود. از طرفی بر اساس مذاکرات انجام شده در شهر بندر انزلی یک گمرک مشترک با کشور روسیه ایجاد خواهد شد. اگر خط انزلی، شهر آفتاب و منطقه مکران را به یکدیگر ارتباط دهیم می‌توانیم رابطه تجاری میان جاده ابریشم را در مثلث اقتصادی جنوب تهران متمرکز کنیم. گمرک واسط ایران و روسیه و منطقه مکران نیز به مثابه دو بال برای این مثلث عمل خواهند کرد. با ایجاد این ارتباط خطی میان این سه قسمت و تبدیل هر سه ضلع مثلث اقتصادی جنوب تهران به منطقه ویژه اقتصادی، ما عملاً تحریم‌ها را دور خواهیم زد و تردد سرمایه‌گذاران و افرادی که قصد ارائه، خرید یا تولید کالایی را داشته باشند به سهولت انجام خواهد شد. ما برای به سرانجام رسیدن این طرح نیازمند ایجاد روابط تجاری جدی میان چندین وزارتخانه و مجموعه مختلف مانند گمرک، سازمان مناطق ویژه، شهرداری و... هستیم.

لازم به ذکر است که من این طرح را برای چند نماینده مجلس، وزرای دولت، شورای شهر و اصحاب رسانه ارائه کرده‌ام. تلاش ما بر این بوده که این طرح را به آقای پیمان پاک به عنوان رییس سازمان توسعه تجارت نیز ارائه دهیم. بارها از ایشان تقاضای یک نشست مشترک را داشته‌ایم اما متاسفانه تا کنون این جلسه بنا به دلایل مختلف لغو شده است. البته این گمان می‌رود که ایشان نگران موضوع جابجایی نمایشگاه‌ها از نمایشگاه خیابان سئول به شهر آفتاب هستند که با برگزاری این جلسه مخالفت می‌کنند.

به موضوع انتقال نمایشگاه‌های استان تهران از محل نمایشگاه‌های بین‌المللی تهران اشاره کردید. برخی معتقدند که این مجموعه نمایشگاهی ظرفیت برگزاری نمایشگاه‌های بزرگ و اصطلاحاً پرمخاطب مانند نمایشگاه کتاب را ندارد. چه توضیحی در خصوص این ادعا دارید؟

موضوع جابجایی رویدادهای نمایشگاهی از محل نمایشگاه خیابان سئول به شهر آفتاب برای شخص من موضوعی تمام‌شده است. ما امسال ۴۰ رویداد نمایشگاهی برگزار کرده‌ایم. به طور قطع این تعداد در سال آینده افزون بر ۶۰ مورد خواهد شد. چرا که تمام رویدادهایی که از ابتدای سال تا کنون برگزار کرده‌ایم با رضایت ۱۰۰ درصدی برگزارکنندگان و مشارکت‌کنندگان همراه بوده است.

در اتفاقی درخور توجه، بیست و هفتمین نمایشگاه بین‌المللی کاشی و سرامیک پس از بیست‌وشش دوره که در محل نمایشگاه تهران برگزار شده بود در محل نمایشگاه‌های بین‌المللی شهر آفتاب برگزار شد. این در حالی است که سازمان توسعه تجارت با ارسال نامه‌ای به انجمن کاشی و سرامیک و شرکت برگزارکننده اعلام کرده بود که این نمایشگاه نباید در مجموعه شهر آفتاب برگزار شود. ما فضای نمایشگاهی مفید بیست و هفتمین دوره از برگزاری این رویداد را نسبت به دوره قبل ۵ هزار متر توسعه دادیم و موفق شدیم رضایت صددرصدی فعلان و مشارکت‌کنندگان این حوزه را کسب کنیم. معاون اقتصادی وزارت امور خارجه کشور نیز طی بازدیدی که از نمایشگاه شهر آفتاب داشتند عنوان کردند که این نمایشگاه استانداردتر از اکثر نمایشگاه‌هایی است که در دنیا بازدید کرده‌اند.

