چرا دولت باید همه بنادر کوچک را واگذار کند؟

معاون بندری و مناطق ویژه اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: بیش از ۹ درصد کالاها از طریق بنادر کوچک جابه جا می‌شود.

گسترش‌نیوز: محمدعلی حسن‌زاده در خصوص اهمیت بنادر کوچک و نقش این بنادر در تجارت کشور به‌خصوص در زمان تحریم‌ها، افزود: بنادر کوچک در حدود ۷.۵ درصد از وزن کالاهایی که از طریق بنادر و حمل‌ونقل دریایی جابه‌جا می‌شوند را منتقل می‌کنند.

معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: قطعاً این میزان به‌واسطه کالای ملوانی که به این بنادر می‌آید و هنوز از نظر تناژ محاسبه نمی‌شوند در صورت حساب شدن، بیشتر خواهد شد. در همین خصوص ازنظر ارزشی حدود ۹.۲ درصد کل ارزش کالاهایی که در بنادر جابه‌جا می‌شوند از طریق بنادر کوچک منتقل می‌شوند.

وی تصریح کرد: در بحث اهمیت این بنادر در دوران تحریم باید گفت که به‌واسطه اینکه در آنها شناورهای کوچک پهلو می‌گیرند و امکان ترددشان به خیلی از کشورهای همجوار وجود دارد، صاحبان کالا می‌توانند بخشی از کالاهایشان را از طریق این بنادر و شناورهای سنتی و کوچک صادر یا وارد کنند. نکته مهم در خصوص این شناورها این است که قیدوبندهای مربوط به شناورهای بزرگ متوجه آنها نیست.

کاهش هزینه حمل

عضو هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص نقش بنادر کوچک در تراز تجاری کشور گفت: بنادر کوچک با توجه به اینکه شهرهای همجوارشان می‌توانند در پسکرانه خود، معادن و کارخانه‌های صنعتی داشته باشند و اینکه محدوده‌های جمعیتی‌شان فراتر از خود شهر بندری باشند، بدون شک نقش بسزایی در کاهش هزینه حمل و نهایتا نرخ تمام‌شده کالاها خواهند داشت. یعنی به‌جای اینکه کالا زمینی به بنادر دورتر بروند از پسکرانه به این بنادر آمده و با جابه‌جایی آنها کاهش نرخ تمام‌شده را به همراه دارد. موضوعی که درنهایت می‌تواند با افزایش حاشیه سود، منجر به افزایش صادرات می‌شود. درمجموع این شرایط در یک بازه زمانی طولانی‌تر تأثیر مثبتی در تراز تجاری کشور خواهد داشت.

تعیین مدل‌های واگذاری

حسن‌زاده در پاسخ به این سوال که سازمان بنادر و دریانوردی چه برنامه‌هایی برای توسعه این بنادر در سطح کشور به‌خصوص در جنوب دارد، افزود: بر اساس مصوبه سازمان مدل‌های واگذاری این بنادر مشخص‌شده و اقدامات مترتب بر آماده‌سازی قراردادها و تشریفات واگذاری بنادر کوچک در حال انجام است. بنا داریم انشاالله تا سه ماه آینده قراردادها، مدل‌های واگذاری، بحث جزییات و طرح کسب‌وکار برای هریک از بنادر مدنظر آماده‌شده تا اکران عمومی برای شناسایی سرمایه‌گذار و راهبر صورت گیرد.

واگذاری بنادر کوچک به بخش غیردولتی

وی در خصوص بهره‌گیری از ظرفیت‌های بخش خصوصی در بنادر کوچک و مشوق‌های در نظر گرفته‌شده در این زمینه از سوی سازمان بنادر و دریانوردی گفت: فرض ما در سازمان بر این است که تمام بنادر کوچک را به بخش غیردولتی چه خصوصی و چه تعاونی واگذار کنیم. در این خصوص مصوباتی داشته‌ایم و در کنار آن مطالعاتی که ظرفیت این بنادر را احصاء کرده و درحال‌حاضر مدل‌های سرمایه‌گذاری برای بنادر جنوبی کشور شناسایی شده است.

معاون مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی ادامه داد: روش‌های اجرای کار و نقشه اقدامات اجرایی هم تهیه شده و ظرف چند ماه آینده این بنادر اکران عمومی خواهند شد. به استناد این موارد مشخص خواهد شد که در هر بندر در استان بوشهر، خوزستان و یا هرمزگان آن بندر در چه بخش‌هایی ازنظر سازمان در بخش زیرساخت‌ها ضرورت به احداث یا تکمیل توسط سازمان یا سرمایه‌گذار دارد و درصدد هستیم تا تسهیلاتی هم از محل وجوه اداره شده به منتخبین سرمایه‌گذاری این بنادر تخصیص دهیم.

حسن‌زاده گفت: به استناد تفکیک وظایف و اقدامات اجرایی که قرار است بین سازمان و بخش خصوصی از جنبه حاکمیتی و جنبه اجرا زیرساخت وجود داشته باشد، در ادامه اکران عمومی را خواهیم داشت. به این طریق شرکت‌های علاقه‌مند بر اساس مدل کسب‌وکاری که برای آن بندر در نظر گرفته‌شده، طرح ارائه خواهند داد تا پس از انتخاب بهترین شرکت، قراردادی ۲۵ ساله با منتخبی که بهترین طرح سرمایه‌گذاری را ارائه کرده، امضا شود.

