سهم ایران از بازار ترکیه چقدر است؟

محمدحسن حبیب‌الله زاده رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه؛ در همایش بررسی و آسیب‌شناسی روابط تجاری ایران با ترکیه بیان کرد: از حدود ۱۵ همسایه کشور ایران شرایط ترکیه خاص و منحصر به فرد است. یکی از آنها بحث اشتراکات فرهنگی و دینی ایران با ترکیه در کنار پیوستگی‌های تمدنی دو کشور است.

وی ادامه داد: از سوی دیگر ما حدود ۵۶۰ کیلومتر مرز مشترک و سه گذرگاه مرزی میان دو کشور داریم که از نظر توسعه روابط و همکاری‌ها اهمیت فراوانی دارد. از این‌رو در سال‌های گذشته ملاقات‌های فراوانی میان سران دو کشور انجام شده و در دولت سیزدهم نیز این موضوع به طور جدی دنبال شده است.

مدیرکل مدیترانه و شرق اروپای وزارت خارجه با بیان این‌که توسعه روابط تجاری میان دو کشور برای دولت ایران اهمیت فراوانی دارد توضیح داد: ما در حال حاضر در کنار سفارتخانه سه کنسولگری فعال در ترکیه داریم که حتی به دنبال آن هستیم که یک کنسولگری دیگر به آن اضافه کنیم در کنار آن تعداد زیادی از ایرانیان و دانشجویان ایرانی در ترکیه حضور دارند و از این‌رو طراحی دیپلماسی با زیرساخت‌های حقوقی مشترک می‌تواند برای ما به توسعه روابط جاری منجر شود.

حبیب‌الله زاده ادامه داد: در سال‌های گذشته سندهای مختلفی در حوزه‌هایی مانند گمرک، حمل و نقل و حتی یک سند همکاری جامع میان ایران و ترکیه به امضا رسیده و در چارچوب آن هدف گذاری‌های متعددی در زمینه‌هایی مانند بازرگانی، انرژی، محیط زیست و آب نهایی شده که البته برای اجرا نیاز به فراهم شدن مقدمات لازم دارد.

وی با بیان این‌که حجم تجارت میان دو کشور بیش از ۷۰ درصد رشد کرده تاکید کرد: در هدف‌گذاری‌های کلان دو کشور اعلام کردند که می‌توانند سهم تجارت مشترک خود را به ۳۰ میلیارد دلار در سال برسانند. در صورتی که نرم‌افزار و سخت‌افزارهای لازم این موضوع فراهم شود می‌توان انتظار داشت که در مدتی کوتاه دستیابی به این هدف ممکن باشد.

سالانه ۵ میلیارد دلار به ترکیه صادرات داریم

همچنین مهرداد سعادت‌دهقان در این مراسم اظهار کرد: متأسفانه آن طور که سازمان توسعه تجارت به دیگر کشورهای همسایه و منطقه اهمیت می‌دهد ما چنین رویکردی را در رابطه با تجارت با ترکیه مشاهده نمی‌کنیم. این در حالی است که چه حجم بازار این کشور و چه توانایی ما برای ورود به این بازار بسیار گسترده است.

وی با اشاره به برخی مقدمات تجاری فراهم نشده میان دو کشور بیان کرد: با وجود آنکه ما توافقاتی برای تجارت ترجیحی با ترکیه داشتیم اما در عمل تکلیف آن مشخص نیست. در کنار آن رایزن بازرگانی ایران در ترکیه نیز انتخاب شده اما با این وجود به این کشور اعزام نشده است. همه اینها در حالی است که نگاهی به حجم بالای اقتصاد و تجارت در ترکیه نشان می‌دهد که ما فرصت حضور در بازار بزرگ را از دست می‌دهیم.

رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه با اشاره به آمارهای ثبت شده در سال ۲۰۲۲ میلادی اظهار کرد: ما درباره کشوری صحبت می‌کنیم که نزدیک به ۲۵۰ میلیارد دلار صادرات و ۳۰۰ میلیارد دلار در سال واردات دارد. این در حالی است که نقش ما در این بازار بزرگ هنوز ناچیز است.

سعادت‌دهقان ادامه داد: هر چند آمارها از رشد بیش از ۱۰۰ درصدی صادرات ما به ترکیه حکایت دارد، اما در حال حاضر ما تنها پنج میلیارد دلار در سال به این کشور صادر می‌کنیم که اگر سهم گاز را نیز کم کنیم این عدد بسیار محدودتر می‌شود. این در حالی است که تنها با استفاده از ظرفیت‌های مرزهای مشترک میان دو کشور امکان دسترسی به آمارهای بالاتر وجود داشت.

وی ادامه داد: ما امروز در ترکیه شبکه دیپلماسی خوبی داریم، اما این موضوع در حوزه اقتصاد فعالیت نمی‌کند. در حال حاضر ۱۴۴ مرکز تجاری از سوی ترکیه در نقاط مختلف دنیا فعال شده اما ما حتی هنوز رایزن بازرگان خود را نیز اعزام نکرده‌ایم در صورتی که مقدمات لازم لجستیکی فراهم شود و مشکل عدم دریافت گواهی استاندارد برخی کالاهای ایرانی در ترکیه برطرف شود می‌توان انتظار داشت که تجار ایرانی در این بازار عملکرد گسترده‌تری را به ثبت برسانند.

هدف گذاری تجارت ۳۰ میلیارد دلاری بین ایران و ترکیه

فرزاد پیلتن نیز در این مراسم گفت: ترکیه به عنوان یکی از کشورهای مهم همسایه تلقی می‌شود، در سازمان توسعه تجارت ایران به‌ویژه با تاکید دولت سیزدهم برای توسعه همکاری با کشورهای منطقه و همسایه برای توسعه روابط تجاری با تک‌تک این کشورها برنامه‌ریزی انجام داده‌ایم که بر این اساس یک برنامه ۴ ساله طراحی شده تا این برنامه با کمک فعالان بخش‌های مختلف خصوصی و اقتصادی به اجرا گذاشته شود.

مدیرکل دفتر غرب آسیایی سازمان توسعه تجارت ایران اظهار کرد: کشور ترکیه اگر مهمترین کشور در همسایگی ما نباید اما در ردیف اول تا سوم قرارداد زیرا یک سند جامع همکاری با ترکیه در دستور کار قرار دارد که این سند با همه کشورهای همسایه نیست و لذا از این جهت ترکیه با سایر کشورها برای ما متمایز است.

وی افزود: دوم اینکه یک هدف گذاری برای توسعه تجارت ۳۰ میلیارد دلاری بین ایران و ترکیه انجام شده است در حالی که ممکن است این ظرفیت در رابطه با همسایگان دیگر وجود نداشته باشد و تنها کشوری که در این حدود ظرفیت تجاری پیش‌بینی شده است که کشور عراق است و آن هم برای تجارت بین ایران و عراق هدف‌گذاری ۲۰ میلیارد دلاری صورت گرفته است.

پیلتن بیان کرد: نکته سوم در مورد ترکیه موازنه تجاری است این در حالی است که با کشوری مثل عراق اصلاً موازنه تجاری وجود ندارد. موازنه مزیت‌های خوبی دارد و همبستگی تجاری ایجاد می‌کند و سیاستگذاری در دو طرف را به راحتی امکان پذیر می‌کند.

وی گفت: وقتی موازنه تجاری بین کشورها وجود نداشته باشد خیلی از اقدامات از جمله انعقاد قرارداد ترجیحی امکان‌پذیر نمی‌شود.