تا قبل از برگزاری نمایشگاه کاشی و سرامیک و طی قراردادی که مدیریت قبلی مجموعه شهر آفتاب منعقد کرده بود یکی از سالن‌های نمایشگاهی این مجموعه در اختیار صداوسیما بود. ما به هر ترتیبی بود که بود این قرارداد را لغو و سالن یاد شده را زیر بار نمایشگاه بردیم. بنابراین تا کنون ما با محیط پیرامونی حدود ۶۸ هزار متر فضای نمایشگاهی را زیر بار برده‌ایم که ۴۰ هزار متر از آن موجودی برگزار شده ما است. از طرفی با مشارکت بخش خصوصی مجموعه‌ای به نام تجارت جهانی با فضایی بالغ‌بر ۷۱ هزار مترمربع در سایت نمایشگاه بین‌المللی آفتاب ساخته شده است. بخش تعهدات شهرداری این مجموعه اعم از پایان کار، عوارض و... تا کنون انجام نشده است. اما ما علی‌رغم اینکه تعهدی در این زمینه نداریم پیگیر موضوعات و چالش‌های این مجموعه هستیم. بر اساس صحبت‌هایی که با سازنده این مجموعه داشته‌ایم ۸۵ درصد از مراحل ساخت آن پیش رفته و تنها ۱۵ درصد باقی‌مانده است. آنطور که پیمانکار این مجموعه قول داده است بهمن‌ماه سال جاری شاهد افتتاح مجموعه تجارت جهانی در شهر آفتاب خواهیم بود. سازنده این مرکز تعهد داده که مجموعه تجارت جهانی در ایام برگزاری نمایشگاه کتاب در اختیار این رویداد بزرگ قرار بگیرد. بنابراین با افتتاح این مجموعه، ۷۱ هزار مترمربع به فضای نمایشگاهی ما اضافه خواهد شد. به طور قطع فضایی که در سایت نمایشگاهی شهر آفتاب و مجموعه تجارت جهانی به شرکت‌کنندگان در نمایشگاه کتاب ارائه خواهد کرد به مراتب بهتر و باکیفیت‌تر از فضای موجود در مصلی امام خمینی (ره) خواهد بود. در سایت بین‌المللی شهر آفتاب حدود ۱۵ هزار مترمربع فضای نمایشگاه موقت نیز تعبیه شده است که در حین برگزاری رویدادهای بزرگ می‌توان از آن استفاده کرد.

نکته مهم اینجاست که مجموعه‌های حاکمیتی باید بپذیرند که نمایشگاه کتاب ۱۴۰۲ حتماً در شهر آفتاب برگزار شود.

از طرفی بخشی از سرمایه‌گذاران که برای سرمایه‌گذاری در شهر آفتاب اعلام آمادگی کرده‌اند حاضرند در توسعه سالن‌های نمایشگاهی این سایت سرمایه‌گذاری کنند. اما نکته اینجاست که این افراد یک نگرانی دارند و آن‌هم این‌که اگر بعد از سرمایه‌گذاری در ساخت سالن‌های نمایشگاهی، نمایشگاه‌ها به شهر آفتاب منتقل نشدند چه باید کرد؟ این موضوع بسیار مهمی است. اگر یکبار در حاکمیت کشور مصوب شود که تمام نمایشگاه‌ها در شهر آفتاب برگزار خواهد شد دل‌نگرانی سرمایه‌گذاران هم رفع خواهد شد و در این صورت مشکل توسعه سالن‌های نمایشگاهی نیز حل خواهد شد و ما شاهد برگزاری تمام رویدادهای نمایشگاهی در همه ابعاد در نمایشگاه بین‌المللی شهر آفتاب خواهیم بود.

بخشی معتقدند که موقعیت مکانی سایت نمایشگاهی شهر آفتاب مناسب نیست و این موضوع در جذب مشارکت‌کننده و بازدیدکننده تأثیر مستقیم دارد. در این خصوص چه نظری دارید؟

ما در روز آخر برگزاری نمایشگاه خودروی امسال میزبان بیش از ۶۰ هزار بازدیدکننده بودیم. همین موضوع بهانه دور بودن سایت نمایشگاهی شهر آفتاب را زیر سؤال می‌برد. سوالی که در این میان پیش می‌آید این است که دوری و نزدیکی یک مکان از کدام مبدأ محاسبه می‌شود؟ بله؛ اگر تهرانی‌ها را فقط مردم بالای شهر در نظر بگیریم نمایشگاه شهر آفتاب دور است اما اگر تهران متعلق به همه تهرانی‌ها است ما به مردم پایین‌شهر نزدیک هستیم و نمایشگاه سئول به آنها دور است. امروزه همه می‌دانند که رسیدن به شهر آفتاب از مرکز شهر به مراتب آسان‌تر از رسیدن به نمایشگاه سئول است. متروی اختصاصی و امکانات پارکینگ شهر آفتاب نیز حضور در نمایشگاه شهر آفتاب را سهل‌تر کرده است. در برخی بی‌مهری‌ها مشاهده می‌شود که عنوان می‌کنند در نمایشگاه شهر آفتاب آب برای نوشیدن پیدا نمی‌شود و این در حالی است که این مجموعه دارای امکانات جانبی مانند رستوران و حتی کافی‌شاپ مدرن و... است.

سخن آخر؟

از اهالی رسانه خواهش می‌کنیم واقعیت‌ها را به گونه‌ای که هست ارائه کنند. چرا که برخی از ماجراها به نحوی رسانه‌ای می‌شود که بر خلاف واقع است و وقتی ماحصل آن را بررسی می‌کنیم به دست‌های پشت پرده که عامل خراب نشان دادن شرایط هستند می‌رسیم اما نکته اینجاست که واقعیت‌ها چیز دیگری است!