افزایش نرخ تخلیه بنادر نسبت به خروج کالا

معاون امور بندری و اقتصادی سازمان بنادر و دریانوردی در زمینه همکاری سایر دستگاه‌ها در توسعه هرچه بیشتر بنادر تصریح کرد: خوشبختانه در این زمینه مصوبات بسیار خوبی داشتیم، اما بعضی از آنها اجرایی نشده است. به‌عنوان مثال سازمان ملی استاندارد قبول کرد و طی صورت‌جلسه‌ای ابلاغی به همه صاحبان کالا این مسئله اعلام شد که استاندارد همزمان با قرنطینه و در زمان تخلیه نمونه برداری را انجام خواهد داد.

وی ادامه داد: در بحث راه‌آهن هم انتظار داریم که حداقل بتواند روزی ۱۵۰ واگن را اختصاص داده و در بحث مسیر هم اولویت سیر داشته باشند. اتفاقی که هنوز نیفتاده و ظرفیت کمی داده‌شده است. سازمان حمل‌ونقل جاده‌ای در بعضی روزها با بیش از ۲ هزار کامیون مشخصاً کالای اساسی را جابه‌جا می‌کردند، اما چند روزی است که تعداد کامیون‌ها کمتر شده است. این مسئله باعث ذخیره موجودی کالای اساسی به‌خصوص در بندر امام شده و نرخ تخلیه بیش از خروج کالا از بندر است. هر چند سازمان حمل‌ونقل کمبود کامیون برای حمل را به دلیل عدم تقاضای صاحبان کالا برای خروج کالاهای خود از بندر می‌داند.

عضو هیات عامل سازمان بنادر و دریانوردی در این خصوص تصریح کرد: درحال‌حاضر تقریباً تمام محوطه‌های عملیاتی بندر امام خمینی (ره) پر شده است. امروز ۱۴ کشتی‌ها حامل کالای اساسی در لنگرگاه بندر هستند و تعدادی هم در مسیر بندر هستند و اگر نتوانیم ضمن ترغیب صاحبان کالا به خروج و همزمان افزایش ظرفیت حمل در حوزه کامیونی و ریلی اقدام کنیم، احتمالاً کشتی‌ها در این بندر به دموراژ خواهند خورد چرا که دیگر ظرفیت نگهداری، تخلیه و انبار در بندر وجود ندارد.

وی افزود: بدون شک ترجیح ما این نیست که به‌رغم موافقت‌های موردی نهادهای حاکمیتی مثل سازمان استاندارد، کالاها در محوطه ریخته شود. همه هم‌وغم باید این باشد که صاحبان کالا تشویق شوند تا کالای خودشان را از بندر خارج کنند. متأسفانه بعضی صاحبان کالا علاقه‌مند هستند که از انبارهای بنادر به دلیل ارزانی استفاده کنند و ازآنجا به‌عنوان محل دپو و تنظیم بازارشان بهره ببرند تا به این طریق هرکجا و در هر شهری کالا نیاز بود فرستاده شود.

وی ادامه داد: صاحب کالا باید تقاضا کند تا بار بیرون برود. نزدیک به دو هفته است که صاحبان کالا تقاضای کمتری برای خروج بار از بندر دارند. با این شرایط طبق اعلام سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای با اینکه کامیون در پایانه منتظر است، اما اعلام بار نمی‌شود. یعنی هم اکنون بار و کامیون آماده است، اما انبارهای داخل بنادر که جزو انبارهای ارزان کشور هستند، توسط صاحبان کالا تخلیه نمی‌شوند. در این خصوص کارگروه تنظیم بازار هم مصوبه داد که ما اجازه نداریم تعرفه‌ها را مثل بقیه بنادر دنیا که اگر بار بیرون نرفت، نرخ نگهداری تصاعدی بالا می‌رود، افزایش دهیم. این مسئله یک اطمینان برای صاحبان کالا ایجاد کرده که سازمان بنادر نمی‌تواند به‌هیچ‌وجه آنها را مجبور به بیرون کردن بار از بنادر کند.

توزیع ثروت در شهربندرهای کوچک با ارتباط مناسب بنادر کشور به بنادر کوچک

معاون مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی در خصوص توسعه راه‌های ارتباطی از طریق ریل و جاده به بنادر کوچک و رویکرد سازمان به این موضوع گفت: بدون شک انتظارات باید یک انتظار واقعی باشد چراکه قرار نیست بنادر کوچک نقش بین‌المللی آن‌چنانی را بر عهده داشته باشند. اگر این بنادر فعال شوند و بتوانند به پسکرانه خودشان سرویس مناسبی دهند از طریق بنادری که با بنادر کوچک در ارتباط هستند یک شبکه حمل‌ونقل دریایی خواهیم داشت. این مسئله باعث افزایش حجم عملیات در بنادر کوچک‌شده و اشتغال را به همراه خواهد داشت که درنهایت به توزیع ثروت در سطح استان‌های جنوبی و شهربندرهای کوچک منجر می‌شود.

وی افزود: باید ارتباط بین بنادر کوچک و پسکرانه‌ها یک شبکه ارتباطی مناسب باشد، اما اینکه بخواهیم برای این بنادر اتصال ریل را متصور باشیم زیاد به واقعیت نزدیک نیست. بندر چابهار به‌عنوان تنها بندر اقیانوسی کشور به راه‌آهن وصل نیست و حتی نوشهر، بوشهر و انزلی هم چنین شرایطی دارند. به همین دلیل انتظار این‌که بخواهیم بنادر جنوب کشور به ریل وصل باشند یک انتظار دور از ذهن نیست.

منبع: مهر